Rzeźbiarz, wybitny pedagog, urodzony w 1906 w Iwoniczu, zmarł w 1959 w Zakopanem.
-
Pochodził z niezamożnej rodziny chłopskiej. Początkowo terminował w stolarni, następnie kształcił się w Państwowej Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem (w latach 1921-1925). Naukę kontynuował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Tadeusza Breyera i Karola Stryjeńskiego (1928-1935). W 1938 roku objął stanowisko nauczyciela rzeźby w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. W czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie. Po Powstaniu Warszawskim był więziony w niemieckich obozach pracy w Berhausen i Essen. Po wojnie przebywał i leczył się we Francji. W 1947 roku powrócił do kraju i zamieszkał na stałe w Zakopanem, gdzie został kierownikiem działu rzeźby Szkoły Przemysłu Drzewnego. Dzięki jego zabiegom placówka ta przekształcona została w Państwowe Liceum Technik Plastycznych, które Kenar, jako dyrektor, prowadził do końca życia. Praca pedagogiczna stała się wówczas pasją artysty. Dokonał głębokiej reformy systemu nauczania i zyskał sławę nauczyciela potrafiącego uszanować swobodę twórczą adeptów, wpajając w nich jednocześnie szacunek dla tradycji sztuki ludowej i biegłą znajomość warsztatu jak również orientację w tendencjach sztuki współczesnej. "Szkołę Kenara" (tak zwykło się określać prowadzone przez artystę liceum), ukończyło szereg wybitnych indywidualności twórczych, m. in. rzeźbiarze: Władysław Hasior, Stanisław Kulon, Henryk Morel, Maciej Szańkowski i Antoni Rząsa.
Twórczość własna Kenara kształtowała się pod wpływem inspiracji sztuką ludową, którą artysta starł się łączyć ze współczesnym podejściem do formy. W zachowanych rzeźbach sprzed II wojny światowej widoczny jest wpływ kubistycznego geometryzmu oraz stylizacji nawiązującej do art deco. Wybitnym dziełem z tego okresu jest krzyż na grobie Karola Stryjeńskiego (artysty, którego Kenar czuł się duchowym spadkobiercą) na Starym Cmentarzu w Zakopanem (1933 r.).
Do najbardziej znanych rzeźb powstałych po wojnie należą: Narciarka (zwana też Christianią) z 1948 r., Świniarka (1952 r.) oraz Frasobliwy (1957).
Ważną dziedziną twórczości Kenara była sztuka użytkowa i wystrój rzeźbiarski wnętrz (m. in. statku m/s Batory, schroniska na Gubałówce, starym kościele w Zakopanem i restauracji Orbis tamże).
Po śmierci artysty liceum w Zakopanem zostało oficjalnie mianowane imieniem Kenara.
Podstawowa bibliografia:
- "Z notatnika Antoniego Kenara", "Przegląd Artystyczny", 1959 nr 3
- "Antoni Kenar 1906-1959". Katalog Centralnego Biura Wystaw Artystycznych, Warszawa 1960
- "Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy", t. III, Wrocław 1979 (Hanna Kubaszewska)
Autor: Piotr Szubert, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, marzec 2002.