Niekiedy bywa identyfikowany ze skryptorem Mikołajem z Nysy, który w 1407 roku przepisał dla opata klasztoru Św. Wincentego (Norbertanów) na Ołbinie we Wrocławiu Jana Hartliba Mszał (Wrocław, Biblioteka Uniwersytecka, IF 341). Ostatnio podjęto próbę utożsamienia tego artysty z N. (prawdopodobnie Nicolaus) Kuthnerem, jednym z czołowych iluminatorów pracujących na dworze i na potrzeby czeskiego króla Wacława IV w latach 90. XIV wieku.
Najwybitniejszym dziełem Mistrza Mszału Ołbińskiego z 1407 roku jest całostronicowa miniatura z przedstawieniem Ukrzyżowania znajdująca się na początku wspomnianego Mszału Ołbińskiego z 1407 roku oraz większość miniatur zdobiących inicjały tej księgi liturgicznej. Dekoracja rękopisu łączy elementy właściwe stylowi pięknemu, ukształtowanemu w Czechach, oraz cechy specyficznie śląskie. Przeważają w niej kompozycje jednofigurowe. Pojawiają się w nich motywy ikonograficzne wcześniej nie spotykane w śląskim iluminatorstwie. Najważniejszy jest jednak styl miniatur. Artysta operuje niemal wyłącznie plamą barwną; formy modeluje delikatnymi półtonami. Intensywna i często niezgodna z potoczną obserwacją kolorystyka odrealnia przedstawienie, nadając postaciom najwyższy stopień uduchowienia. Kolor, miast opisywać rzeczywistość, nabiera tutaj cech ekspresyjnych.
Iluminator ten, w znacznie mniejszym stopniu niż np. ówcześni artyści w Czechach, wykazywał zainteresowanie plastycznym, trójwymiarowym kształtowaniem form (układy draperii). Ze względu na analogie stylowe i ikonograficzne Mistrzowi Mszału Ołbińskiego z 1407 roku przypisuje się także malarską dekorację Mszału z kościoła Św. Elżbiety we Wrocławiu (Wrocław, Biblioteka Uniwersytecka, nr inw. 8376).
Sztukę Mistrza Mszału Ołbińskiego z 1407 roku uważa się za szczytowe osiągnięcie specyficznie śląskiego nurtu w malarstwie książkowym, o skłonności do spirytualizacji przedstawień. Nurt ten, zwany magicznym, zapoczątkowały kodeksy liturgiczne i prawnicze z lat 80. i 90. XIV wieku, np. Graduał Cystersów w Henrykowie (Wrocław, Biblioteka Uniwersytecka, IF 416).
Styl miniatur Mistrza Mszału Ołbińskiego z 1407 roku kontynuowano w malarstwie śląskim w drugiej dekadzie XV wieku, o czym świadczy np. dekoracja Mszału z kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu (Wrocław, Biblioteka Uniwersytecka, nr inw. 7564). Około 1420 rokku ustąpił on jednak stylowi o większym udziale linii w budowie form i bardziej "realnej" kolorystyce.
Autor: Paweł Freus, grudzień 2006