Rzeźbiarz, malarz, major wojska polskiego. Urodził się w 1894 roku, zmarł w 1944 roku.
W latach I wojny światowej Klukowski służył w wojsku. W 1919 roku zapisał się do warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, od 1922 roku studiował w krakowskiej ASP w pracowni Władysława Jarockiego. Od 1928 roku pobierał nauki w szkole Andre Lothe’a w Paryżu. W 1931 powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. W latach 1936-1939 był członkiem Bloku Zawodowych Artystów Plastyków. W latach II wojny światowej, po udziale w powstaniu warszawskim, osadzony został w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu. Zginął w czasie ewakuacji do Bergen-Belsen.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego Klukowski brał udział w licznych wystawach w Polsce i we Francji. Jako malarz uprawiał kompozycję figuralną, martwą naturę, portret i pejzaż, posługując się techniką olejną i akwarelową. Uchodził jednak przede wszystkim za bardzo utalentowanego rzeźbiarza. Nadrzędną w jego twórczości były motywy zwierzęce i sportowe. Prace rzeźbiarskie wykonywał w granicie, marmurze, wapniu, malachicie, kości słoniowej, miedzi, srebrze, mosiądzu.
W 1931 roku w salonie Instytutu Propagandy Sztuki urządzona została wystawa prac animalistycznych Klukowskiego, które wykonał na podstawie studiów przeprowadzonych w Warszawskim Ogrodzie Zoologicznym. Ówcześni krytycy podkreślali, że zarówno rysunki, jak i rzeźby eksponowane w IPS były doskonale modelowane – ukazywały lotność obserwacji artysty i łatwość przekształcania ich w formę plastyczną. Władysław Skoczylas podkreślał w druku katalogowym wystawy:
Temat dzieł plastycznych Klukowskiego to zwierzęta, a zamiłowanie do nich wywodzi się zapewne z dotychczasowego zawodu artysty, który od 19 roku życia był oficerem artylerii konnej, później instruktorem jazdy. Od roku 1914 wojna i wojsko uwięziły talent plastyczny Klukowskiego i dopiero przed trzema laty oddały go sztuce. […] Rysunki J. Klukowskiego […] przypominają niekiedy wspaniałe rysunki zwierząt nieznanych artystów z epoki lodowej z grot Altamiry. Wielka techniczna zręczność mąci nam niekiedy to dodatnie wrażenie monumentalności, która zawze wyrasta z ciężkiego trudu artysty.
W animalistycznych pracach rzeźbiarskich Klukowski stworzył m.in. prace "Dziki", "Lwy", "Niedźwiadek z Jawy", "Małpa łowiąca ryby" czy "Pawian". Za każdym razem jego prace wysoko oceniane były przez krytykę, a Tadeusz Przypkowski podkreślał jeszcze na łamach Arkad (1938, nr 2):
W zwierzętach Klukowskiego jest zawsze doskonale zróżnicowana ich gatunkowość, dynamika siły żywotnej danego stworzenia.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
Największą międzynarodową sławę uzyskał Klukowski dzięki rzeźbom wystawionym na Olimpijskich Konkursach Sztuki. Otrzymał złoty medal podczas X Igrzysk w Los Angeles (1932) – było to jedyne złoto polskiego artysty wizualnego w historii Olimpijskich Konkursów Sztuki. Jednak, mimo olimpijskiego lauru, brak dziś całkowitej pewności, która z prac została uhonorowana. W niektórych opracowaniach można znaleźć informację, że była to płaskorzeźba "Wieńczenie zawodnika", wykonana w czarnym granicie. Inne źródła podają, że nagrodzoną złotym medalem pracą mógł być relief w białym marmurze "Gra w polo". Książka "The Games of the Xth Olympiad, Los Angeles 1932. Official Report" wskazuje na tę pierwszą pracę i z największym prawdopodobieństwem to właśnie ona otrzymała złoty medal. Na łamach "Ilustrowanego Kuryera Codziennego" (1932, nr 308) Klukowski w ten sposób opowiadał o źródłach jego sukcesu:
Właściwie przyznanie mi tej nagrody było dla mnie niespodzianką i o tym sukcesie dowiedziałem się z listu Instytutu Propagandy Sztuki. Złoty medal olimpijski, złoty krzyż zasługi oraz nagroda olimpijska spadły na mnie niespodzianie, bo tyle miałem trudności z wysłaniem mej pracy na Olimpiadę, że całkowicie byłem już zniechęcony i nawet przestałem myśleć o możliwościach zwycięstwa. Zresztą rzeźba moja znalazła się w Los Angeles przypadkowo.
Sam Klukowski zrealizował w tym samym roku w Paryżu film-reportaż o własnych przeżyciach w związku z otrzymaną nagrodą. Cztery lata później, przygotowując się do kolejnego Konkursu Olimpijskiego w czasie XI Igrzysk Berlinie (1936) Klukowski wystawił w Instytucie Propagandy Sztuki obraz olejny "Polo" oraz rzeźbę w kamieniu "Piłka nożna". Ta druga najpewniej została zniszczona w czasie II wojny światowej. W charakterystyczny dla Klukowskiego sposób stylizowana była na rzeźbę archaiczną. Artysta otrzymał za nią srebrny medal na Igrzyskach w Berlinie w dziedzinie płaskorzeźby, co czyniło go jednym z najbardziej utytułowanych artystów w historii Olimpijskich Konkursów Sztuki. Dzieło Klukowskiego zostało ocenione na równi z rzeźbą Arno Brekera, który za rzeźbę "Dziesięcioboista" również otrzymał w stolicy Niemiec srebrny medal – zwróciło to na Brekera uwagę Adolfa Hitlera, który później miał zrobić uczynić go swoim nadwornym artystą.
Również w 1936 roku Klukowski wygrał konkurs na projekt grobowca generała Gustawa Orlicz-Dreszera, ale ostatecznie realizacja pomnika została przekazana trójce innych artystów. Wykonali go Maksymilian Potrawiak, Stanisław Sikora i Jan Bogusławski. W 1938 roku Klukowski otrzymał I nagrodę za rzeźbę w konkursie na projekt wnętrz pawilonu polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku. W przeddzień wybuchu II wojny światowej Klukowski zdobył I nagrodę w konkursie na dekoracje wnętrz Dworca Głównego w Warszawie, którego budowa była wielkim przedsięwzięciem państwowym, rozpoczętym w 1932 roku według projektu Czesława Przybylskiego i Andrzeja Pszenickiego. Na konkurs nadesłano 28 prac: do pierwszej nagrody zakwalifikowano projekty Klukowskiego, Felicjana Szczęsnego Kowarskiego i Jana Skokołowskiego. W 1939 roku Klukowski stworzył do hali przyjazdowej dziewięć płaskorzeźb trzyipółmetrowej wysokości wyobrażających rolnictwo, górnictwo, rybołóstwo, tkactwo, sztukę, budownictwo, wiedzę, oświatę i kolejnictwo. Na przeciwległej ścianie ustawiona miała zostać wielka płaskorzeźba symbolizująca Warszawę.
Niemal cały jego dorobek artystyczny uległ zniszczeniu w czasie II wojny.
Autor: Przemysław Strożek, listopad 2018