Subiektywna Linia Autobusowa w Gdańsku, fot. Michał Szlaga / Instytut Sztuki Wyspa
Projekt artysty Grzegorza Klamana od kilku lat realizowany na terenach dawnej Stoczni Gdańskiej w tym roku trafił także do dawnego górniczego miasteczka Genk w Belgii.
Subiektywna Linia Autobusowa funkcjonuje jednocześnie w Gdańsku w ramach międzynarodowego festiwalu Alternativa oraz w Genk podczas znanego przeglądu sztuki współczesnej Manifesta 9.
W 2002 roku Grzegorz Klaman po raz pierwszy przygotował akcję artystyczną, która włączała osobiste historie byłych stoczniowców do oficjalnej historii Stoczni i całego ruchu Solidarności. Projekt przyjął kształt objazdów autobusowych po terenach dawnej Stoczni Gdańskiej, wzorowanych na autokarowych wycieczkach. Rolę przewodników pełnili jednak nie zawodowi pracownicy branży turystycznej, ale ludzie dzielący się swymi prywatnymi doświadczeniami.
- Klaman świadomie rozciął i poszerza szczelinę między historią zwycięzców, publicznie celebrowaną mitologią oficjalnej historii Stoczni a osobistymi opowieściami byłych stoczniowców, odrzucanymi za swą płynność, subiektywizm i nieprecyzyjność. Oficjalna Historia unika codzienności życia tych samych stoczniowców, których celebruje w postaci mitycznych fantazmatów w trakcie odprawiania rocznicowych rytuałów. Ich indywidualne losy nie zasłużyły na nic więcej niż reportaż o ciężkim losie ofiar transformacji. Parafrazując sarkastyczne słowa Godarda, mamy tu do czynienia z interesującym przypadkiem, gdzie ta sama grupa ludzi na przestrzeni zaledwie dziesięciolecia jest najpierw wyniesiona na epickie piedestały, a następnie zasługuje li tylko na dokument - pisał o SLA Kuba Szreder w monografii "Klaman" (wyd. Instytut Sztuki Wyspa, Gdańsk 2010).
Subiektywna Linia Autobusowa cieszyła się Gdańsku tak dużą popularnością, że w kolejnych latach organizowano jej następne edycje. W tym roku po raz pierwszy funkcjonuje poza Gdańskiem, w mieście również symbolizującym społeczną i ekonomiczną transfomację. Limburskie kopalnie mają za sobą zawiłą historię, w jaką uwikłani byli migrujący do Genk robotnicy, a która wywarła głęboki wpływ na miasto i otaczający je krajobraz.
W obu miastach SLA daje wgląd w ukrytą historię industrialnych miejsc, która nigdy nie miała możności stać się częścią dominującej narracji. Pokazuje nieznanych, ale równie ważnych co oficjalni bohaterowie, świadków i uczestników wydazrzeń. Projekt wydobywa na powierzchnię stłumione głosy, fragmenty wspomnień i relacji.
W Gdańsku trwająca około 90 minut wycieczka po Stoczni zaczyna się na specjalnym przystanku tuż za Bramą nr 2. Trasa obejmuje m.in. miejsca związane z historią Solidarności: warsztat pracy Lecha Wałęsy (odtworzony w 2010 roku z inicjatywy Klamana), dawną salę BHP i miejsce w którym podczas strajków w 1980 roku Wałęsa przeskoczył przez stoczniowy mur.
Przejażdżka autobusem po Genk rozpoczyna się przy dawnym budynku kopalni Waterschei, obecnie goszczącym wystawy Manifesta 9, i trwa 2 godziny. Przejażdżka obejmuje kilka ważnych miejsc górniczych, takich jak miasto-ogród Cités czy hałdy żużlu.
• Gdańsk
30 maja - 30 września 2012
odjazdy: od wtorku do niedzieli o godz. 12:00 i 14:00
rezerwacja pod numerem telefonu 0048 512 055 176 lub przez e-mail: sla@wyspa.art.pl
Wycieczki są dostępne w języku polskim, angielskim i niemieckim.
• Genk
30 maja - 30 września 2012
odjazdy: w każdy piątek i sobotę o godz. 12:30 i 15:00
dodatkowe odjazdy w weekend otwarcia Manifesta 9: czwartek 31 maja godz. 15:00, piątek 1 czerwca godz 14:30, sobota 2 czerwca i niedziela 3 czerwca godz. 13:00 i 15:00
rezerwacja pod numerem telefonu 0032 116 030 19 lub przez e-mail: info@hetvervolg.org
Wycieczki są dostępne w języku angielskim, flamandzkim, polskim i słoweńskim.
Organizatorzy: FLACC, Het Vervolg Vzw / Coal Face (BE), Instytut Sztuki Wyspa w Gdańsku.
Subiektywną Linię Autobusową w Genk wspiera Meta VZW - flamandzka organizacja opiekująca się starymi tramwajami i autobusami.
Autor projektu: Grzegorz Klaman.
Producent belgijskiej odsłony SLA: Maks Bochenek.
Więcej informacji na stronach: www.flacc.info/en, www.subiektywnalinia.pl.
Źródło: informacje prasowe, www.wyspa.art.pl
Oprac. PK