Był niezwykle pracowity, często tworzył kilkanaście wariantów tej samej kompozycji. Jego rozpoznawalny natychmiast "charakter pisma" to gruba, pozornie nieporadna, choć zdecydowana kreska, nieco dziecięca stylizacja rysunku, żywa paleta barw i ciepłe poczucie humoru. Plakaty Młodożeńca odznaczają się spokojną, wyważoną kompozycją składającą się z wyraźnie oddzielonych, barwnych pól oraz wewnętrznym monumentalizmem form graficznych. Artysta dbał o czytelność każdego znaku, w dążeniu do uogólnienia treści niesionych przez plakat osiągał daleko posuniętą syntezę rysunku. Z jego prac emanuje liryczna ekspresja z odrobiną ludowej prostoty i naiwności. Twórczość Młodożeńca silnie tkwiła w rodzimej kulturze, a jednocześnie artysta posługiwał się językiem na wskroś nowoczesnym, inspirowanym różnymi trendami sztuki współczesnej (Leger, Picasso, Braque, Matisse, Klee).
Młodożeniec operował prostymi środkami wyrazu, wielką wagę przykładał do czytelności tego, co robił. Był mistrzem syntetycznej, skrótowej wypowiedzi. Graficzny kod Młodożeńca spełniał nie tylko funkcję informacyjną - przede wszystkim działał jak poezja, pobudzał wyobraźnię. Jego plakaty do filmów "Jajo węża", "Klute", "Konformista" weszły do historii kina, podobnie jak drukowane przez lata na łamach "Filmu" i "Miesięcznika Literackiego" rysunkowe komentarze kinowe, a w zasadzie mini-recenzje.
Osobny rozdział twórczości Jana Młodożeńca to ilustracje i okładki książkowe, m.in. do "Pierwszego kroku w chmurach" Marka Hłaski (wyd. 1956), "Perły" Steinbecka (1956), "Poskromienia złośnicy" Szekspira (1972), "Opowieści o konopiach i famach" Cortazara (1974). Jego okładki były zawsze bardzo plakatowe. W ilustracjach często posługiwał się tekstem jako tworzywem, znakiem graficznym. Uderza w nich nowoczesność rysunku, klimat poezji i narracyjny rozmach.
Młodożeniec, znany przede wszystkim jako grafik, był również świetnym malarzem. Lubił malować na niewielkich formatach (A4), prostymi technikami jak np. tempera, często na papierze zeszytowym. Jego barwne tempery i płótna to pełne życia układy plam i linii, podporządkowane zawsze jakiejś wewnętrznej dyscyplinie. Podobnie jak w pracach na papierze, również i w obrazach nasycone plamy barwne zamykał czarny kontur, czasem pojawiały się tu i ówdzie kropki i kreski. W swoim życiorysie Jan Młodożeniec napisał:
W ostatnich latach dużo maluję. Świadomie staram się malować rzeczy uśmiechnięte, wesołe, gdzie kolor jest najważniejszy, a że to są rybki, ptaszki, motyle, guziki, drobiazgi, panegiryki na cześć sztuki, to moja sprawa. Marzą mi się obrazy nieprzedstawiające. Sam kolor. Każdy kolor jest dobry, aby we właściwym sąsiedztwie.
W ostatnich lata Młodożeniec malował przesycone lirycznym humorem prace, w których opowiadał o codziennym życiu z perspektywy wędrującego po świecie wróbla. Artysta identyfikował się z tym pospolitym ptaszkiem i podpisywał swoje prace jako Jan Moineau, czyli Jan Wróbel.
Zapytany o to co odróżnia plakat od obrazu mówił:
Plakat wisi na ulicy niczym w galeriach „Płot”, „Mur”, „Metro”. Wiele pięknych obrazów nie byłoby zauważonych na płocie. Plama barwna będzie często lepszym plakatem niż drobiazgowo wyrysowany motyw. Skrót, lapidarność. Nowe formy, nowe pomysły wbrew monotonii i rutynie.
Prace Młodożeńca uderzają kolorem, śmiałością plam i dowcipem. Artysta komentował:
Im smutniej w życiu – tym weselej na plakacie. Nie mogę przecież malować stanów duszy. Zamówienie, temat, termin, format. Frak dla pana Verdiego, obwoluta-koszulka na francuską książkę, plakat-buty dla La Strady Felliniego. Rzemiosło. Rozgoryczenie, bezrobocie, brak pieniędzy.
Jego prace znajdują się m.in. w zbiorach Stedelijk Museum w Amsterdamie, Kunstbibliothek w Berlinie, Biblioteque Forney i Musee d'Arts Decoratifs w Paryżu, Museum of Modern Art w Nowym Jorku oraz w licznych kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.
Wybrane wystawy i nagrody:
- Srebrny medal na IBA w Lipsku (1965, 1985);
- Nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek za wybitne osiągnięcia w kształtowaniu szaty graficznej książek (1978);
- złoty medal na VIII Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie (1980);
- I nagroda na Biennale Plakatu w Lahti (1983);
- Nagrody Roku w konkursie na Najlepszy Plakat Warszawy (1965, 1966, 1970, 1972, 1973, 1979, 1981, 1983, 1985, 1989);
- 2014 Jan Młodożeniec. Rysunki.Gwasze.Plakaty, Płocka Galeria Sztuki, Płock, Polska
- 2017 Jan Młodożeniec. Małe wielkie prace., Centrum Giełdowe, Warszawa, Polska
- 2016 wystawa prac Młodożeńca, Muzeum Narodowe, Poznań, Polska
- 2014 Wiosna z Janem Młodożeńcem, Pigasus, Polish Poster Gallery, Berlin, Niemcy
- 2009 Polish Posters 1945-89,MoMA, Nowy Jork, Stany Zjednoczone
- 2011 Jan Młodożeniec. In Memoriam – 77 plakatów, Galeria TEST, Warszawa, Polska
Autor: Ewa Gorządek, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, luty 2005. Aktualizacja AM, grudzień 2016.
