Twórczość Pawła Książka cechuje badanie relacji między malarstwem a innymi mediami: fotografią, fotomontażem, kinem i internetem na zasadzie nieoczywistych i zaskakujących zestawień. W warstwie znaczeniowej artysta kreuje w swej sztuce alternatywne światy na bazie epizodycznych zdarzeń, które zawsze mają wyraźne osadzenie w obszarach historii życia codziennego, historii filmu, sztuki i architektury. Poprzedzone wnikliwymi studiami nad modernizmem i archiwalnym materiałem wizualnym skłaniają nas do intelektualnego wysiłku interpretacji tych niejednoznacznych powiązań. Owe historie łączą się z refleksją artysty nad problemami współczesności, splatają się i wiążą ze sobą, zderzone z obszarami popkultury. Strategia awangardowego montażu polega tu nie tylko na łączeniu ze sobą odległych opowieści i zdarzeń, czy fikcji z rzeczywistością. W sferze technicznej oparta jest jednocześnie na zasadach montowania obrazów wypracowanych w praktyce międzywojennego fotomontażu. Książek eksperymentuje w tym duchu z możliwościami manipulowania obrazami, strategią łączenia ich w całość strukturalną i znaczeniową. Swoimi pracami odsłania mechanizmy analitycznych studiów nad problemami kultury wizualnej i zwraca jednocześnie uwagę, w jaki sposób digitalne obrazy, kadry filmowe, czy szkice architektoniczne wpływają na malarstwo i przetransponowane na płótno zyskują estetyczny wymiar w nowych ujęciach interpretacyjnych.
Internet i malarstwo
W cyklu "N.N vs. Artists" z lat 2007-2011 artysta stworzył ponad 60 obrazów na podstawie zgromadzonego w internecie materiału wizualnego. Obrazy te ukazują malarskie impresje na temat zamieszczanych w internecie zdjęć z imprez i libacji alkoholowych, na których upite do nieprzytomności osoby zostały sfotografowane w zawstydzających i często upokarzających pozach. Dla zabawy użyto wobec nich przemocy i nadużyć. Ich ciała pomalowano flamastrem bądź fotografowano w pozycjach sugerujących seksualną interakcję. Portrety te wyabstrahowane z internetowej rzeczywistości, przeniesione na płótno, a następnie na ekspozycję w galerii zyskały wyraźnie inny wymiar. W kontekście historii sztuki współczesnej zaczęły przypominać fotografie fragmentów słynnych performansów "wiedeńskich akcjonistów" czy Dennisa Oppenheima. Książek pokazuje tym samym, że kontekst malarstwa i kontekst wystawy może nadać banalnym sytuacjom i banalnym obrazom nieoczywiste sensy. Coś, co ma jednoczesne znamiona wygłupu i sadyzmu może przywoływać skojarzenia z zamierzoną w performansie praktyką artystyczną. Inaczej patrzymy na dane fotografie w internecie, a inaczej na malarską impresję na jej temat w obszarze galerii.
Architektura, film i malarstwo. Utopie i dystopie awangardy
Od 2006 roku Książek rozpoczął eksplorację problemów relacji architektury modernizmu z kinem i popkulturą. Wykonany wówczas cykl "De Stijl vs. Black Metal" (2006-2008) ukazywał na poziomie wizualnym nieoczywiste związki neoplastycyzmu z muzyką heavymetalową.
W kolejnych latach, między 2008 a 2014 rokiem, w cyklu zatytułowanym "Silent Utopia", Książek poświęcił się bardziej wnikliwym studiom syntetycznych ujęć niemego kina i architektury modernizmu. Kategoria utopii była w końcu kluczową kategorią myślenia awangardowego, zwróconego w stronę kształtowania nowych, alternatywnych rzeczywistości.
Książek przedstawił w tym duchu nową wersję "Metropolis" Fritza Langa z 1927 roku. Na zasadzie montażu połączył na płótnie słynne kadry niemego filmu z modernistycznymi budynkami Pragi, Brna, Budapesztu i Warszawy lat 20. i 30. To właśnie nowoczesna architektura z Europy Środkowo-Wschodniej, a nie architektura Nowego Jorku, kontekst Wieży Babel i wizji kosmicznych miast z gatunku science-fiction, będących podstawą filmu Langa, stają się tu scenografią alternatywnej wersji niemieckiego filmu. W cyklu Książka obserwujemy nie tylko słynne kadry "Metropolis" w nowym ujęciu, ale też operatorów oraz elementy scenografii, które odsłaniają przed nami sam proces konstruowania alternatywnego świata "niemych utopii". Zaburzają one jednocześnie naszą percepcję poznawczą, zwracając uwagę na nieścisłe ramy, co jest rzeczywistością, a co fikcją.
Namalowany w latach 2009-2010 cykl "Poelzig vs. Poelzig" ukazuje podobną strategię łączenia wizjonerskiego niemieckiego kina przedwojennego z architekturą modernizmu. Podstawą owej serii był horror "Czarny kot" (1934) w reżyserii Edgara Ulmera, w którym tytułowy bohater, mieszkający w mrocznej willi, nosił imię Hjalmar Poelzig. W rzeczywistości Ulmer pragnął w ten sposób złożyć hołd architektowi Hansowi Poelzigowi, który stworzył scenografię do jego wcześniejszego dzieła filmowego z 1920 roku zatytułowanego "Golem".
Na obrazach Książka kadry filmowej willi wypełnia architektura Poelziga, której nie ma w produkcji Ulmera. Malarskie ujęcia krętych schodów czy prześwietlonej klatki schodowej przywołują jednocześnie na myśl eksperymenty fotograficzne Andre Kertesza czy Laszlo Moholy Nagy’a i innych artystów Bauhausu, którzy fotografowali modernistyczne wnętrza z różnych perspektyw. Towarzyszący projektowi cykl fotomontaży i fotografii zaznaczał jeszcze wyraźniej interesujące związki między zrealizowanymi eksperymentami architektonicznymi modernizmu a kinowymi wizjami, czytelną syntezę rzeczywistości i fikcji.
Konstrukcje
W "Konstrukcjach przestrzennych Rodczenki" z 2010 roku artysta odwołał się do tzw. "trzeciej serii konstrukcji przestrzennych" rosyjskiego artysty awangardowego, wykonanej w latach 1920-1921. Związany z rosyjskim konstruktywizmem Rodczenko proponował odrzucenie malarstwa na rzecz konstrukcji przestrzennych, postulując ideę budowania nowego świata na ich podstawie. Bazę jego modułowych prac, wykonywanych z identycznych klocków drewna, Książek przełożył na impresje malarskie. Przedstawił te same kształty, ale wykonane ze współczesnych prostych materiałów modułowych, takich jak zapalniczki, noże czy puste opakowania po płytach CD. I podczas gdy Rodczenko postrzegał swoje prace w funkcjonalnych, choć utopijnych wymiarach przebudowy świata, Książek nadał swoim przedmiotom status nieużyteczności, braku praktycznego zastosowania, wyzyskując też ich destrukcyjny, czy raczej antykonstrukcyjny charakter.
Opracowywany przez artystę od 2016 roku nowy cykl pt. "Konstrukcje" ukazywał już nie modele, ale postępujące prace konstrukcyjne w miejskiej przestrzeni z wizerunkami budowniczych. Na obrazach tych można odnaleźć warianty architektoniczne obecne w filmie "Metropolis" i serii "Silent Utopia", wyabstrahowane jednak wyraźnie z rzeczywistości kina niemego. W konsekwencji są one utrzymane w zupełnie nowej kolorystyce. W miejscu mrocznej atmosfery niemieckiego kina ekspresjonistycznego artysta wprowadził jaskrawe barwy charakterystyczne dla projektów meksykańskiego architekta Luisa Barragana. Ostatecznie podstawą nowych "konstrukcji" Książka okazały się modernistyczne projekty tworzone w Ameryce Łacińskiej nie tylko przez Barragana, ale też Oskara Niemeyera, Linę Bo Bardi i polskiego architekta Lucjana Korngolda. Ten ostatni stworzył wiele projektów w Brazylii, a jeden z jego wczesnych budynków zrealizowanych w Polsce został ukazany przez Książka już wcześniej w cyklu "Silent Utopia". Obie serie wchodzą więc ze sobą na wielu płaszczyznach w relacje, łącząc się z awangardową praktyką "konstruowania" utopii w ramach alternatywnych rzeczywistości.
Figury i cielesność
W swych ostatnich pracach z cyklu "Paralele" (2016-) Książek rozwija zainteresowania powojennym modernizmem brazylijskim. Punktem wyjścia i źródłem inspiracji nie są tu eksperymenty architektoniczne, ale awangardowe konstrukcje rzeźbiarskie, a dokładniej seria "Bichos (Stworzenia)" Lygii Clark wykonana w latach 60. W nawiązaniu do projektów brazylijskiej artystki Książek podejmuje się interpretacji nadrzędnego problemu badania relacji między ciałem a przestrzenią oraz sposobów, w jaki wzajemnie się one określają. W twórczości Clark włączenie ciała widza w proces powstawania rzeźbiarskiego dzieła prowadziło do terapeutycznych praktyk. Książek łączy tym samym rzeźby Clark z nieprzewidywalnymi i niestabilnymi zjawiskami zarówno w obszarze kultury: gra aktorska i taniec, jak i w obszarze natury: komety czy pioruny. Nadaje wobec tego statycznym rzeźbom swoisty ruch i życie, a za pomocą awangardowej strategii montażu łączy przedmioty, zjawiska przyrodnicze i portrety kobiet w malarskiej syntezie. Ukazują one rodzaj syntezy wariantów kobiecych portretów znanych z wcześniejszego cyklu "Figury" (2013-2015) z wariantami obiektów z cyklu "Rzeźby" (2012-2015). Oba wcześniejsze cykle dotyczyły możliwości konstrukcyjnych przedstawienia malarskiego w poszerzonym polu rzeźby, a "Paralele" okazują się konsekwencją owych poszukiwań.