W 1935 roku uzyskała dyplom aktorski w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej. Jej nauczycielem był Aleksander Zelwerowicz. Występowała w scenach zbiorowych dyplomowego przedstawienia "Zaręczyny pod dębem" Jakuba Offenbacha, które Fryderyk Járosy przeniósł do swojego teatrzyku Cyrulik Warszawski. Na tej komediowo-rewiowej scenie Kwiatkowska zagrała w rewii "Pod włos" (1935). Zaraz potem przeniosła się do teatru dramatycznego, na rok związała się z prowadzonym przez Iwo Galla Teatrem Powszechnym. Stworzyła tam tytułową postać w "Gałganku" Dario Niccodemiego (1935), rolę tę uznaje za swój teatralny debiut. W sezonie 1935/1936 zagrała również m.in. Chochlika w "Balladynie" Juliusza Słowackiego, Dziewczynę w "Okrężnym" Józefa Korzeniowskiego oraz Rózię w "Dożywociu" Aleksandra Fredry. W latach 1936–1937 występowała w Teatrze Nowym w Poznaniu, a pomiędzy 1938 rokiem a 1939 w katowickim Teatrze Polskim. Grała Nastkę w "Róży" i Irenę w "Ponad śnieg bielszy się stanę" Stefana Żeromskiego, Helenkę w "Grubych rybach" Michała Bałuckiego, Pokojówkę we Fredrowskich "Damach i huzarach" i Maniewiczową w "Żabusi" Gabrieli Zapolskiej. Jej krótka przedwojenna kariera wystarczyła, żeby doceniono jej autentyczny żywioł komediowy i, jak pisała krytyka, "samorodny humor".
W czasie II wojny światowej Kwiatkowska zgłosiła się do służby sanitarnej w Warszawie, pracowała jako kelnerka i kosmetyczka, brała także udział w teatralnych wieczorach organizowanych przez Leona Schillera. W 1946 roku podjęła współpracę z Polskim Radiem. Przez kolejne lata występowała w słuchowiskach. Była Eufemią w humorystycznych monologach Teatrzyku Eterek Jeremiego Przybory. Czytała w radio "Trędowatą" Heleny Mniszkówny, lektury dla dzieci i młodzieży, m.in. "Przygody Mikołajka" Goscinnego i Sempé. Stworzyła też pamiętną postać Ciotki w skeczach autorstwa Marii Czubaszek. W tym samym, 1946 roku, Kwiatkowska rozpoczęła w Krakowie występy w prowadzonym przez Mariana Eile kabarecie "7 kotów". Teksty pisał specjalnie dla niej Konstanty Ildefons Gałczyński. W "7 kotach" Kwiatkowska była słynną Hermenegildą Kociubińską, Sierotką lub Żoną Wacia.
(...) współpraca z autorem wielkiego formatu pozwoliła Kwiatkowskiej tworzyć systematycznie rosnącą bogatą galerię jej przedziwnych bohaterek, niby to mocno osadzonych w realiach współczesności, a przecież wymykających się ku sprawom niedopowiedzianym i niedookreślonym – pisała Zofia Sieradzka. – Nutka absurdalnej poezji, urok niesamowitości, otaczający te wszystkie postacie, znalazły w Kwiatkowskiej najwspanialszą interpretatorkę. ("Teatr" 1978, nr 20).
W latach 60. święciła sukcesy w purnonsensowym, poetyckim Kabarecie Starszych Panów autorstwa Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego emitowanym w telewizji. Występowała także na scence kabaretu Szpak prowadzonego przez Zenona Wiktorczyka (1954–1961). Była gwiazdą kabaretu Dudek Edwarda Dziewońskiego (1965–1975) i telewizyjnych programów rozrywkowych: "Muzyka lekka, łatwa i przyjemna" oraz "Mistrzowie estrady". W swoich monologach, kabaretowych scenach i piosenkach stosowała poetycką stylizację, ale równocześnie potrafiła nadać swoim postaciom wręcz karykaturalny rys, wychodząc od wnikliwej obserwacji psychologicznej.
Ma w sobie coś, co tak chętnie określa się mianem "drugiego dna" – notował Jan Koprowski. – Kwiatkowska gra całą sobą, panuje niezawodnie nad swoim ciałem, śpiewa i tańczy z niepozorowaną perfekcją. (...) Jest dziecinnie naiwna i dorośle wyrafinowana. Jej sztuka składa się z dwu warstw. Kwiatkowska nigdy nie tworzy postaci płaskich, jednowymiarowych. W jej sztuce znajdziemy tyleż prostoty, co i egalitaryzmu. ("Literatura" 1979, nr 36)
W latach 1948–1949 Kwiatkowska była aktorką stołecznego Teatru Klasycznego, a w latach 1949–1951 występowała na deskach warszawskiego Współczesnego. Zagrała Panią Arcati w "Seansie" Noela Cowarda (1948) oraz Burmistrzową w "Kobiecie we mgle" Michała Rusinka (1948), oba przedstawienia w reżyserii Janusza Warneckiego, a także Marię w "Wieczorze Trzech Króli" Szekspira (1950) oraz Stiepanidę w "Mieszczanach" Maksyma Gorkiego (1951) – spektaklach przygotowanych przez Erwina Axera. Od 1952 do 1972 roku – z przerwą na lata 1958–1960, kiedy była aktorką Teatru Komedia – występowała w rewiowym Teatrze Syrena. Była obok Ludwika Sempolińskiego, Adolfa Dymszy i Hanki Bielickiej, najbardziej wyczekiwanym i oklaskiwanym przez publiczność wykonawcą. Grała w spektaklach składankowych, m.in. "Diabli nadali" w reżyserii Stanisławy Perzanowskiej (1955), "Jeszcze raz" w reżyserii Kazimierza Krukowskiego (1959), "Arka nowego" Adama Hanuszkiewicza (1961), "Szafa gra" w reżyserii Adolfa Dymszy (1964), a także Mangierową w "Sublokatorce" Adama Grzymały-Siedleckiego w reżyserii Kazimierza Krukowskiego i Danuty Pietraszkiewicz (1958), Bertę w "Latających narzeczonych" Marca Camolettiego w reżyserii Czesława Szpakowicza (1965), czy Lady Bracknell w "Lordzie z walizki" Oscara Wilde'a w reżyserii Zdzisława Tobiasza (1969).
W 1972 roku Kwiatkowska przeniosła się do Teatru Ludowego w Warszawie. Od 1974 przez kolejnych 20 lat związana była z Teatrem Nowym. W ten sposób, kontynuując karierę estradową, miała sposobność powrócić na stałe do repertuaru dramatycznego. W 1972 roku zagrała Szambelanową w "Panu Jowialskim" Aleksandra Fredry w reżyserii Jana Kulczyńskiego (1972). Naświetliła tę postać, która miała bogatą tradycję sceniczną, w nowy sposób. W ujęciu Kwiatkowskiej Szambelanowa była rozsądną kobietą, zdającą sobie sprawę, że uczestniczy w irracjonalnych zdarzeniach. Kontrast, jaki jej praktyczna osobowość stanowiła wobec pozostałych postaci, był źródłem komizmu.
Perypetie Szambelanowej maluje Kwiatkowska nader delikatnymi barwami – pisała Irena Kellner. – Wyrazistą mimikę, znaną tak dobrze admirującej aktorkę publiczności, zastąpił sposób bycia pewnej siebie damy, która nie pozwala, by natężenie malujących się na jej twarzy uczuć wykraczało poza granice dobrego wychowania (...) Nawet jej francuszczyzna, choć zapewne niezbyt paryska, nie jest przecież rażąca. Kwiatkowska nie uroniła nic z komizmu postaci, a przecież nadała jej trochę inny wymiar; gdyby to nie brzmiało zbyt patetycznie można by zaryzykować twierdzenie, że postanowiła wreszcie uczłowieczyć Szambelanową. I że jej się to w pełni powiodło. ("Teatr" 1975, nr 5)
Rok 1974 przyniósł jej rolę Aurelii w "Wariatce z Chaillot" Jeana Giraudoux w reżyserii Lecha Wojciechowskiego. Kwiatkowska stworzyła interesujące studium osoby nawiedzonej. Pomimo nasycenia postaci ludycznym humorem, jednocześnie zagrała Aurelię na nucie dramatycznej.
To jedna z najpiękniej zagranych ról tej aktorki. Kwiatkowska bardzo dyskretnie, a jednocześnie w sposób niepozbawiony humoru, pokazuje "nieprzystosowanie" starej damy, jej odchylenia, nazwijmy to, od normy paryskiego przedmieścia, a jednocześnie wydobywa z granej postaci jej wszystkie ludzkie wartości. Wzrusza i pobudza do myślenia. ("Zwierciadło", 15.08.1974)
Ciekawą rolę stworzyła też w "Domu kobiet" według Zofii Nałkowskiej w reżyserii Mariusza Dmochowskiego (1978). Zagrała Julię Czerwińską pokazując wewnętrzne bogactwo tej postaci. W tym portrecie starszej, pełnej optymizmu osoby przypominała równocześnie,
(...) że i ta kobieta, tak pobłażliwie przez innych traktowana, dźwiga również swój krzyż. Julia Kwiatkowskiej jest dobra, pogodna, umie wiele wybaczyć, ale wierzymy, że i cierpieć potrafi. (Zofia Sieradzka, "Teatr" 1978, nr 20).
Ta wieloznaczność komediowych ról jest charakterystycznym rysem aktorstwa Kwiatkowskiej.
Śmieszy nas, ale u spodu tej śmieszności kryje się coś tragicznego – pisał Koprowski. – Zasmuca nas, ale tuż pod powierzchnią smutku czai się śmieszność, która nie pozwala przyjąć świata jako domeny zła i przekleństwa. ("Literatura" 1979, nr 36)
Komediowy kunszt Kwiatkowska miała też okazję prezentować w spektaklach telewizyjnych, zagrała ponad dwadzieścia ról w Teatrze Telewizji i niemal za każdym razem stawały się one wydarzeniami. Współpracę z telewizyjnym teatrem rozpoczęła w 1963 roku, zagrała wówczas Panią Petypon w "Damie od Maksima" Georgesa Feydeau w reżyserii Edwarda Dziewońskiego. Potem wystąpiła m.in. w serii kryminalnych komedii, była Alicją Postic w "Alicja prowadzi śledztwo" Roberta Thomasa, jak przypominał Wojciech Orliński:
Spektakl w 1970 roku wyreżyserował Edward Dziewoński, ale mawiał potem, że on tylko na planie potakiwał wobec reżyserskich decyzji wypowiadanych tonem nieznoszącym sprzeciwu przez Irenę Kwiatkowską grającą tytułową rolę przedsiębiorczej sekretarki prowadzącej dochodzenie w sprawie swego zamordowanego szefa. ("Gazeta Wyborcza – Gazeta Telewizyjna" 2007, nr 138)
Była też Abby Brewster w słynnym "Arszeniku i starych koronkach" Josepha Kesserlinga w reżyserii Macieja Englerta (1975) – tę rolę aktorka wybrała w 1990 roku na jubileusz 55-lecia pracy artystycznej (Teatr Nowy w Warszawie, reż. Adam Hanuszkiewicz) oraz Donią Agatą w "Porwaniu donii Agaty" Gudrun Pausewang w reżyserii Stanisława Wohla (1977) i Laurą w "Upiorze w kuchni" Patricka G. Clarka reżyserowanym przez Janusza Majewskiego (1993). Grała też w klasycznym repertaurze komediowym, m.in. Swatkę w "Ożenku" Mikołaja Gogola w reżyserii Ewy Bonackiej (1976), Kasztelanową w "Dwóch bliznach" Aleksandra Fredry w reżyserii Andrzeja Łapickiego (1981) oraz Tykalską w "Panu Damazym" Józefa Blizińskiego w reżyserii Janusza Bukowskiego (1990). W swoim dorobku Kwiatkowska ma również rolę hrabiny Respektowej w "Fantazym" Juliusza Słowackiego przygotowanym dla Teatru Telewizji przez Gustawa Holoubka w 1971 roku.
W filmie Kwiatkowska zasłynęła drugoplanowymi rolami; przede wszystkim w serialach Jerzego Gruzy: "Wojna domowa" (1965), gdzie grała Zofię Jankowską wiecznie zaganianą, dziwiącą się młodym matkę głównego bohatera oraz "40-latek" (1974), gdzie brawurowo pokazała postać "kobiety pracującej". Do historii polskiej komedii przeszła też jej scena w filmie Janusza Rzeszewskiego i Mieczysława Jahody – "Hallo Szpicbródka czyli ostatni występ króla kasiarzy" (1978). Kwiatkowska, w roli teatralnej bufetowej Makowskiej, rewelacyjnie tańczyła i śpiewała piosenkę "Roztańczone nogi". Ponadto można ją było zobaczyć m.in, w kolejnym filmie Rzeszewskiego osadzonym w przedwojennych realiach – "Lata dwudzieste... lata trzydzieste..." (1983), serialu Stanisława Barei "Zmiennicy" (1986) i "Rozmowach kontrolowanych" Sylwestra Chęcińskiego (1991).
W latach 80. na scenie Kwiatkowska miała okazję grać w innym niż zazwyczaj repertuarze. W warszawskim Teatrze Nowym w "Łaźni" Włodzimierza Majkowskiego wcieliła się w postać Towarzyszki Underton (1986), a w "Fauście" Johanna Wolfganga Goethego interpretowała Komediantkę/Czarownicę (1989) – oba przedstawienia w reżyserii Bohdana Cybulskiego. Bawiła publiczność w Teatrze Kwadrat jako Veta Luiza Simmons w farsie "Mój przyjaciel Harvey" Mary Chase w reżyserii Marcina Sławińskiego (1995), a na deskach Teatru Komedia jako Pani Cowper w "Z rączki do rączki" Michaela Conney'a w reżyserii Andrzeja Rozhina (1996). Jej wciąż świetną formę sceniczną potwierdziły kolejne benefisy aktorki, ostatni z okazji 95. urodzin odbył się we wrześniu 2007 roku w Teatrze Polskim w Warszawie. Kwiatkowska tak jak przed laty zagrała Hermenegildę Kociubińską w "Zielonej Gęsi" według Gałczyńskiego w reżyserii Jarosława Kiliana.
Odznaczenia i nagrody:
1952 - dyplom uznania ministra kultury i sztuki;
1953 - nagroda państwowa II stopnia za wybitne osiągnięcia aktorskie w dziedzinie satyry, w szczególności w programach Teatru Satyryków i Teatru Syrena w Warszawie;
1954 - Medal 10-lecia PRL;
1955 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski;
1958 - nagroda Polskiego Radia i Telewizji za stworzenie radiowej postaci Plastusia w audycji "Kolorowe listy";
1965 - Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski;
nagroda Komitetu d/s Polskiego Radia i Telewizji za wybitne osiągnięcia aktorskie w telewizyjnych programach rozrywkowych;
1966 - Srebrna Maska w plebiscycie "Expressu Wieczornego" na najpopularniejsza aktorkę roku 1965;
1967 - Odznaka 1000-lecia; Srebrna Maska w plebiscycie "Expressu Wieczornego" na najpopularniejsza aktorkę roku 1966;
1968 - Srebrna Maska w plebiscycie "Expressu Wieczornego" na najpopularniejsza aktorkę roku 1967; laureatka plebiscytu na najpopularniejszą kobietę Warszawy;
1969 - Złota Maska w plebiscycie "Expressu Wieczornego" na najpopularniejszą aktorkę roku 1968;
1970 - Nagroda Artystyczna Miasta Warszawy; najpopularniejsza warszawianka 1970 - zwycięstwo w plebiscycie Rozgłośni Warszawsko-Mazowieckiej Polskiego Radia; Złota Maska w plebiscycie "Expressu Wieczornego" na najpopularniejszą aktorkę roku 1969;
1971 - Nagroda Miasta Warszawy; Złota Maska - nagroda w plebiscycie "Expressu Wieczornego" na najpopularniejszą aktorkę roku 1970; Srebrny Gwóźdź w plebiscycie popularności czytelników "Kuriera Polskiego" "Gwóźdź sezonu";
1973 - Złoty Mikrofon - nagroda za stworzenie radiowej postaci Plastusia i Pani Eufemii oraz za całokształt wybitnej twórczości aktorskiej w audycjach dla dorosłych i dzieci;
1974 - Medal 30-lecia PRL;
1976 - Order Sztandaru Pracy II klasy;
1987 - Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Polonia;
1993 - Wielki Splendor - nagroda Teatru Polskiego Radia;
1994 - Honorowa Odznaka Związku Niewidomych; Nagroda Prometeusza za wybitne osiągnięcia estradowe; Złoty Wawrzyn Grzymały - nagroda Bydgoskiego Towarzystwa Teatralnego;
1995 - Super Wiktor - nagroda Akademii Telewizyjnej; Warszawianka roku 1995 w plebiscycie "Expressu Wieczornego"; Diamentowy Mikrofon - nagroda honorowa z okazji 70-lecia Polskiego Radia;
1996 - nagroda dla Najprzyjemniejszej Aktorki w plebiscycie publiczności za rolę Vety Simmons w przedstawieniu Mój przyjaciel Harvey Mary Chase w reżyserii Marcina Sławińskiego w Teatrze Kwadrat w Warszawie na 2. Ogólnopolskim Festiwalu Sztuk Przyjemnych w Łodzi; zwycięstwo w 4. Plebiscycie popularności "Telerzeczpospolitej";
2002 - statuetka "Gwiazda Telewizji Polskiej" przyznana z okazji 50-lecia Telewizji Polskie; order "Ecclesiae populoque servitum praestanti" (Wyróżniającemu się w służbie dla Kościoła i Narodu) przyznany przez Prymasa Polski;
2003 - statuetka Błękitnego Melonika Charliego - nagroda za całokształt twórczości artystycznej na IV Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku;
2005 - Złoty Medal Gloria Artis - Zasłużony Kulturze;
2007 - Wawrzyn Mistrza Mowy Polskiej.
Autor: Monika Mokrzycka-Pokora, grudzień 2007; aktualizacja: marzec 2011.