Rozenfeld, "Punkt etapowy", fot. dzięki uprzejmości Żydowskiego Instytut Historycznego
Na wystawie "Dziennik Getta - Rysunki. Z Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego" prezentowanych jest 6 unikatowych rysunków wchodzących w skład Archiwum Ringelbluma. Otwarcie wystawy zainaugurowało obchody 70. rocznicy wielkiej akcji wysiedleńczej w warszawskim getcie.
Na wystawie znajdzie się pięć nigdy wcześniej nie pokazywanych rysunków autorstwa nieznanego nawet z imienia autora - Rozenfelda. Ich tytuły to: "Punkt etapowy", "Chaimek Sztarkman", "Szpital po tamtej stronie", "Pogrzeb wózkarzowej" i "Fundusz Pogrzebowy". Są one przejmującym zapisem ludzkich zmagań z "codziennością" życia w getcie. Dołączone do nich komentarze autora nie pozostawiają wątpliwości, co przedstawiają. Rozenfeld pokazuje zło w różnych jego odcieniach. Oto jeden z jego komentarzy, dołączony do rysunku "Fundusz pogrzebowy":
"W grudniowy poranek 1941 r. właściciel sklepu przy ul. Miłej, zastaje na progu swego zamkniętego sklepu, trup dziecka. Sztywne małe wyschnięte z głodu ciałko ciasno wtulone w próg sklepu, tak że otwarcie niemożliwe bez usunięcia trupa. Na ulicy ruch handlowy coraz żywszy – […] zjawia się przedstawiciel zakładu pogrzebowego i z zawodową rutyną przystępuje przede wszystkiem do zebrania 'funduszu pogrzebowego'. Jedyny spadek po zmarłem dziecku - garnuszek gliniany - który czasami napełniał się darowaną zupą lub paru groszami, teraz wystawia przedsiębiorczy agient na środku chodnika. Dziecko pokrywa arkuszem papieru i przybierając pozę kaznodziei wzywa kwiecistymi hebrajskimi cytatami przechodniów do spełnienia ostatniego obowiązku wobec zmarłego. Efekt wkrótce osiągnięty - ci, którzy tak obojętnie przechodzili wczoraj obok konającego dziecka, dziś wzruszeni patetycznemi słowami kaznodziei rzucają grosz po groszu do garnuszka […]."
Kurator wystawy, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Żuchowski zwrócił uwagę, że rysunki te są pokazywane po raz pierwszy. "Uderzają one niezwykłym realizmem scen, ukazujących świat odwróconych wartości".
Komentując rysunek "Punkt etapowy" pokazujący schwytane przez żydowską policję dzieci szmuglujące żywność, Piotr Żuchowski stwierdza:
"[...] najważniejsze w tej scenie są nogi. Siedząca przy stole kobieta ma grube nogi i widać, że się jej dobrze wiedzie. Mężczyzna w mundurze i wysokich butach ma nogi oprawcy. Przed nim stoją złapane dzieci z chudymi nóżkami ofiar. W tym systemie to one są "winne". Jedno dziecko wręcz nie ma nogi, drugie jest tak wycieńczone, że przykucnęło i podkuliło te swoje wychudzone kolanka. Autor w ten sposób rozróżnia silnych oprawców od biednych, głodnych, dzieci bez dzieciństwa, które teraz osądza się za to, że próbowały przemycić żywność. Na wszystkich pięciu rysunkach Rozenfelda, o którym nie wiemy nawet, jak miał na imię, znajdziemy dzieci. One najlepiej symbolizują bezwzględność getta." ("Gazeta Wyborcza", wywiad Tomasza Urzykowskiego z Piotrem Żuchowskim)
Poza dziełami Rozenfelda na wystawie zostanie zaprezentowany także rysunek Witolda Lewinsona pt. "Głód" oraz współczesna wideo-projekcja Mirosława Bałki pt. "apple T." zrealizowana na terenie obozu w Treblince.
Dodatkowym elementem będzie, umieszczona w centrum ekspozycji na specjalnie przygotowanym postumencie, kromka chleba wypieczona według receptury z getta, dzienna racja żywnościowa wynosząca ok. 140 gram.
Otwarcie wystawy będzie pierwszym punktem obchodów 70. rocznicy likwidacji getta warszawskiego. O godz. 17:00 spod Pomnika Umschlagplatzu (ul. Stawki 5/7) ruszy Marsz Pamięci, który o 19:00 dotrze do Domu Sierot Janusza Korczaka i Stefanii Wilczyńskiej (ul. Jaktorowska 6). Na godz. 20:30 zaplanowano koncert "Ohel Warszawa". Zagrają m.in. Mikołaj Trzaska ze swoim zespołem Ircha Gdola i Rafael Rogiński z zespołem Shofar i nowym projektem "Thee to Thee".
Wystawa w Kordegardzie czynna będzie od 22 lipca (godz. 12:00) do 12 sierpnia 2012.
Kurator: Piotr Żuchowski.
Organizator: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.
Honorowy patronat nad wystawą "Dziennik Getta - Rysunki. Z Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego" objął Prezydent RP, Bronisław Komorowski. Przedsięwzięcie jest również objęte patronatem Waldemara Pawlaka, Wicepremiera RP i Ministra Gospodarki.
• Galeria Kordegarda
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17,
Warszawa.
Źródło: PAP, materiały prasowe