Gry na skrzypcach i organach uczył go ojciec. W 1797 roku objął posadę organisty w kościele w Sarnowie koło Rawicza, gdzie jego wuj był proboszczem. Stąd w 1800 roku przeniósł się do Moszkowa we wschodniej Małopolsce i został drugim skrzypkiem w kapeli dworskiej Feliksa Polanowskiego. W tym czasie poznał bliżej włoską i niemiecką muzykę operową (m.in. podczas wyjazdów do Lwowa) i zdobył jako samouk wykształcenie muzyczne. Wiosną 1810 roku przybył do Warszawy. Utrzymywał się początkowo z prywatnych lekcji muzyki, a od lipca został przyjęty przez Wojciecha Bogusławskiego na drugiego - obok Józefa Elsnera - dyrygenta opery Teatru Narodowego, gdzie był również korepetytorem solistów i chóru. Doprowadził do powiększenia składu orkiestry oraz chórów, podniósł ich poziom muzyczny i wykonawczy. Na stanowisku dyrygenta opery pozostawał przez 30 lat.
Jako dyrygent wystąpił po raz pierwszy 5 sierpnia 1810 roku, jako kompozytor zaś zadebiutował 4 grudnia 1810 kantatą ku czci Napoleona. W latach 1811-21 należał do masonerii uzyskując przedostatni stopień wtajemniczenia. W 1812 roku był nauczycielem muzyki w Szkole Dramatycznej przy Teatrze Narodowym, w latach 1817-19 w Szkole Muzyki i Sztuki Dramatycznej w Warszawie. W 1819 roku car Aleksander I mianował go nadwornym kapelmistrzem, a w 1823 roku odznaczył Orderem Św. Stanisława. W 1820 roku Kurpiński założył pierwsze polskie czasopismo muzyczne "Tygodnik Muzyczny", w którym zamieszczał swoje artykuły. W marcu 1823 roku dyrekcja Teatru Narodowego wysłała go w podróż po Europie (Niemcy, Francja, Włochy, Austria), w celu zapoznania się z działalnością teatrów operowych w Zachodniej Europie. W trakcie jej trwania napisał "Dziennik z podróży", wydany pod redakcją Zdzisława Jachimeckiego (PWM, Kraków 1954).
Po odejściu Józefa Elsnera z Teatru został od lipca 1824 roku jedynym dyrygentem i dyrektorem sceny operowej. Wystawił na niej wiele oper zagranicznych (m.in. Westalkę Gasparo Luigi Spontiniego, Don Juana Wolfganga Amadeusa Mozarta, Wolnego strzelca Carla Marii von Webera, Białą damę Françoisa-Adriena Boieldieu'a, Niemą z Portici i Fra Diavolo Daniela Françoisa Aubera, Roberta Diabła Giacomo Meyerbeera, Zampę Ferdinanda Hérolda, Napój miłosny Gaetano Donizettiego, Lunatyczkę Vincenzo Belliniego oraz opery Gioacchino Rossiniego: Tankreda, Srokę złodziejkę, Cyrulika sewilskiego i Włoszkę w Algierze), a także polskich, w tym wiele własnych. Równolegle prowadził działalność koncertową, dyrygował prawie wszystkimi koncertami w stolicy, m.in. 17 marca 1830 roku podczas prawykonania Koncertu fortepianowego f-moll Fryderyka Chopina z udziałem kompozytora jako solisty. W 1835 roku zorganizował przy Teatrze Wielkim Szkołę Śpiewu, której był dyrektorem do 1840 roku. Miała ona częściowo zastąpić zlikwidowaną w wyniku Powstania Listopadowego Szkołę Główną Muzyki. W 1840 roku Kurpiński odszedł z Teatru Narodowego. Ostatnie lata życia spędził w osamotnieniu.
Ważniejsze kompozycje:
orkiestrowe:
- Bitwa pod Możajskiem (Wielka symfonia bitwę wyobrażająca)
- Koncert na klarnet i orkiestrę B-dur
- Elegia c-moll (ok. 1825)
- Elegia harmoniczna na śmierć dwóch bohaterów Rosji
- Koncert na róg i orkiestrę
- Taniec polski ułożony na dzień balu miejskiego dla najjaśniejszej matki imperatora całej Rosji a Króla Polskiego D-dur
- Polonez D-dur na temat 'Rule Britania' i 'God save the King'
- Polonez grany na balu u J.O. Księcia Namiestnika dla Cesarza Rosyjskiego i Króla Polskiego
- Polonez do tańcowania ułożony z pierwszego finału opery 'Westalka' G. Spontiniego D-dur
- Taniec polski D-dur grany na balu u J.O. Księcia Namiestnika
- Polonez do tańcowania B-dur
- Polonez na... doroczną uroczystość Imienia Najjaśniejszego Cesarza Wszech Rosji i Króla Polskiego C-dur
- Polonez nazwiskiem 'Pustota' wyjęty z alegorii wystawionej w Teatrze Warszawskim w wilię Nowego Roku 1823 F-dur
- Polonez grany na balu u Księcia Namiestnika dla Najjaśniejszego Cesarza Wszech Rosji i Króla Polskiego... (na tematach z opery Rossiniego 'Zelmira') A-dur
- Polonez na... doroczną uroczystość Imienin Najjaśniejszego Cesarza i Króla Polskiego h-moll
- Polonez D-dur na benefis Zofii Kurpińskiej
- Taniec polski grany... na balu u J.O. Księcia Namiestnika danym w uroczystość urodzin Najjaśniejszego Cesarzewicza W. Ks. Konstantyna D-dur
- Taniec polski grany.. na balu u J.O. Księcia Namiestnika danym w uroczystość urodzin Najjaśniejszego Cesarzewicza W. Ks. Konstantyna B-dur
- Polonez grany na balu u J.O. Księcia Zajączek w ostatni wtorek C-dur
- Polonez skomponowany w doroczną uroczystość dostojnych Imienin Najjaśniejszego Cesarza i Króla Mikołaja I D-dur
- Polonez [Pocztarka] skomponowany na... doroczną uroczystość dostojnych Imienin Najjaśniejszego Cesarza Wszech Rosji, Króla Polskiego Mikołaja I Es-dur
- Polonez... na bal u Dworu D-dur
- Polski taniec skomponowany na Bal Narodowy dany w Salonie Giełdy... dla Najjaśniejszych Cesarsko Królewskich Mości D-dur
- Polonez grany na balu Dworu Es-dur
- Polonez grany na balu w sali Giełdy... z powodu uroczystego ogłoszenia pełnoletności Jego Cesarzewiczowskiej Mości W. Ks. Następcy Tronu Aleksandra Mikołajewicza C-dur
- Mazurek grany na balu u J.O. Księcia Zajączek w ostatni wtorek D-dur
- Wielki walc z motywów Webera i Rossiniego tańczony przez Pannę Mierzyńską i ułożony na orkiestrę i pianoforte B-dur
kameralne:
- Fantazja C-dur na kwartet smyczkowy (ok. 1823?)
- Nokturn G-dur na róg, fagot i altówkę
- Pejzaż muzyczny F-dur na róg i fagot
- Dumanie nad mogiłą Wandy h-moll na klawikord i skrzypce
- Cavatina na trąbkę lub puzon i fortepian (ok. 1823)
- Fantazja na róg i fagot
fortepianowe:
- Sześć wariacji C-dur
- Dziewięć wariacji d-moll
- Potpourri czyli Wariacje z różnych tematów narodowych skomponowane dla siedmioletniego J. Krogulskiego przez Karola Kurpińskiego
- Fantazja 'Chwila snu okropnego' c-moll
- Fantazja a-moll
- Fantazja F-dur
- Fuga i koda B-dur (na temat "Jeszcze Polska nie zginęła")
- Mazurek balowy D-dur
- Angloise D-dur
- Mazurek D-dur (1821)
- Mazurek D-dur (1823)
- Walc B-dur
- Wielki walc B-dur
- Polonez G-dur
- Polonez d-moll
- Polonez g-moll
- Polonez E-dur
- Polonez f-moll
- Polonez A-dur
- Polonez a-moll
- Le reveil de J.J. Rousseau au printemps, romans (1823)
- Polonez ofiarowany Zofii Mentzel (1834)
- pieśni wielogłosowe:
- Marsz roku 1812 (Do koni bracia do koni) na 4-głosowy chór męski z fortepianem (1812)
- Bohaterowi (Nieśmiertelność nieba w nagrodę co dały), śpiew masoński na chór mieszany (1814)
- Hymn (Próżno na piasek słońce śle oświaty) na 4 głosy równe (1820)
- Kanon wokalny (Szanuj niewinność, szanuj mądrość) na 3 głosy
- pieśni na głos i fortepian:
- Bolesław Krzywousty
- Król Aleksander
- Zygmunt August
- Władysław IV
- Stefan Czarniecki
- Michał Karybut Wiśniowiecki
- Dumka (Gdy słowik zanuci)
- Elfryda (Gdy w kwiecie młodości), romans
- Ludmiła w Ojcowie (Nastała cisza z nocą ponurą)
- Dumka włościan Jabłonny o panu (Była ta pora przeszła nie wróciła)
- Czerna (Piękna i śmiała)
- Etwin i Klara (Klara przecudnej urody)
- Do Ludmiły (Ozdobo wioski)
- Dla Zosi (Sprawiedliwość Zosiu śmiała) (1823)
- Potpourri czyli wariacje na śpiewy polskie ułożone dla Panny Henrietty Sontag (1830)
- Duma o generale Jasińskim (Ze łzą bracie wspomnij sobie)
- Mazur wojenny (Nasz Chłopicki wojak dzielny, śmiały) (1830)
- Marsz obozowy (Bracia do bitwy nadszedł czas) (1831)
- Warszawianka (Oto dzień dziś krwi i chwały)
- Litwinka czyli hymn Legionów litewskich (Wionął wiatr błogi na Lechitów ziemie)
- Uczucia patrioty - śpiew narodowy (Jakiż to odgłos uszy me uderza)
- Dzień świętej walki nadchodzi, marsz (1831)
- Serenada czyli śmiertelna dobranoc (1835)
- pieśni na głos i orkiestrę:
- Śpiew do Orła Białego (Wstań Biały Orle czarne pióra z siebie zrzuć) (1831)
- Oblężenie Warszawy (Moskal chce dostać Warszawy), mazur (1831)
- kantaty:
- Elegia na śmierć Tadeusza Kościuszki na głos recytujący i orkiestrę
- religijne:
- Pieśń przy Mszy św. ... dla ludu Polsko-Katolickiego [Msza wiejska] na sopran, tenor, bas i organy
- Msza C-dur na 3(4)-głosowy chór mieszany i organy (ok. 1835)
- Msza e-moll na 4-głosowy chór mieszany i organy
- Oratorium C-dur na alt, 2 tenory, bas, 2 trąbki, 2 puzony, kontrabas, kotły i organy (ok. 1840)
- Hymn do Boga o zachowanie wolności na głos solo i fortepian
- Zdrowaś Maryjo na głos solo, chór, instrumenty dęte i organy
- Pienia nabożne Karola Kurpińskiego z poezją Felińskiego, Minasowicza i innych poświęcone czci i chwale w Trójcy Świętej Jedynego Boga a użytkowi rzymsko-katolickiego chrześcijaństwa w Polsce na 1-3 głosy z towarzyszeniem organów lub fortepianu i puzon ad libitum
- Te Deum laudamus na głos solo, chór i orkiestrę
- Święty Boże, psalm na głos solo, chór, harfę i organy
- Na śmierć Chrystusa na głos solo i harfę
- Wzniesienie myśli do Boga na głos solo i organy lub fortepian
- sceniczne:
- Dwie chatki, komedioopera w 1 akcie
- Pałac Lucypera, opera komiczna w 4 aktach
- Ruiny Babilonu, melodramat w 3 aktach
- Marcinowa z Dunaju w Stambule w seraju, komedioopera w 3 aktach
- Szarlatan, opera komiczna w 2 aktach
- Łaska imperatora, opera komiczna w 1 akcie
- Jadwiga królowa polska, opera komiczna w 3 aktach
- Aleksander i Apelles, melodramat w 1 akcie
- Nagroda czyli Wskrzeszenie Królestwa Polskiego, melodramat (?) w 2 aktach
- Zabobon czyli Krakowiacy i Górale, opera w 3 aktach
- Dziadek i wnuk, melodramat w 2 aktach
- Jan Kochanowski w Czarnym Lesie, komedioopera w 2 aktach
- Bateria o jednym żołnierzu, melodramat [intermezzo] w 1 akcie
- Czaromysł książę słowiański czyli Nimfy jeziora Gopło, komedioopera w 1 akcie
- Zamek na Czorsztynie czyli Bojomir i Wanda, opera komiczna w 2 aktach
- Kalmora czyli Prawo ojcowskie Amerykanów, melodramat w 2 aktach
- Leśniczy z Kozienickiej Puszczy, komedioopera w 1 akcie
- Cecylia Piaseczyńska, opera komiczna w 2 aktach
- balety:
- Nowa osada Terpsychory nad Wisłą w 1 akcie
- Mars i Flora, balet alegoryczny w 1 akcie
Autor: Małgorzata Kosińska, Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, październik 2006.