Powołaniu Muzeum II Wojny Światowej towarzyszyła idea utworzenia instytucji, która ukazywałaby drugą wojnę światową, łącząc perspektywę polską z doświadczeniami innych narodów europejskich.
Muzeum zostało powołane 26 listopada 2008 roku, a na siedzibę instytucji wybrano Gdańsk. 1 września 2010 roku rozstrzygnięto międzynarodowy konkurs na koncepcję architektoniczną budynku muzeum. Przyszła siedziba zaprojektowana przez gdyńskie studio architektoniczne "Kwadrat", powstanie przy ul. Wałowej, nad Kanałem Raduni. Oficjalne otwarcie Muzeum planowane jest na rok 2014.
Jednym z głównym celów Muzeum jest pokazanie doświadczenia wojennego Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej, pod wieloma względami odmiennego i mało znanego w Europie Zachodniej i w krajach pozaeuropejskich. Zasadniczy nacisk położony zostanie na losy jednostek, społeczności i narodów, a historia militarna stanowić będzie jedynie tło narracji o życiu codziennym cywilów i żołnierzy. Takie podejście oddaje wyjątkowość doświadczenia II wojny, w której największe ofiary poniosła ludność cywilna.
Od początku istnienia Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oprócz działalności ściśle muzealnej, polegającej na gromadzeniu i opracowywaniu eksponatów oraz pracy koncepcyjnej nad wystawą główną, prowadzi działalność naukową i edukacyjną. Muzeum wydaje publikacje naukowe, organizuje wykłady otwarte, konferencje, debaty publiczne, projekty edukacyjne. Organizuje między innymi comiesięczne wykłady otwarte - "Spotkania z historią", do których prowadzenia zaprasza historyków zajmujących się wybranymi aspektami drugiej wojny światowej.
1 września 2009 roku została otwarta plenerowa wystawa na Westerplatte zatytułowana "Westerplatte. Kurort - bastion - symbol". Celem wystawy jest przekazanie zwiedzającym kompleksowej wiedzy o trzystuletnich dziejach tego miejsca. Narracja w dwóch wersjach językowych - polskiej i angielskiej - wychodzi naprzeciw potrzebom turystów zagranicznych, a nowoczesna forma wizualna wystawy, będąca kompromisem pomiędzy plakatem a opisem historycznym, pozwala zwiedzać to miejsce pamięci narodowej w sposób ciekawy, i jednocześnie pogłębić wiedzę historyczną.
Dzieje Westerplatte zostały przedstawione za pomocą ponad 200 planów, rycin, fotografii i dokumentów. Wystawa jest podzielona na cztery obszary, odpowiadające kolejnym etapom dziejów Westerplatte. Pierwszy z nich opowiada o powstaniu półwyspu i usytuowanym tu kurorcie, który funkcjonował do momentu zakończenia I wojny światowej. Drugi obszar został poświęcony polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej istniejącej tu w okresie międzywojennym. Trzecia część koncentruje się na obronie Westerplatte we wrześniu 1939 roku, a w czwartej zwrócono uwagę ma rolę, jaką Westerplatte odgrywało w zbiorowej pamięci historycznej Polaków i polityce władz komunistycznych w latach 1945-1989.
Jednym z projektów Muzeum jest także ścieżka edukacyjna na Westerplatte, która rozciąga się od reliktów Bramy kolejowej do Pomnika Obrońców Wybrzeża. Przy obiektach znajdujących się na półwyspie umieszczono tablice w języku polskim i angielskim, z mapkami terenu oraz informacje o historii budynków. Dodatkowo zostały wzbogacone one o relacje historyczne, archiwalny materiał zdjęciowy. Ścieżka pozwala na swobodne poruszanie się po terenie Westerplatte i zdobycie informacji o historii obiektów jakie znajdują się półwyspie.
Zwiedzanie wystawy plenerowej na Westerplatte jest bezpłatne. Możliwość oprowadzenia przez pracownika Muzeum po wcześniejszym ustaleniu.
Przygotowując wystawę stałą Muzeum II Wojny Światowej systematycznie pozyskuje eksponaty w drodze zakupu, darowizny lub wypożyczeni, pracownicy przeprowadzili także rejestrację relacji świadków II wojny.
Źródło: informacja nadesłana, grudzień 2011
Muzeum II Wojny Światowej
ul. Długa 81/83
80-831 Gdańsk
Tel: (+48 22) 58 323 75 20
Tel/Fax: (+48 22) 58 323 75 30
www.muzeum1939.pl