Intencją kuratora wystawy Rafała Lewandowskiego było, by fotografie Zofii Rydet odsyłały do tekstów Korczaka. Dlatego na wystawie w Asymetrii zdjęciom towarzyszą obszerne cytaty - to dzięki nim widz dociera do treści obrazu. Właśnie taki cel - uniknięcie estetyzacji, jaka często towarzyszy kontemplacji obrazów w ogóle - przyświecał Zofii Rydet, kiedy w 1965 roku wydawała swój niezwykły album "Mały człowiek" ze swoimi zdjęciami i tekstami Janusza Korczaka.
Cykl "Mały człowiek" to pierwszy autonomiczny cykl fotograficzny 40-letniej już wtedy Rydet. Swoje zdjęcia dzieci Rydet robiła w ciągu kilku lat w różnych miejscach w Polsce, m.in. n a Śląsku i Podhalu oraz podczas wielu zagranicznych podróży: do Albanii, Bułgarii, Jugosławii i Egiptu. W liście do redaktora miesięcznika "Polska" pisała:
"Nie wiem czy rzeczywiście potrafiłam przemówić choć trochę w obronie małego człowieka. Boję się, że ogół oglądnie ją tak jak ogląda się inne mniej lub więcej dobre albumy, oceni źle lub dobrze zdjęcia, a nie zastanowi się i nie przeczyta pięknych tekstów Korczaka. Gdyby tak było - będzie to moją klęską, bo chciałam przecież przemówić treścią, zmusić do zastanowienia nie nad zdjęciem a nad problemem."
Rafał Lewandowski też podkreśla, że w tym przypadku liczą się nie fotografie, ale problem. W albumie "Mały człowiek" Zofii Rydet (wznowionym ostatnio staraniem Fundacji Archeologia Fotografii) problemy były też tytułami kolejnych rozdziałów książki (Radość istnienia, Samotność, Dramaty) - ten podział problemowy znajdzie też odzwierciedlenie na wystawie w Asymetrii. - Tworzymy pewną antropologię wizualną, która kieruje nas ku fotografii jako tekstowi, językowi - mówi Lewandowski.
W centralnym punkcie wystawy "Czytanie fotografii" znalazło się okno, w którym zaaranżowano kilkanaście zdjęć Zofii Rydet z cyklu "Mały człowiek". To rodzaj prologu do całej wystawy, na którą oprócz skromnego wyboru zdjęć Rydet składają się jeszcze teksty Korczaka wybrane przez fotografkę i wydane w albumie "Mały człowiek".
Jednocześnie sam tekst (fragmenty z pism Korczaka) potraktowany zostanie jak obraz - teksty eksponowane będą w ramach - dokładnie tak jak to się robi z obrazami. - Wystawa zrównuje oba te poziomy: obraz i tekst - tłumaczy Lewandowski.
Z kolei zrównaniu różnych kategorii spojrzenia ma służyć zabieg polegający na obniżeniu poziomu, na którym eksponowane są teksty i fotografie. Dzięki temu wystawa ma być łatwo dostępna także dla małego człowieka. Właśnie dzieci są bowiem najważniejszym adresatem tej wystawy:
- Pojawią się hasła nawiązujące do książki, a także podobne motywy graficzne jak w książce (charakterystyczne kółka w projekcie albumu Wojciecha Zamecznika z 1965 roku). Te kółka chcemy oddać dzieciom - będą mogły w nich umieszczać swoje komentarze, do tego co widzą - tłumaczy Lewandowski
W trakcie wystawy organizatorzy planują też warsztaty, podczas których przygotowana zostanie gazeta, w której jak w Korczakowskim "Małym Przeglądzie", dzieci-redaktorzy, napiszą o swoich radościach i troskach, nawiążą do wypowiedzi, które będą pojawiały się na ścianach galerii. Warsztaty poprowadzą Anna Owsiany i Łukasz Stanek z Grupy Twórczej.
W oddzielnym pomieszczeniu Galerii Asymetria w części zwanej Przestrzenią Prywatnej Wyobraźni znajdzie się wybór zdjęć z dzieciństwa samej autorki "Małego człowieka" Zofii Rydet.
Cykl "Mały człowiek" Zofii Rydet powstawał w latach 1952-1965. Album pod tym tytułem, na który złożyło się 140 zdjęć Rydet i zbiór fragmentów tekstów Janusza Korczaka w wyborze fotografki, ukazał się w 1965 roku w wydawnictwie Arkady. Ciekawy projekt graficzny stworzył wtedy Wojciech Zamecznik. Pod koniec 2012 roku staraniem Fundacji Archeologia Fotografii ukazała się re-edycja albumu.
Wystawa w Galerii Asymetria otwarta jest od 26 stycznia do 8 marca 2013 roku. Wernisaż: 26 stycznia 2013, godz. 19:00
Galeria Asymetria
ul. Jakubowska 16
03-902 Warszawa, Polska
Tel: +48 729 370 620
galeria@asymetria.eu