Urodził się 27 marca 1954 roku. W 1979 roku ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, następnie wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjął kolejne studia w zakresie sztuki wideo w The School of the Art Institute w Chicago (1981-1983). W 2000 roku Rogala otrzymał tytuł doktorski ze sztuk interaktywnych w CAiiA/ STAR Centre for Advanced Inquiry w Interactive Arts University of Wales.
Jest laureatem wielu prestiżowych nagród; jego wystawy indywidualne i prace prezentowane były w kilkudziesięciu krajach na całym świecie, między innymi w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Holandii, Niemczech, Finlandii, Polsce, Brazylii, Japonii, Chinach i wielu innych. Od lat 90. XX wieku był wykładowcą między innymi w The School of The Art Institute of Chicago, Pratt Institute w Nowym Jorku, Brooklyn College - City University of New York. Obecnie wykłada w Knowledge Systems Institute w Skokie.
Polish Dance
Jedną z pierwszych prac wideo Mirosława Rogali był wideoperformans "Polish Dance" z 1980 roku. Zrealizowany już w Stanach Zjednoczonych, dedykowany polskim robotnikom i podziemiu demokratycznemu, jest zapisem działania artysty, który wykonuje symulowany taniec z kamerą na dachu budynku. Kamera zostaje w tym działaniu niejako antropomorfizowana - umieszczona w punkcie widzenia wirtualnej postaci współtańczącej z Rogalą. Ruchy artysty mają więcej wspólnego z zagubieniem i poszukiwaniem równowagi niż ze skoordynowaną choreografią. Filmowi towarzyszy tradycyjna melodia "A wszystko te czarne oczy" nierówno grana na akordeonie. Zastosowana przez Rogalę autonomizacja medium zwraca uwagę na formy ewolucji mediów oraz ich możliwości w kreowaniu struktur percepcyjnych i narracyjnych.
Wideo i struktury polifoniczne
W następnych latach Rogala zaczął rozbudowywać swoje środki wyrazu zmierzając w stronę wielokanałowych instalacji wideo, a także filmów wideo o coraz bardziej skomplikowanych strukturach formalnych. Wśród prac zaliczanych do struktur polifonicznych wymienić można między innymi:"Four Simultaneous Provocations" (1982 rok),"Laser Tape" (1982 rok), "Speech"(1982 rok), "Questions To Another Nation" 1983 rok), "Remote Faces: Outerpretation" (1986 rok). W tym czasie Rogala zaczyna wykorzystywać struktury wielowarstwowe, zwraca uwagę na relację pomiędzy poszczególnymi sferami, czyli dźwiękiem, obrazem, tekstem i przestrzenią. W jego pracach pojawiają się także odniesienia do multikulturowości i wielojęzykowości. Ma to swoje odzwierciedlenie w zabiegach formalnych: coraz częściej rejestrowany obraz wideo zostaje zestawiony ze strukturami generowanymi komputerowo – jak na przykład w pracy przygotowywanej na potrzeby adaptacji szekspirowskiego "Makbeta" reżyserowanej przez Byrne’a Pivena w 1989 roku. W tym przypadku Rogala był nie tylko autorem obrazów wideo, ale i muzyki.
Nowe media i interaktywność
Pod koniec lat 80. Rogala przygotował serię multimedialnych instalacji-performansów, proponując dla sztuk performatywnych nowe środowiska medialne. Sfera technologiczna nie była w nich wyłącznie elementem scenograficznym, ale konstruowała całość dzieła. Wielokanałowa instalacja "Nature is Leaving Us" z 1989 roku jest nazywana przez artystę "wideo operą". Rogala nie tylko zaprojektował system medialnego przekazu dźwięków i obrazów, ale był także autorem tekstów i muzyki. Przy "Nature is Leaving Us" z Rogalą współpracowała Urszula Dudziak, która na żywo improwizowała wokalnie w czasie performansu.
W 1995 roku Rogala przygotował instalację "Lovers Leap", która była po raz pierwszy pokazywana w ZKM Zentrum Für Kunst und Medientechnologie w Karlsruhe. W "Lovers Leap" artysta zaproponował zupełnie nową formę nawigacji w przestrzeni medialnej. Widzowie uzyskali możliwość poruszania się po przestrzeni instalacji i w ten sposób nawigowali i kontrolowali sferę multimedialną.
W pracach Rogali często pojawiają się także odniesienia do szeroko rozumianego enwironmentalizmu, traktującego społeczeństwo jako system interakcji i wymiany doświadczeń. W projekcie "Electronic Garden/NatuRealization" artysta zaproponował widzom możliwość kreowania własnego doświadczenia estetycznego. Tytułowy elektroniczny ogród został umieszczony w centrum parku Washington Square w Chicago; widzowie poruszając się po przestrzeni z zainstalowanymi czujnikami podczerwieni uruchomiali kolejne narracje głosowe odtwarzane z głośników. Nawiązywały one do wolności słowa, wymiany doświadczeń w miejscu publicznym, do doświadczenia nieobecnej, ale wirtualnie odczuwalnej, wspólnoty z innymi obywatelami.
W ostatnich latach Rogala realizuje cykle instalacji "Transformed City" oraz "Transformed Garden", w których poddaje technologicznemu przetworzeniu percepcyjne doświadczenia natury i architektury.
Artysta nazywa swojego widza, współodpowiedzialnego za proces tworzenia dzieła, (V)Userem. (Viewer User, a zatem równocześnie widz, oglądający i użytkownik, działający). Jak mówi:
"Media interaktywne dają widzom prawo do ingerencji nie tylko w zawartość, ale również w formę dzieła. Konsekwencją tego jest przesunięcie akcentu z artysty na użytkownika, zmiana relacji między nimi oraz współodpowiedzialność użytkownika za dzieło. Sztuka jest sposobem afirmacji, kontestacji i interpretacji życia, jest obsesją i językiem, szukaniem balansu, znajdowaniem nowej formy wypowiedzi."[1]
Opracowanie: Michał Krawczak, luty 2016
[1] Mirosław Rogala, Dotykając dźwięków i słów, w rozmowie z Agnieszką Flakus, „Magazyn Plus”, no. 6/2005, s. 55.