Mieszka w Lipowej koło Żywca, jest mocno związana z Krakowem, gdzie studiowała polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Większość spośród swoich książek wydała również w krakowskim Wydawnictwie Literackim.
W roku 2001 otrzymała Nagrodę Fundacji Kultury Polskiej, przy czym rekomendował ją Stanisław Lem. Debiut prozatorski - "Możliwe sny" - przyniósł jej z kolei nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, przyznaną w roku 2004. Stefko jest również laureatką Nagrody Fundacji im. Kościelskich za całokształt twórczości w roku 2006. W październiku 2008 roku otrzymała Nagrodę "Krakowska Książka Miesiąca" za tomik "Omnis moriar".
Stefko uprawia poezję bardzo emocjonalną, której głównym celem zdaje się relacjonowanie przeżyć podmiotu lirycznego. Niekiedy krytyka czyniła z tego zarzut (Joanna Mueller). W jednym z wywiadów poetka zdała sprawę z charakteru swoich tekstów, mówiąc: "Silny wiersz powinien wywoływać chęć podpalenia świata". W następujący sposób ustosunkował się do jej twórczości Marian Stala:
"Mało kto pośród nowych poetów mówi o świecie ludzkich doświadczeń tak dotkliwie, przenikliwie i bez złudzeń jak Jolanta Stefko. Mało kto pośród nich potrafi tak głęboko spojrzeć na samotność, brak, pragnienie. Z takich przeżyć i umiejętności ich poetyckiego nazywania rodzi się poezja, której tonu nie można pomylić z żadnym innym."
Spróbujmy zatem scharakteryzować ten ton. Autorka porusza zazwyczaj tematy egzystencjalne zwyczajowo uznawane za poetyckie - takie jak miłość, samotność, śmierć. Używa przy tym szarpanego, sprozaizowanego toku wiersza z pauzami wersyfikacyjnymi wypadającymi niekiedy w niespodziewanych miejscach, jak gdyby osobie mówiącej kończył się oddech. Wykazuje też wyraźne zamiłowanie do tzw. wielkich słów, wyrażających intensywność przymiotników oraz do nacechowanych emocjonalnie symboli (takich jak np. ogień).
O śmiertelności jako głównym temacie swojej twórczości mówi autorka (zaznaczając, że mówienie o wierszach ją nudzi):
"Nie próbuję śmierci zrozumieć, bo to oznaczałoby, że ją akceptuję, że akceptuję taki porządek, w którym stanowi część życia. Na pewno jest we mnie wiele niezgody na śmierć, ale bardziej przeraża mnie to, co do niej w sposób naturalny prowadzi – starość.
Dotkliwa pamięć dotyczy samobójców, bo z jednej strony są to wyrzuty sumienia, a z drugiej coś w rodzaju zazdrości. Bardzo sprzeczne uczucia i myśli" ("Dwutygodnik", 10/2009).
Stefko napisała dwie powieści. "Możliwe sny" traktują o dojrzewaniu (należą więc do gatunku określanego jako Bildungsroman). Książka ta przedstawia szkołę w sposób nieco satyryczny, a także łączy realistyczną narrację z fragmentami onirycznymi. Głównym bohaterem jest wrażliwy chłopiec, Bolek, obserwowany od dzieciństwa aż do czasów studenckich. Powieść stanowi kalejdoskop tematów takich, jak rodzina, nadwrażliwość, polityka, trudne stosunki rodzinne, różnorakie rytuały przejścia. Z kolei w powieści "Diablak" znacząco wzrasta natężenie motywów humorystycznych i groteskowych (widocznych zwłaszcza w pastiszach bajek), choć nie unieważniają one powagi refleksji o świecie. Główna bohaterka zawiera w niej pakt z diabłem, występującym pod pseudonimem Biały, by w akcie swoistej ucieczki od młodości stać się dojrzałą kobietą o dobrej pozycji zawodowej. Książka zwraca na siebie uwagę heterogenicznym charakterem narracji oraz łączeniem humoru z okrucieństwem.
Autor: Paweł Kozioł, listopad 2010, aktualizacja: NMR, wrzesień 2016.
Twórczość:
Poezja:
- "Po stronie niczyjej", Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998.
- "Ja nikogo nie lubię prócz siebie", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
- "Dobrze, że jesteś", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006.
- "Omnis moriar", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008.
- "Pół książki o psie pół książki o kocie", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008.
Proza:
- Możliwe sny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003.
- Diablak, Prószyński i S-ka, Warszawa 2006.
Omówienia:
- Arkadiusz Morawiec, "Tak, chcę", "Nowe Książki" 6/2006 (Dobrze, ze jesteś).
- Joanna Mueller, "Szantaże, sztafaże, szafarze, czyli poczytaj mi dziecię, a rozgrzeszyć cię każę", "Wakat" 2 (2)/2006 (Dobrze, że jesteś).
- Dariusz Nowacki, Cierpienia młodego Bolka, "Nowe Książki" 6/2003 (Możliwe sny).
- Adam Poprawa, "Poliformia", "Twórczość" 9/2007 (Diablak).
- Artur Sawicki, "Diablak dla średnio zaawansowanych", "Portret" 22/2006.
- Katarzyna Zdanowicz-Cyganiak, "Świat jako obcy - o poezji Jolanty Stefko", "Fraza" 3-4 (65-66)/2009.