Rzeźbiarz. Urodził się w1842 w Turzy k. Gorlic, zmarł w 1898 w Krakowie.
Pochodził z ubogiej wiejskiej rodziny. Jego domorosły talent zwrócił uwagę Mieczysława Weryha-Darowskiego, dzięki któremu Kurzawa rozpoczął naukę rzeźby u Parysa Filippiego w Krakowie. W latach 1863-1869 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych oraz u Franza Bauera w Wiedniu. W początkach lat siedemdziesiątych przebywał we Lwowie, gdzie wspólnie z Julianem Markowskim wykonywał nagrobki na Cmentarzu Łyczakowskim, m.in. zachowane pomniki nagrobne Marii Pietraszewskiej, Stanisława i Pauliny Paparów oraz Stanisława Juliusza Zborowskiego. W latach 1876-1877 kształcił się w Paryżu pod kierunkiem Henri Chapu. Po powrocie z Francji mieszkał i tworzył w Krakowie, a od około 1880 roku w Warszawie, wykonując przy tym wiele zamówień na prowincji.
Spośród wybitnych prac artysty z dziedziny rzeźby sepulkralnej zachowały się, oprócz już wymienionych, m.in. figura Anioła Zmartwychwstania na grobie Śliwińskich, na cmentarzu Rakowickim w Krakowie oraz Anioł otulający skrzydłami dziecko na nagrobku Oli Roszkowskiej na warszawskich Powązkach. W swej twórczości artysta podejmował także tematy inspirowane folklorem (m.in. statuetki przedstawiające tańce polskie (Krakowiak, Mazur, Oberek i Polonez) oraz światem baśni (Twardowski niesiony przez diabła na drzwiach kościelnych). W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie zachowały się dzieła artysty o tematyce historycznej - cztery płaskorzeźby przedstawiające sceny z wojen napoleońskich.
Najbardziej znanym dziełem Kurzawy jest grupa rzeźbiarska Mickiewicz budzący geniusza poezji, której pierwowzór postał w 1889. W tymże roku artysta nadesłał tę pracę na doroczny konkurs Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Pewny zwycięstwa, załamał się po ogłoszeniu werdyktu jury przyznającego mu dopiero III nagrodę i w styczniu 1890 dokonał desperackiego czynu - wtargnął na wystawę i roztrzaskał własne dzieło. Fakt ten odbił się głośnym echem i komentowany był szeroko w ówczesnej prasie. Z czasem stał się symbolem tragicznych losów niedocenionych artystów. Na dramacie życia Kurzawy, (który zmarł w przytułku dla ubogich) osnutych jest wiele wątków literatury Młodej Polski, m.in. nowela Henryka Sienkiewicza Lux in tenebris lucet.
Na grobie Antoniego Kurzawy na cmentarzu Rakowickim w Krakowie ustawiona została kamienna wersja rzeźby wykonanej przez artystę w 1874, zatytułowanej Geniusz zrywający pęta.
Podstawowa bibliografia:
- "Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. IV", Wrocław 1986 (Michał Domański)
- Kaczmarzyk Dariusz, "Rzeźba polska od XVI do początku XX wieku". Katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa 1973
- Mikocka-Rachubowa Katarzyna, "Rzeźba polska XIX wieku. Od klasycyzmu do symbolizmu". Katalog zbiorów. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1993
- Szubert Piotr, "Rzeźba przełomu XIX i XX wieku", Warszawa 1995
- Kwiatkowska Maria Irena, "Rzeźbiarze warszawscy XIX wieku", Warszawa 1995
Autor: Piotr Szubert, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, luty 2002.