Autorka grafik, rzeźb, obiektów, instalacji, fotografii, akcji artystycznych, filmów wideo, wideo-instalacji i projekcji synchronicznych. Od 1997 roku wraz z Jackiem Lichoniem tworzą własną odmiany akcjonizmu o nazwie "Infiltracja", realizowaną w ramach dzieła "Infiltron". W 2013 roku założyła Fundację Filmową Alicji Żebrowskiej, która wspiera i poszerza działalność filmową i multimedialną artystki. Mieszka i pracuje w Krakowie.
W latach 1978-1981 studiowała w Instytucie Wychowania Artystycznego Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Dyplom rzeźbiarski obroniła w 1981 roku. Swoją edukację uzupełniała także na Wydziale Rzeźby Wyższej Szkoły Sztuk Stosowanych w Wiedniu (1990-1992). W latach 1993-1995 była związana z krakowską Galerią Zderzak. Od 1996 do 2006 roku należała do Stowarzyszenia Artystycznego Fort Sztuki. Współpracuje z galeriami: Nova w Krakowie, Lokal_30 w Warszawie, Siłownia w Poznaniu.
Wczesne prace Alicji Żebrowskiej stanowiły antropomorficzne rzeźby-asamblaże np. "Światowid" (postdyplom 1992) powstałe między 1989 a 1992, czy łączące piaskowiec i neony obiekty oraz instalacje (seria “Obiekty”, instalacja “Zjawisko Fizyczne” 1992/1990). Wykonywała również projekty z zakresu land-artu (np. "Zidentyfikowany obiekt plastyczny", 1992/93 - instalacja zrealizowana w Dolinie Strążyskiej w Tatrach, jaskrawoczerwona rura łącząca dwa występy skalne) lub łączące land-art z doświadczeniami body-artu (Trans-Fero, 1992).
W działaniu "Kamienienie - obiekt w czaso-przestrzeni" w 1993 w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku roku naga artystka spoczywała w archaicznym, kamiennym sarkofagu, który został rozgrzany do temperatury ludzkiego ciała. Została oswobodzona, gdy temperatura kamienia spadła poniżej 36 stopni Celsjusza.
Żebrowska określa to jako:
"dialog pomiędzy świadomością magiczną, religijną i naukową dzięki sprowadzeniu na jeden poziom energetyczny materii żywej(ciało) i nieożywionej(kamień).Intencją działania było doświadczenie stanów eschatologicznych poprzez fizyczne doznania w specjalnie zaaranżowanych warunkach".
W pierwszej połowie lat 90. XX wieku Żebrowska zaczęła też tworzyć instalacje wideo, w których łączyła elementy wizualne, dźwiękowe i zapachowe, próbując odtworzyć nastrój i uczucia towarzyszące różnym czynnościom - kąpieli w morzu (“Ach, jak przyjemnie”, 1993) czy w wannie podczas słuchania radia (“Lola - utwór słuchowo-wzrokowo-zapachowy”, 1993). Sama artystka mówiła o "rekonstrukcji określonego stanu psychicznego".
Około 1993 roku wystąpienia Żebrowskiej radykalizują się, artystka zaczyna posługiwać się bardziej kontrowersyjnym językiem wypowiedzi. Szybko nadana jej została etykietka skandalistki. Wiązało się to także z coraz bardziej określoną tematyką jej prac - kwestią płciowości, androgyniczności, obszarami cielesnych tabu i zakazanej seksualności, odpychającej i fascynującej jednocześnie. Żebrowska podjęła zwłaszcza problemy konstruowania własnej tożsamości, transseksualności, zarówno w warstwie mityczno-symbolicznej, jak i rzeczywistej.
Wątek powiązania ze sobą w kulturze narodzin zła i kobiecej seksualności pojawił się w instalacji wideo "Grzech Pierworodny - Domniemany Projekt Rzeczywistości Wirtualnej” (1993). Żebrowska nie tylko dokonywała w nim dekonstrukcji biblijnej opowieści, ale także zacierała granice między sztuką a pornografią.
"Posłużenie się mitem grzechu pierworodnego wyraża moje związki kulturowe, nie jest kontestacją chrześcijaństwa. Użyłam go jako wykładni dla konstatacji iż społeczeństwa muszą zawsze funkcjonować w ramach jakiś rzeczywistości wirtualnych, którymi są wszelkie ideologie, polityczne, społeczne, religijne czy nawet naukowe" - tłumaczy artystka.
Instalacja "Grzech Pierworodny - Domniemany Projekt Rzeczywistości Wirtualnej" aranżowana jest zazwyczaj w okrągłym lub sześciokątnym pomieszczeniu, pośrodku którego zawieszona jest foliowa, półprzeźroczysta, cylindryczna konstrukcja. Wypełnia ją syntetyczny zapach "zielonego jabłuszka” i zielone światło. Zawieszony u jej góry głośnik emituje dźwięk z wideo. Sam film wyświetlany jest na zewnątrz foliowego cylindra, w monitorze umieszczonym na ścianie, razem z cyklem czterech fotografii "Narodziny Barbie". Każdą fotografię rozdzielają półki, na których leżą zielone jabłka z cytatami na karteczkach przytwierdzonych do ogonków. Cytaty pochodzą z książek, które wywarły wpływ na artystkę.
Na ścianach i suficie oraz na zewnętrznych powierzchniach foliowego cylindra projektowane są autorskie teksty: motto, suplement oraz sentencje.
Film wideo prezentuje różne czynności na częściach intymnych kobiety: pochwie i odbycie; od dziecięcej zabawy z guzikiem poprzez masturbację, zabiegi lecznicze borowiną aż po naturalistyczny "poród" laleczki Barbie.
W pierwszej wersji, prezentowanej tylko raz, na premierze dzieła w krakowskiej galerii Zderzak w 1993 roku, film składał się ze sceny jedzenia jabłka oraz penetracji pochwy sztucznym penisem.
Cykl "załatwianie" ("Z matką"; "Z aniołami"; "Z demonem") z 1995 roku powstał poprzez nałożenie zdjęć artystki podczas defekacji na fotografie rodzinne. Problem tabu związanego ze sferą seksualności poruszał film "Czy możesz to wziąć do ręki" (1997). Artystka nagrała go na ulicach miasta podchodząc do przechodniów, prosząc ich o potrzymanie akcesoriów z sex-shopów i obserwując ich reakcje.
W dwóch pracach Żebrowskiej z 1994 roku pojawiał się problem odrzuconego, Innego, a zwłaszcza kwestia odsłaniania jego inności i słabości. Pierwszą był zorganizowany podczas Festiwalu Fort Sztuki "Piknik dla bezdomnych".
W cyklu fotografii oraz filmie wideo "Przypadki humanitarne" osoba niepełnosprawna została zestawiona z piękną, nagą kobietą.
Cykle "Onone - Świat Po Świecie" (1995-1999) oraz "Kiedy Inny Staje Się Swoim" (1998-2002) dotykają zagadnienia indyferencji płciowej. Lightboxy, wideo oraz dźwiekowa instalacja będąca zapisem z seansu regresji składające się na cykl "Onone - Świat Po Świecie" odnoszą się do mitycznych postaci Androgyne i Hermafrodyty. Przedstawiają obupłciowe, fantastyczne stworzenia w swych kolejnych wcieleniach (np. Autoholos, Affirmatio, Continuo, Synchron). Jak pisał Paweł Leszkowicz,
"to nowy Raj, w którym grzech pierworodny, wygnanie i podział nie wydarzyły się i nie mają prawa istnienia. Raj stworzony w wyobraźni optymistycznej i przewrotnej wizjonerki, która usiłuje zmienić lęk przed nadchodzącą apokalipsą w obietnicę wiecznego szczęścia".
Bohaterką serii lightboxów, fotografii i filmów wideo pod nazwą "Kiedy Inny Staje Się Swoim" jest transseksualistka Sara, która urodziła się z męskim ciałem, ale czuła się kobietą. Żebrowska podejmuje tu problem braku społecznej akceptacji dla transseksualizmu oraz budowania własnej tożsamości na polu cielesności.
W filmie "regresja" (1997-2002) artystka wykorzystała hipnozę jako narzędzie tworzenia sztuki. Film jest skondensowanym zapisem kilkugodzinnego seansu hipnotycznego, tworzy narrację za pomocą zmieniających się obrazów. Rozpoczyna go ujęcie wnętrza windy - opuszczania cielesnego ciała, a jednocześnie początku podróży do własnego wnętrza.
W ostatnich projektach Alicja Żebrowska skupia się na jednostce funkcjonującej w systemie gospodarki kapitalistycznej. Wideo "monitoring" (2000) dotyczy asymilacji w środowisku korporacyjnym. Artystka zderza w nim sferę prywatną i publiczną - ujęcia pracowników firmy podczas pracy oraz własnego domu. Wskazuje na różnicę zachowań w przestrzeni rządzącej się określonymi regułami (biuro) oraz osobistych przestrzeniach wolności (dom). W akcji "exertising", przeprowadzonej w Ljubljanie w 2004 roku, której efektem był film wideo i seria fotografii, Żebrowska przebrana za kabaretową diwę asystowała pracownikom przedsiębiorstwa oczyszczania miasta. Jak pisała Bożena Czubak,
"projekt, ironizujący z artystycznej dydaktyki, protekcjonalizmu różnych programów edukacyjnych, wyraźnie też pokpiwa z praktyk deklaratywnego utożsamiania się z własnym przedstawieniem".
W 2008 roku powstaje para-dokument "śmierć hodowcy motyli", w którym śmierć ludzka i rozkład jego ciała przedstawiony jest z lekkością i „obojętnością” falujących na wietrze traw i kwiatów.
W 2009 roku artystka nakręciła swój pierwszy film krótkometrażowy "Avunculus”.
W presskit wytwórni Silesia-Film czytamy:
"Żebrowska podejmując się próby mitologizacji realnego wydarzenia (pacyfikacja kopalni Wujek w 1981roku), zapytuje o pamięć. Przenosi to, co jednostkowe (śmierć dziwięciu górników), w sferę ogólną (mitologizacja). Dokonując transgresji kulturowej przekłada na opowieść uniwersalną losy poszczególnych postaci. Dzięki wcieleniu w bóstwa górnicy przejmują funkcję bohaterów w strukturze mitycznej, stają się reprezentantami wartości. Tak jak oni ponoszą ofiarę za przywrócenie równowagi, w tym przypadku życia za cenę przyszłej wolności. Wpisani w cykliczny proces śmierci i odradzania trwać będą w innym, ponadczasowym porządku. Nagromadzenie ikonografii i odniesień sprawia, że wśród niejasności zwracamy uwagę na stronę autoteliczną rytuału. Istotne staje się nie tylko, to, o czym się mówi, lecz przede wszystkim, w jaki sposób”.
Od 1997 roku Żebrowska wspólnie z Jackiem Lichoniem kontynuuje też "Infiltron". Istotą tego długoterminowego projektu jest uczestnictwo autorów w rytuałach i zrytualizowanych działaniach społecznych z jednoczesnym wprowadzaniem własnych modyfikacji. Ich pierwsze działania dotyczyły ceremonii zaślubin cywilnych i religijnych oraz rozwodów. Od tego czasu ich zakres poszerzył się o tematykę związaną m.in. z polityką, sportem, rozrywką, nauką, historią. Powstał również własny rytuał "Infiltracji" ("Poszukiwanie źródeł").
Projekt ma charakter otwarty, bo - jak piszą artyści - "prezentacja dzieła jest jego tworzeniem". Kolejne odsłony "Infiltronu" przybierają odmienne formy i nazywane są przez twórców "Upłynnieniami". Artyści eksperymentują z formą prezentacji wideo aranżując ją w nietypowych miejscach (na grobach – "Upłynnianie Infiltronu Jako Zaduszki" na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie 2007, nocą w lesie – "Upłynnianie Infiltronu Jako Grzybobranie" na Turbaczu 2005), tworząc splątane systemy projekcyjne (Królikarnia 2006) czy używając internetu do wielokrotnych, symultanicznych i zapętlonych między sobą transmisji ("Transmisje Zwrotne", WRO 2011). Rozwijają montaż filmów do formy wielokrotnych projekcji synchronicznych (cykl "Drogi Krzyżowej" 2012-2014).
Autor: Karol Sienkiewicz, grudzień 2006, aktualizacja maj 2015
Wybrane wystawy indywidualne i zbiorowe:
1990
- Drzeworyty z lat 1981 - 1986, Bel Etage Gallery, Wiedeń, Austria
1992
- Zjawisko Fizyczne, instalacja. Galeria Oranżeria, Centrum Rzeźby Polskiej
w Orońsku
1994
- Ach jak przyjemnie, instalacja wideo, wystawa Co-ordinates 19°57,6 ‘Ε + 50 º 3,9 ºΝ
Mikołajska 1, Kraków, kurator Krzysztof Klimek, katalog
- Grzech Pierworodny - Domniemany Projekt Rzeczywistości Wirtualnej,
instalacja wideo. Galeria Zderzak, Kraków, katalog
- Lola - utwór słuchowo-wzrokowo-zapachowy, instalacja wideo. Teatr Buckleina,
Kraków
1995
- Grzech Pierworodny – Domniemany Projekt Rzeczywistości Wirtualnej,
fotografia, wideo, wystawa Antyciała, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek
Ujazdowski, Warszawa, kurator Robert Rumas
- Ciało, fotografia, instalacja wideo, wystawa +raum, Parochialkirche, Berlin,
kurator Marcel Hager, katalog
1996
- Grzech Pierworodny Domniemany Projekt Rzeczywistości Wirtualnej, instalacja
wideo. Forum Ost-West, Bergisch-Gladbach, Niemcy
- Bliski Kontakt, interaktywne działanie publiczne. Międzynarodowe Sympozjum
Wnętrze Zewnętrze, Zakopane, kurator Grażyna Bielska; Festiwal Fortu Sztuki,
Kraków, kurator Artur Tajber
- Bliski Kontakt, interaktywne działanie publiczne. Kraków, dokument TVPKraków
1997
- Onone - World after the World, fotografia barwna, wideo, instalacja dźwiekowa.
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa, katalog
1998
- Metatrauma, wideo. Bunkier Sztuki, Kraków
1999
- Nekroinfanaticus. Onone - Świat Po Świecie. Współczesna Fotografia Polska,
Instytut Polski, Paryż, galeria Format, Kraków, kurator Małgorzata Gawin,
katalog
2000
- Kiedy Inny Staje Się Swoim, bliboard, instalacja dźwiękowa. Negocjatorzy
Sztuki. W obliczu Rzeczywistości, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia,
Gdańsk, kurator Bożena Czubak, katalog
- Filmy z lat 1992-1998. XXI Reminiscencje Krakowskie. Kino Rotunda, kurator
Krzysztof Lipski, katalog
2001
- Monitoring, Reminiscencje Teatralne, Alternatywna Europa, kino Rotunda,
kurator Krzysztof Lipski, katalog
- Onone - Świat Po Świecie, fotografia barwna. Anteprima Bovisa,
MilanoEuropa2000, PAC Triennale, Mediolan, kurator Olga Mala, katalog
- Monitoring, wideo. WRO IX Międzynarodowy Festiwal Sztuki Mediów, Wrocław,
kurator Piotr Krajewski
- Tajemnica Patrzy, wideo. VIPER Festiwal Filmowy, Bazylea, Szwajcaria, kurator
Marc Siegel, katalog
2002 - Homus, fotografia czarno-biała, wideo, wystawa Niebezpieczne Związki,
Galeria Miejska Arsenał, Poznań, kurator Izabela Kowalczyk, książka
- Kiedy Inny Staje Się Swoim, ilfochromy. Centrum Sztuki Współczesnej
Łaźnia, Gdańsk, kurator Bożena Czubak
- Tajemnica Patrzy, wideo. Wystawa Sąsiadka, WUK, Wiedeń, galeria
2003 - Grzech Pierworodny – Domniemany Projekt Rzeczywistości Wirtualnej, wideo,
Sarajewo, Bośnia i Hercegowina
- Kiedy Inny Staje Się Swoim, ilfochrom, wystawa Integracja, Galeria Program,
Warszawa, kurator Kazimierz Piotrowski,katalog
2004 - Zatrudzanie/Exertising, akcja artystyczna w przestrzeni publicznej, obiekt,
Onone – Świat po świecie, fotografia. Galeria Kapelica, X Festiwal Miasto
Kobiet, Ljubljana, Słowenia, kratorzy: Bettina knaup, Sabina Potocki, katalog
2004 - Rodzaj, Załatwianie, Tajemnica Patrzy, Autoconsummtio/Onone – Świat Po
Świecie, fotografia barwna, wideo. Wystawa Od represji do promocji, galeria
Arsenał, kurator Tomasz Szczuka
2005 - Exertising/Zatrudzanie, wideo, fotografia, wystawa Egocentryczne, Niemoralne,
Niemodne, galeria Zachęta, W-wa, kurator Bożena Czubak
- Przypadki Humanitarne, xerolasery, wideo. Wystawa W stronę Innego,
obserwacje i interwencje, w ramach X Biennale Sztuki Wobec wartości, BWA
Katowice, kurator Stanisław Ruksza, książka
2006 Lola – utwór wzrokowo – słuchowo – zapachowy, instalacja wideo. Wystawa
Come into My Word w ramach Biennale, Łódź, kurator Hanna Kuśmirek,
Roman Bromboszcz, katalog
- Upłynnianie Infiltornu Jako Wystawa, Infiltracja Nabożeństwo Majowe, wystawa
Welcom to the media, Królikarnia W-wa, kurator Agnieszka Żechowska, biuletyn
2007 - Tajemnica Patrzy, fotografie, wystawa Dowcip i władza sądzenia / Ateizm w
Polsce, CSW Zamek Ujazdowski, W-wa, kurator Kazimierz Piotrowski, katalog
2008 - Tajemnica Patrzy, wideo. Galeria VertexList, NY, kuratorzy: Małgorzata i Marcin
Gołębiewscy
2009 - Śmierć hodowcy motyli, wideo. Wystawa Until do Us Part/Dopóki nas nie
rozłączy, galeria Foto-Medium-Art, kuratorzy: Agnieska Kwiecień, Krzysztof
Siatka
- Grzech Pierworodny - Domniemany Projekt Rzeczywistości Wirtualnej,
wystawa Schizma, CSW Zamek Ujazdowski, kurator: Adam Mazur
2010 - Avunculus, film. Wystawa Katolicy w Kronice, galeria Kronika, Bytom, kurator
Stanisław Ruksza
- Tajemnica Patrzy, wystawa Gender check, Femininity and Masculinity in
Eastern European Art, MUMOK Museum Modern Kunst Stiftung Ludwig,
Wiedeń, Austria, kurator: Bojana Pejić
- Powtórka z teorii widzenia, CSW Zamek Ujazdowski, kuratorzy: Andrzej
Turowski, Zofia Machnicka
2011 - Upłynnianie Infiltronu W Formie Transmisji Zwrotnych, projekcje symultaniczne,
trnasmisje internetowe, WRO-Alternative Now Wrocław, galeria Spiż7 Gdańsk,
TowarzystwoZachętySztukPięknych i BWA Lublin, Uniwersytet
Toruński im. M.Kopernika Toruń, Uniwersytet Jagielloński Kraków, kuratorzy:
A.Żebrowska, J.Lichoń, K.Rzęsiewicz, M.Rogulski, P.Krajewski
2011 - Avunculus, film. Wystawa Thymos. Sztuka Gniewu, CSW Znaki Czasu Toruń,
kurtor Kazimierz Piotrowski, katalog
2012 - Avunculus, film. Wystawa Mit i Melancholia, Muzeum Współczesne, Wrocław,
kurator Jolanta Ciesielska
- Upłynnianie Infiltronu Jako Droga Krzyżowa, Stacja I - Lipika Magnetycznych
Centrów Zmysłowych/Kraków Mógł Być Drugą Wencją, poczwórna,
synchroniczna projekcja wideo. Galeria Bunkier Sztuki, Kraków, kurator
Krzysztof Siatka
- Upłynnianie Infiltronu Jako Droga Krzyżowa, Stacja II - Antymisyjność,
pięciokrotna synchroniczna projekcja wideo. BWA Galeria Sztuki,
Olsztyn
- Upłynnianie Infiltronu Jako Droga Krzyżowa, Stacja III - Protozwiązki. Galeria
BWA Zielona Góra
2013 - Pokaz filmów z lat 1992-2013. III Festiwal Sztuki Wideo/Punkty Widzenia,,
kurator Paula Strugińska
2013 - Upłynnianie Infiltronu Jako Droga Krzyżowa, Stacja IV - Nierzeczywistość
Obserwacji, poczwórna synchroniczna projekcja wideo. Galeria Miejska BWA,
Bydgoszcz
2014 - Upłynnianie Infiltronu Jako Droga Krzyżowa, Stacja V - MESZ, potrójna
synchroniczna projekcja wideo. Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała
2015 - Śmierć hodowcy motyli, wideo.Wystawa Dead Meat, Futura Centre for
Contemporary Art/Karlin Studios, Praga, kurator Ania Batko
DOKUMENTACJA FILMOWA
- 1992, Trans-Fero, działanie artystyczne, obiekt, wideo, 3’30’’, VHS
- 1993, Kamienienie, działanie artystyczne – obiekt, dokument, 3’20’’, VHS
- 1993, Wnętrzność, film wideo, 25’, VHS
- 1993, Odkażanie Uczuć, działanie artystyczne, film wideo, 3’50’’, VHS
- 1993, Grzech Pierworodny – Domniemany Projekt Rzeczywistości Wirtualnej, film wideo, 3’20’’, SVHS, muzyka Dariusz Baster
- 1994, Homus, film wideo, 4’, SVHS, muzyka Dariusz Baster
- 1994, Przypadki Humanitarne, film wideo z sesji fotograficznej, 15’10’’, SVHS
- 1995, Tajemnica Patrzy, film wideo, !’50’’, SVHS, muzyka Dariusz Baster
- 1995, Arkadia, film wideo, 3’15’’, SVHS
- 1996, Assimilatio z cyklu Onone – świat po świecie, film wideo, 3’10’’, SVHS, muzyka Dariusz Baster
- 1996, Bliski Kontakt, publiczna akcja interaktywna, reportaż, dokument, 14’20’’, SVHS
- 1997, Czy możesz to wziąć do ręki, działanie artystyczne, film wideo, 6’, SVHS, muzyka Dariusz Baster
- 1997, Jesteśmy chorzy na samych siebie, akcja w środkach transportu miejskiego, Londyn, Kraków, film wideo, 8’, SVHS, muzyka Dariusz Baster
- 1997 rozpoczęcie realizacji dzieła Infiltron , współautor Jacek Lichoń
- 1998, Metatrauma, działanie artystyczne, film wideo, 3’20’’, DV, muzyka Dariusz Baster
- 1999/2002, Kiedy Inny Staje Się Swoim, dokument, film wideo, 17’20’’, DV
- 2000, Monitoring, działanie artystyczne, film wideo, 10’, DV, współpraca muzyczna Dariusz Baster
- 2002, Regresja, kolaż wideo ilustrujący nagranie z hipnozy regresyjnej, 15’07’’, DV
- 2004, Zatrudzanie/ Exertising, 23’15’’ i 11’50’’, DV
- 2008, Śmierć hodowcy motyli, 9’19’’, DV
- 2009, Avunculus, 22’’, HDV
- 2010, Infiltron-Lipika Magnetycznych Centrów Zmysłowych, 20’49’’, DV, współautor Jacek Lichoń
- 2011, Infiltron-Protofabuła, DV, HDV, 43’20’’, współautor Jacek Lichoń
- 2012, Infiltron-Kraków mógł być drugą Wenecją, DV, HDV, 23’09’’, współautor Jacek Lichoń
- 2012, Infiltron-Antymisyjność, DV, HDV, 43’50’’, współautor Jacek Lichoń
- 2012, Infiltron-Protozwiązki, HDV, 40’35’’, współautor Jacek Lichoń
- 2013, Infiltron-Nierzeczywistość Obserwacji, DV, HDV, 38’40’’, współautor Jacek Lichoń
- 2014, Infiltron - MESZ, HDV, ( Zwierze mocy źródliska 10’12’’, Mesz 29’29’’, Ujście 08’24’’, Bielski sen 12’50’’)
- 2014, Infiltron, Andrzej Marcinkian, jaki był, dokument
- 2014, Infiltron, Pionierzy zielonogórskiej archeologii, dokument