Wyjazd z Polski wiązał się też z istotną zmianą w podejściu Kossakowskiego do fotografii. Na początku lat siedemdziesiątych odszedł od fotografii humanistycznej, z jej rysem bressonowskim, a zajął się tzw. fotografią obiektywną, z wyraźnym rysem konceptualnym. Tworzył cykle zdjęć opartych na określonych, ścisłych regułach postępowania, wyzbyte subiektywizmu i "estetyzujących" zabiegów. Pierwszym takim cyklem, który przyniósł mu popularność i był prezentowany m.in. w Musèe des Arts Decoratifs w Paryżu i Moderna Museet w Sztokholmie, było 6 metrów przed Paryżem (1970-1971). Wszystkie 159 zdjęć składających się na tę serię zostało wykonanych 6 metrów przed tablicami drogowymi z nazwą stolicy Francji. Kossakowski za każdym razem tak kadrował zdjęcie, by tablica znajdowała się w tym samym położeniu. Tym samym ważne stawało się to, co wokół, co przypadkowe, co umykało kontroli narzuconych reguł. Anka Ptaszkowska, krytyczka sztuki, współzałożycielka Galerii Foksal i żona Kossakowskiego, wspominała:
"Chodziliśmy całymi dniami po Paryżu, z bagietką w dłoni, a Eustachy nosił swój Rolleiflex. Dostrzegał mniej więcej dziesięć razy więcej rzeczy niż ja. Pewnego dnia pokazał mi tablicę informacyjną z napisem 'Paryż'. - Warto zrobić zdjęcie - powiedział. I tak zaczęła się nasza wspaniała przygoda."
Na podobnych zasadach oparte były inne cykle Kossakowskiego z lat 70., np. Affiches détournées (1975-1979) dokumentujący zniszczone plakaty reklamowe i wyborcze na ulicach miasta, czy Palisady (1972-1977).
Kossakowski dużo podróżował. W Rzymie powstał cykl Apostołowie (1982), w którym sfotografował słynne rzeźby Berniniego z Bazyliki św. Piotra na Watykanie, widziane z niecodziennej perspektywy, głównie od tyłu. Fotograf wyjaśniał: "zafascynowała mnie niezmiernie współczesna, mimo upływu 400 lat, forma tych rzeźb". Krytyk Achille Perilli podkreślał "efekt dramatyczności uzyskany (...) przez rozmieszczenie struktur, przez grę wagi i przeciwwagi, przez wolumetrię w przestrzeni, w usytuowaniu na pewnej wysokości, w ciążeniu, w dominacji nad najpiękniejszym placem świata".
Wiele cykli i pojedynczych fotografii Kossakowski poświęcił zjawiskom świetlnym. W jednym z wywiadów wyjaśniał: "Istotą mojej fotografii jest światło, które traktuję jak obiekt sam w sobie. (...) Starałem się, aby światło nie było jedynie elementem modulującym przedmioty. Interesuje mnie fotografowanie tych momentów, które już więcej się nie powtórzą".
Problem ten stał się podwaliną cyklu Światła Chartres (1983-1990), jednego z nielicznych odstępstw Kossakowskiego od fotografii czarno-białej na rzecz zdjęć kolorowych. Przez wiele lat artysta dokumentował wielobarwne "zajączki" puszczane na posadzkę i ściany średniowiecznej katedry przez witrażowe okna. Wspominał ten proces:
"Systematycznie fotografowałem zjawiska świetlne, odwróciwszy się plecami do witraży, rejestrując efekty świetlne we wnętrzu. Fotografowałem to samo miejsce co trzy minuty, miałem takie serie kolorowych zdjęć, na przykład życie jednego miejsca przez 15 minut."
Zdjęcia zebrane zostały w albumie "Lumières de Chartres" (1990 ), który stał się sporym wydarzeniem we Francji. Podobny cykl - promieni słonecznych wędrujących po ścianach starożytnych ruin - Kossakowski wykonał w Pompejach (1990-1994), a także w bardziej prozaicznych miejscach (Światło w korytarzu służbówki, 1984).
W Polsce jego twórczość jako autora fotograficznych reportaży, ale też fotografa-artystę przypomniała pośmiertna wystawa retrospektywna w warszawskiej Zachęcie w 2004 roku. Ogromne fotograficzne archiwum Kossakowskiego zostało w 2008 roku przekazane przez Ankę Ptaszkowską Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Autor: Karol Sienkiewicz, lipiec 2009.
Wybrane wystawy indywidualne:
- 1971 - "6 metrów przed Paryżem" - Musèe des Arts Decoratifs, Paryż; Moderna Museet, Sztokholm
- 1972 - "6 metrów przed Paryżem" - Galeria Altro, Rzym
- 1973 - "6 metrów przed Paryżem" - Muzeum Miasta Bolonii, Włochy
- 1989
- Galeria ZPAF, Warszawa
- "Apostołowie" - Galeria Foksal, Warszawa - 1991 - "Apostołowie" - Glaeire Galea, Caen, Francja
- 1994 - "Atelier, 1964" - rue de Charenton, Paryż
- 1995 - "Apostołowie" - Galleria Spicchi dell'Est, Rzym
- 2004
- "Eustachy Kossakowski. Fotograf" - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
- "Eustachy Kossakowski" - Espace EDF Electra, Fondation EDF, Paryż - 2005 - "6 metrów przed Paryżem" - Musée Nicéphore Niépce, Chalon-sur-Saône, Francja
- 2009 - "Eustachy Kossakowski. Fotografie" - Muzeum Narodowe M.K. Ciurlionisa, Kowno, Litwa
Oficjalna strona artysty: www.eustachy-kossakowski.com.