Był jednym z inicjatorów i współtwórców Małej Galerii ZPAF w Warszawie. Wystawa jego prac pod tytułem "Kwadrat", w październiku 1977 roku, zainaugurowała działalność tego miejsca. Członek ZPAF od 1970 roku.
Janusz Bąkowski w dziedzinie sztuki był samoukiem. Z wykształcenia elektryk, przed wybuchem II wojny światowej pracował w zawodzie. W latach 1944-45 był więziony w obozie Mauthausen Guzen II. Po wojnie powrócił do Warszawy, gdzie mieszkał i pracował do końca życia. W latach powojennych podejmował kolejne prace powiązane w bliższy lub dalszy sposób z dziedziną rysunku i grafiki użytkowej. Uczył się także sztuki kamieniarskiej w warszawskiej Pracowni Konserwacji Architektury Monumentalnej.
W latach 1958-72 rozpoczął pracę w dziedzinie grafiki projektowej powiązanej z fotografią. W tym okresie rozpoczął także wieloletnią, twórczą współpracę z Jadwigą (zwaną też Jagodą) Przybylak. Ważnym momentem rozwoju drogi twórczej Bąkowskiego było nawiązanie kontaktu ze Zbigniewem Dłubakiem.
W latach 1968-70 Bąkowski podjął własne eksperymenty z materią fotograficzną. W tym okresie powstał fotograficzny cykl portretowy Marek traktujący odbitkę fotograficzną jako materiał wyjściowy do dalszych przetworzeń. W 1970 roku Bąkowski zaczął przekształcać obraz fotograficzny za pomocą systemów matematycznych. Logiczno-matematyczna metoda działania stała się charakterystyczna dla całej jego twórczości, nie tylko w obszarze fotografii (m.in. cykle Stare Miasto, Róża, Piłka, 10 kroków, Ania, powstałe w latach 1973-1979), ale także w malarstwie (np. Wazon z kwiatami, 1980) i rzeźbie (Staś, 1994-1997). Bąkowski badał zagadnienia związane z percepcją rzeczywistości. Opracowywał logiczne systemy podziału odbitek i ponownego ich montażu, dążąc do tworzenia płaszczyzny fotograficznej. W pracach malarskich i rzeźbiarskich rozwijał zagadnienia multiplikacji i rozważania strukturalistyczne obecne we wcześniejszych pracach fotograficznych.
Specyficzną cechę prac Bąkowskiego stanowił precyzyjny i długotrwały proces ich realizacji: ręczny podział odbitek fotograficznych, wyklejanie wielkich płaszczyzn fotograficznych, precyzyjne wypełnianie płaszczyzn malarskich, podział i klejenie gipsowej rzeźby.
Odrębnym nurtem działań Bąkowskiego były nagrania reportażowe i eksperymenty video. Pozostawił po sobie ponad 1000 godzin materiałów filmowych. Rejestrują one życie Nowego Jorku (lata 1988-89) oraz Warszawy, dokumentują spotkania środowisk artystycznych. Bąkowski jest także autorem filmów eksperymentalnych (m.in. Subway, 1989; Scrabs, 2004), w tym również zrealizowanych wspólnie z Jadwigą Przybylak (Najkrótsza historia krajów Europy Wschodniej / A Short History of Eastern Europe, 1990).
Swoje prace Bąkowski prezentował na wielu wystawach w kraju i zagranicą, m.in. "Fotografowie poszukujący" (Galeria Współczesna, Warszawa 1971), wystawa indywidualna "Kwadrat" (Mała Galeria ZPAF, Warszawa 1977), "La photographie polonaise 1900-1981" (Centre Georges Pompidou, Paryż 1981), wystawa indywidualna "Subway" (PAAS Gallery, Nowy Jork 1989), wystawa indywidualna "Niefoto-grafie" (Mała Galeria, Warszawa 1997).
Na przełomie 2005/2006 roku w warszawskim Teatrze Wytwórnia odbyła się pośmiertna wystawa monograficzna Janusza Bąkowskiego prezentująca większą część jego zachowanych dzieł.
Autor: Dorota Bąkowska-Rubańczyk.
Tekst i reprodukcje udostępnione przez Fundację Archeologia Fotografii; styczeń 2011.
