Twórczość literacka
W 1989 w Oficynie Literackiej w Krakowie wydał, jeszcze poza cenzurą, swoją pierwszą powieść "Jak woda", za którą w 1990 otrzymał nagrodę Fundacji im. Kościelskich. To samo wydawnictwo opublikowało jego drugą powieść "Brat" (1992) dziejącą się w środowiskach polskich emigrantów w Paryżu w okresie pomiędzy dławieniem ruchu Solidarność a rozpadaniem się PRL, oraz zbiór trzech opowiadań "O zdradzie i śmierci" (1994). Nowele z tego tomu, "Zdobywca miast", "Głowa" i "Wąż", mające charakter przypisów do Plutarcha "Żywotów równoległych", a rozgrywające się w imperium Aleksandra Wielkiego po śmierci władcy, wyróżniono Nagrodą Fundacji Kultury Polskiej.W 2004 otrzymał z kolei Nagrodę im. Andrzeja Kijowskiego za opublikowany rok wcześniej tom opowiadań "Przyszłość z ograniczoną odpowiedzialnością" ukazujących zderzenie działaczy opozycji z realiami postkomunistycznej Polski. W zbiorze tym oprócz opowiadania tytułowego znalazło się pięć innych: "Pralnia, czyli czy może to być przypadek?", "Ostatni człowiek", "Kaukazinvest albo Mężczyźni z Kaukazu", "Dom pod lasem" i "Nietaktowna śmierć". W tym samym roku wydał powieść "Mistrz" osnutą wokół życia i twórczości zmarłego w 1999 reżysera Jerzego Grotowskiego, z którego ostatnim spektaklem "Apocalypsis cum figuris" i poszukiwaniami parateatralnymi we wrocławskim Laboratorium zetknął się podczas studiów. Rysami Grotowskiego i elementami jego biografii obdarzony został w powieści Piotr Szymonowicz, który po załamaniu się jego teatralnego projektu zniknął i jest na próżno poszukiwany przez francuskiego dziennikarza i polskiego działacza opozycji,należącego niegdyś do grona jego wyznawców. W recenzji powieści mojego autorstwa opublikowanej na łamach „Didaskaliów” (2004 nr 64) zwracam uwagę na to, że:
Wildstein jako liberalny konserwatysta sytuuje polityczne, teatralne i quasi-religijne poczynania Szymonowicza w obrębie różnych odmian gnozy. [Gdyż] Szymonowicz, przez wielu uznawany za szarlatana hipnotyzującego współpracowników, szukał różnych sposobów przebóstwienia człowieka, jego zbawienia na ziemi. Nie był w stanie się uwolnić od "podszeptów próżności, demona pychy" łudząc innych, że posiadł "zasadę jedności i ładu świata".
Największy rozgłos zyskała wydana w 2008 powieść "Dolina nicości" ukazująca powstrzymywanie procesu ujawniania i karania, związanych niegdyś z opozycją, tajnych współpracowników aparatu bezpieczeństwa PRL. Nawiązywała ona do osobistych doświadczeń Wildsteina, szczególnie jego walki o wyjaśnienie śmierci Pyjasa i udostępnienie indeksu osobowego IPN, oraz portretowała szereg znanych osób z kręgu polityki, mediów bądź kultury działających w Warszawie w 2004. Głównym oponentem Adama Wilczyckiego, dziennikarza, który zostaje ukarany zawodowym unicestwieniem za zdemaskowanie w "Kurierze" nestora opozycji jako tajnego współpracownika SB, jest bowiem Michał Bogatyrowicz, redaktor wszechwładnego "Słowa", mający rysy Adama Michnika. W tle pojawiają się reminiscencje sprawy zatrudnionego po 1989 w "Gazecie Wyborczej" Maleszki, bo właśnie w "Słowie" publikuje mający jego rysy Jan Return. Natomiast ofiarą Returna jest Daniel Struna pisarz doprowadzony do psychicznego załamania w więzieniu PRL.
W 2009 uhonorowano "Dolinę nicości" Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza. Została ona przetłumaczona na język czeski (2010) i rumuński (2016). Wojciech Tomczyk dokonał dla Teatru Telewizji skupionej na konfrontacji Returna ze Struną jej adaptacji, którą w 2011 wyreżyserował Wojciech Nowak.
Wildstein wydał jeszcze trzy powieści w poznańskiej oficynie Zysk i S-ka. W 2011 "Czas niedokonany" - opowieść o trzech pokoleniach członków żydowskiej rodziny Broków na tle historii dwudziestego stulecia, a zwłaszcza ruchu komunistycznego w Europie Wschodniej. Zaczyna się ona od zabicia ortodoksyjnego Żyda Barucha Brokaw pogromie we wsi pod Pińskiem. Prezentuje drogę jego syna Adama, który z psychoanalityka przeobraził się w marksistę i został walczącym komunistą. Przedstawiciel trzeciej generacji, Benedykt, był dziennikarzem w komunistycznej Polsce, a jego żona Zuzanna została działaczką opozycyjną. Podejmując refleksję nad powieścią ("Fronda" 2011 nr 60) Mateusz Matyszkowicz puentuje:
Ta historia zaczyna się zatem od wybuchu i katastrofy. I wcale nie jest to twórcza katastrofa. Nawet jeśli bohaterom na początku wydaje się, że biorą udział w powstawaniu nowego, lepszego świata, nawet jeśli się łudzą, że rewolucja przyniesie coś wspanialszego, to te złudzenia szybko się kończą. A nawet w tym czasie wiary, trudno mówić o wiedzy radosnej, o szczęśliwym dążeniu do upragnionego celu. Rewolucje robią ludzie głęboko zranieni wewnętrznie, o koślawych życiorysach, dzieci chorej epoki. (…) Najważniejsza katastrofa, o której pisze Bronisław Wildstein, rozgrywa się na planie duchowym i moralnym. Upadek porządku duchowego i moralnego, tego wszystkiego, co reprezentował stary świat i co wzięli na cel rewolucjoniści, zamiast uwolnienia od zła społecznego, przynosi jeszcze większe zniewolenie i uwikłanie człowieka w zło – zarówno to indywidualne, jak i zbiorowe.
W 2012 Wildstein opublikował "Ukrytego", powieść kryminalną rozgrywającą się w związanych z lewicą środowiskach artystycznych Warszawy w cztery miesiące po katastrofie smoleńskiej z 10 kwietnia 2010. Krzyż ustawiony przed Pałacem Prezydenckim jest obiektem bluźnierczych działań. Śledztwo prowadzone równocześnie przez policjanta i piarowca dotyczy słynnego artysty Ksawerego Staronia, który doprowadził do śmierci swych dwóch kochanek oraz ochraniarza.
Wreszcie w 2016 Wildstein opublikował "Dom wybranych", powieść dziejącą się na rynku polskich mediów, osnutą wokół zniknięcia czołowego intelektualisty, który wymyślił prezentowany w jednej ze stacji telewizyjnych reality show "Młyn nadziei". Wcześniej, bo w 2015, wydał autobiograficzny esej "Cienie moich czasów" tłumaczący jego wybory polityczne, ale będący również komentarzem do własnej twórczości literackiej. Wildstein należy do pisarzy polskich uprawiających publicystykę czy felietonistykę na zmianę z pisaniem powieści, jak niegdyś czynił to Józef Mackiewicz i Stefan Kisielewski. Z wielkim talentem narracyjnym buduje wielowątkowe, toczące się symultanicznie fabuły i tworzy sugestywne portrety osób publicznych. Po 1989 przyczynił się też niewątpliwie do odrodzenia powieści politycznej.
Oprócz publicystyki politycznej uprawia także eseistykę z pozycji konserwatywnych komentujących stan kultury albo głośne dzieła. W tomie "Śmieszna dwuznaczność świata, który oszalał", wydanym przez "Frondę" w 2009, zaprezentował wybór swej krytyki literackiej i filmowej. W opublikowanym w 2018 tomie "O kulturze i rewolucji" zebrał swe szkice poświęcone postmarksistowskiej ideologii i próbom przeciwstawienia się jej.
Tom "Profile wieku", wydany w 2000, zawiera przeprowadzone przez Wildsteina podczas pobytu w USA wywiady z wybitnymi intelektualistami: Francisem Fukuyamą, Samuelem Huntingtonem, Richardem Pipesem, Zbigniewem Brzezińskim, Stéphane’em Courtois i Jeanem-Luisem Panne’em, Paulem Johnsonem, Normanem Daviesem, Richardem Rortym, Jacques’em Derridą, Leszkiem Kołakowskim, Michaelem Nowakiem, George’em Weigelem czy księdzem Richardem Johnem Neuhausem.
Autor: Rafał Węgrzyniak, styczeń 2020
Twórczość:
Proza:
- "Jak woda", Oficyna Literacka, Kraków 1989
- "Brat", Oficyna Literacka, Kraków 1992
- "O zdradzie i śmierci (czyli przypisy do Plutarcha)", Oficyna Literacka, Kraków 1994
- "Przyszłość z ograniczoną odpowiedzialnością", Arcana, Kraków 2003; Wydawnictwo M, Kraków 2010
- "Mistrz", Świat Książki, Warszawa 2004
- "Dolina nicości", Wydawnictwo M, Kraków 2008
- "Czas niedokonany", Zysk i S-ka, Poznań 2011
- "Ukryty", Zysk i S-ka, Poznań2012
- "Dom wybranych", Zysk i S-ka, Poznań2016
Eseistyka:
- "Śmieszna dwuznaczność świata, który oszalał", Fronda, Warszawa 2009
- "Cienie moich czasów", Zysk i S-ka, Poznań 2015
- "O kulturze i rewolucji", PIW, Warszawa 2018
Publicystyka:
- "Jakiej prawicy Polacy nie potrzebują", Oficyna im. Józefa Mackiewicza, Lublin 1987
- "Dekomunizacja, której nie było czyli Mistyfikacja triumfująca", Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2000
- 'Długi cień PRL-u, czyli dekomunizacja której nie było", Arcana, Kraków 2005
- "Moje boje z III RP i nie tylko", Fronda, Warszawa 2008
- "Demokracja limitowana, czyli dlaczego nie lubię III RP", Zysk i S-ka, Poznań 2013
Zbiór wywiadów:
- "Profile wieku", Świat Książki, Warszawa 2000
Wywiady:
- "Niepokorny", Z Bronisławem Wildsteinem rozmawiali Piotr Zaremba i Michał Karnowski, Fronda, Warszawa 2012
- "Uznano mnie za obce ciało, które trzeba usunąć", Rozmawiała JoannaLichocka, "Rzeczpospolita" 2007 nr 50
- "Diaboliczny świat odwrócony", Rozmawiali: Artur Bazak i Jakub Lubelski, "Fronda" 2008 nr 47
- "O zdradzie i kłamstwie", Rozmawiał Piotr Dunin-Wąsowicz, "Lampa" 2008 nr 11
- "Jest inny świat", Rozmawiał Krzysztof Masłoń, "Rzeczpospolita" 2009 nr 262
- "Polska kultura jest katolicka", Rozmawiał Adam Puchejda, "Znak" 2011 nr 4
- "Powinności w odwróconym świecie", Rozmawiał Jan Grzegorczyk, "W Drodze" 2011 nr 5
- "Ja, Polak katolik'", Rozmawiał Robert Mazurek, "Rzeczpospolita" 2015 nr 67
- "Literatura jest aktem porozumienia", Rozmawiał Maciej Mazurek, "Topos" 2017 nr 4
- "Nic oprócz śmierci w ludzkim świecie nie jest nieuchronne", Rozmawiał Maciej Mazurek, "Topos" 2018 nr 4
- "To jednak totalitaryzm", Rozmawiał Piotr Skwieciński, "Sieci" 2018 nr 22