Jan Wielki w 1466 roku przyjął w Krakowie prawa miejskie za poręczeniem malarza Jana z Leśniej i złotnika Marcinka. W 1495 roku jego imię - wraz z przydomkiem "Wielki" pojawia się w wykazie seniorów cechu obok nazwiska Wita Stwosza, z którym utrzymywał stosunki zawodowe. Interesy łączyły go też z innym wybitnym krakowskim twórcą tego czasu, Mikołajem Haberschrackiem. Bardziej przyjacielskie relacje wiązały go z Marcinem Czarnym (był świadkiem jego śmierci i wykonawcą testamentu) oraz ze Stanisławem Starym.
Jan Wielki kierował jedną z najdłużej działających i najwybitniejszych pracowni krakowskich drugiej połowy XV wieku. Miarą jego powodzenia jest rozległy obszar działania warsztatu, otrzymującego zamówienia od Krosna po Łęczycę. Jan Wielki pracował zarówno na rzecz kościołów parafialnych, kolegiackich, klasztornych, jak i zleceniodawców prywatnych oraz cechów miejskich. Pewne prace musiał wykonywać także na rzecz dworu króla Kazimierza Jagiellończyka, skoro starsi cechu malarzy w 1491 roku sprawdzali jego rachunki.
Ze względu na swe główne dzieło - Poliptyk Olkuski (Olkusz, kościół parafialny; 1485) - bywał niekiedy określany jako Mistrz Poliptyku Olkuskiego. Jan Wielki zapewne kierował warsztatem, jakkolwiek wzmianki w źródłach pisanych i analiza stylistyczna poszczególnych części poliptyku nasunęły badaczom przypuszczenie o współudziale Stanisława Starego.
Dzieło zostało zapewne wysoko ocenione, skoro wkrótce olkuscy augustianie zamówili do swego kościoła wzorowaną na nim nastawę (niezachowana).
Twórczość Jana Wielkiego można śledzić od lat siedemdziesiątych XV wieku, kiedy dominują w niej elementy liryczne (Koronacja Marii w kościele parafialnym w Krośnie, po 1473, przypuszczalnie ok. 1480 oraz Tryptyk ze św. Mikołajem w kościele parafialnym w Więcławicach, 1477). W następnych latach badacze obserwują narastanie w jego twórczości czynnika dynamicznego (Zwiastowanie z kościoła parafialnego w Cięcinie, Muzeum Narodowe w Krakowie). Najwyższą ekspresję osiąga malarz około połowy lat osiemdziesiątych. Przykładem jest Wniebowzięcie Marii z kościoła Bernardynów w Warcie, obecnie w katedrze we Włocławku (obraz dawniej przypisywany malarzowi bernardyńskiemu, znanemu ze źródeł pisanych, Franciszkowi z Sieradza). Podobnie jak Poliptyk Olkuski, obraz ten cieszył się również dużym uznaniem, do jego kompozycji bowiem nawiązano w tryptyku z 1520 roku, przeznaczonym do tego samego kościoła. Późnym dziełem malarza jest obrazy ukazujący Chrystusa umęczonego z Marią w kościele parafialnym (dawniej Kanoników Regularnych) w Kurozwękach (1490-1495).
Źródeł stylu malarza doszukiwano się w twórczości malarzy niderlandzkich (Rogiera van der Weyden, Dirka Boutsa), znanej malarzowi zapewne za pośrednictwem rycin Israhela van Meckenem. Podkreślano jednak, że na tle innych malarzy tego czasu, Jan Wielki wykorzystuje wzorce graficzne w niewielkim stopniu, raczej samodzielnie rozwiązując problemy kompozycyjne. W twórczości malarza zauważono ponadto inspiracje niektórymi kompozycjami Ołtarza Mariackiego Wita Stwosza (sceny Narodzenia i Zaśnięcia Marii w Poliptyku Olkuskim) i oddziaływanie retabulum ołtarza głównego kościoła św. Elżbiety w Koszycach, a także wpływy wrocławskiego Ołtarza św. Barbary (Mistrz Ołtarza św. Barbary).
Autor: Grażyna Jurkowlaniec, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, marzec 2002.