Biografia Haliny Mikołajskiej - "Mikołajska. Teatr i PRL" - autorstwa Joanny Krakowskiej, to opowieść o niezwykłej kobiecie, aktorce, działaczce społecznej i politycznej.
"Opowieść o Halinie (a w zasadzie Helenie) Mikołajskiej jest jednym z trzech - równorzędnych - planów, na których rozgrywają się wydarzenia przedstawione w książce. Opisy wstrząsów historycznych sąsiadują z drobiazgowymi opisami dnia codziennego, a radosna atmosfera sukcesów aktorskich bohaterki nieraz kontrastuje z ponurą rzeczywistością PRL-u. Poznając decyzje Mikołajskiej, jej motywacje, rozterki i powody zaangażowania się w działalność opozycyjną, jednocześnie wnikliwie przyglądamy się historii Polski Ludowej, mechanizmom sprawowania władzy i funkcjonowania polskiego teatru." (www.wab.com.pl)
Według Joanny Derkaczew (wyborcza.pl):
" 'Mikołajska. Teatr i PRL' to niezwykła, trzeźwa książka o polityce i moralności, strukturach organizacyjnych i o poezji. Autorce udaje się wyjść zwycięsko z klinczu: jak zbudować biografię aktorki na tle systemu, w którym wszyscy byli aktorami? Więcej - jaka ma być biografia wybitnej aktorki, która wcale nie musiała być aktorką. A nawet wielokrotnie dawała do zrozumienia, że nie chce nią być."
Derkaczew chwali autorkę:
"Joanna Krakowska nie zbiera anegdot i sentymentalnych szczegółów z życia artystki, o której łatwiej byłoby dziś napisać hagiografię czy romans niż rzetelną pracę historyczną. (...) Autorka pokazuje raczej warunki, w jakich rodziły się wątpliwości, i decyzje Haliny Mikołajskiej - aktorki, reżyserki, działaczki KOR-u. Nie pomija awanturniczych i dramatycznych epizodów z życia prywatnego. Pokazuje, jak rozpaczliwie walczyła ze strachem przed starością i z jaką pasją szukała przez całe życie partnerów intelektualnych i artystycznych, jak Jan Świderski, Adam Michnik, Marian Brandys."
Fragment książki:
"Cała jej działalność zawodowa przypada na lata Peerelu. Jeśli przyjrzeć się jej rolom i spektaklom, można dostrzec w nich zarys całej historii teatru powojennego, jego głównych nurtów i dokonań, a nawet znowu 'coś więcej' - przyczynek do historii świata poza nim. Punktem odniesienia dla teatru tego czasu była bowiem rzeczywistość zewnętrzna, którą odzwierciedlał i potrafił przekraczać, dając świadectwo wspólnej świadomości twórców i widzów. Jeśli przyjrzeć się pozateatralnej działalności Mikołajskiej, to widać, że polegała ona przede wszystkim na dawaniu świadectwa prawdom zakazanym i ocenzurowanym, na głośnym mówieniu o sprawach zatajanych przed opinią publiczną. Jeśli zaś przyjrzeć się otaczającemu ją światu, to widać, że powiązania osobiste i towarzyskie sytuowały ją w centrum życia artystycznego i intelektualnego. W teatrze pracowała z najwybitniejszymi reżyserami swego czasu, miała styczność z ludźmi władzy, znała środowisko literackie i przyjaźniła się z pisarzami, a od połowy lat siedemdziesiątych uczestniczyła czynnie w życiu opozycji demokratycznej. Związki osobiste łączyły ją z wieloma znaczącymi osobami ze świata literatury, polityki i Kościoła." (ze Wstępu)
Źródło: www.wab.com.pl, wyborcza.pl, www.rp.pl
Joanna Krakowska (ur. 1964) - absolwentka filologii angielskiej Uniwersytetu Warszawskiego (1988), adiunkt w Instytucie Sztuki PAN, wice-naczelna miesięcznika "Dialog", historyczka teatru współczesnego, eseistka, tłumaczka, redaktorka. Jest współautorką zbioru esejów "Soc i sex. Diagnozy teatralne i nieteatralne" (2009). Redaktorką książek: "Teatr drugiego obiegu" (2000), "Aktor teoretyczny" (2002), "Teatr. Rekonstrukcje" (2004).
- Joanna Krakowska
"Mikołajska. Teatr i PRL"
Wydawnictwo W.A.B., wrzesień 2011
142 x 202, 520 ss., oprawa twarda
ISBN 978-83-7747-537-9