Płyta zawiera nagrania wszystkich utworów kantatowych Karola Szymanowskiego (z wyjątkiem nieukończonej "Agawe"), uzupełnionych pieśnią "Penthesilea". Niewątpliwie najważniejszy z nich, może nawet najważniejszy w całym dorobku kompozytora, jest "Stabat Mater". Skomponowane na przełomie lat 1925 i 1926, w zamyśle miało być mszą żałobną, zgodnie z życzeniem warszawskiego mecenasa sztuki - Bronisława Krystalla, który zamówił u Szymanowskiego utwór dla uczczenia pamięci jego zmarłej żony Izabeli. Kompozytor zmienił początkowy zamiar, kiedy dotknęło go osobiste nieszczęście - zginęła tragicznie ukochana siostrzenica Szymanowskiego, trzynastoletnia Alusia Bartoszewiczówna. Niezwykła emocjonalność "Stabat Mater" osiągnięta została nadzwyczaj oszczędnymi środkami - prostą melodyką, harmonią, fakturą. Powstała w ten sposób muzyka ściszona, skupiona, o charakterze modlitwy, wyrażająca bardzo subtelnie głęboki żal kompozytora.
Ze "Stabat Mater" i jej nastrojem koresponduje inna kantata - "Litania do Marii Panny". Również jej powstaniu towarzyszyło tragiczne wydarzenie - w 1931 roku zmarł przedwcześnie młody poeta Jerzy Libert, do którego wiersza Karol Szymanowski pisał swój utwór. Kompozytor osobiste wzruszenie wyraził znowu muzyką liryczną i delikatną, prostymi środkami i czystym, wręcz ascetycznym brzmieniem. Dwie kolejne kantaty - wczesniejsza "Demeter" i późniejsza "Veni Creator" - kontrastują z klimatem poprzednich. Pierwsza, inspirowana grecką mitologią, zachwyca bogatą, impresjonistyczną kolorystyką orkiestry. Druga powstała z okazji otwarcia warszawskiej Akademii Muzycznej w Warszawie i objęcia przez kompozytora funkcji jej rektora, stąd jej podniosłego, uroczysty charakter. Płytę dopełnia jedna z najwcześniejszych pieśni Szymanowskiego - "Penthesilea", uroczy, liryczny monolog umierającej amazonki, skierowany do Achillesa.
Karol Szymanowski: "Stabat Mater op. 53", "Veni Creator op. 57", "Litania do Marii Panny op. 59", "Demeter op. 37b", "Penthesilea op. 18". Jadwiga Gadulanka - sopran, Krystyna Szostek-Radkowa - kontralt, Andrzej Hiolski - baryton, Barbara Zagórzanka - sopran, Anna Malewicz-Madej - kontralt, Roma Owsinska - sopran, Chór i Orkiestra Filharmonii Katowickiej, dyr. Karol Stryja. Marco Polo 1990 - 8.223293, DDD 62'18''.
Polskie Centrum Informacji Muzycznej Związek Kompozytorów Polskich kwiecień 2002 | |