"Uwertura" (początkowo tytułowana przez Witolda Lutosławskiego - "Intermezzo"), dedykowana Mirko Očadlikowi, powstała w 1949 roku. Prawykonanie dzieła odbyło się 9 listopada 1949 roku w Pradze, a utwór wykonała Orkiestra Symfoniczna Radia Praskiego pod dyrekcją Grzegorza Fitelberga.
W Polsce utwór miał swoją premierę rok później, 6 stycznia 1950 roku w Krakowie. Orkiestrę Filharmonii Krakowskiej poprowadził wówczas Witold Krzemieński. Po tych wykonaniach utwór niemalże całkiem zniknął z estrad koncertowych.
Uwertura na smyczki często traktowana jest jako dzieło "mniej ciekawe", "nie wnoszące wiele nowego", "przeintelektualizowane" i z nazbyt wyraźnymi wpływami Béli Bartóka. Podobieństwo do muzyki Bartóka polega głównie na sposobie manipulowania trzy i czterodźwiękowymi komórkami melodycznymi, które kompozytor wykorzystuje zarówno do konstruowania długich linii melodycznych jak też krótkich motywów. "Uwerturę" rozpoczyna czterodźwiękowy motyw: h-ais-gis-a, który pojawia się w tym krótkim, bo trwającym zaledwie 5 minut utworze, aż 132 razy. Dla samego kompozytora "Uwertura" była pierwszą próbą na drodze jego poszukiwań nowego języka harmonicznego i zawiera w sobie wiele elementów rozwiniętych w późniejszych utworach.
Andrzej Chłopecki w programie 5. Festiwalu Muzycznego Polskiego Radia "Lutosławski" (2001), tak napisał o tym utworze:
Choć pozostająca w cieniu "I Symfonii" (ukończonej w 1947 r.) i "Koncertu na orkiestrę" (ukończonego w 1954 r.), pod wieloma względami "Uwertura" jest najciekawszą kompozycją Lutosławskiego sprzed 'Muzyki żałobnej'. Przy wszelkich swych szeroko rozumianych cechach neoklasycznych, łączących ją z partyturami z jednej strony Alberta Roussella, a z drugiej Béli Bartóka, "Uwertura" na różne sposoby zapowiada to, co stanie się z muzyką Lutosławskiego po skomponowaniu "Muzyki żałobnej", a nawet "Gier weneckich", więc z muzyką Lutosławskiego "właściwego". Stwierdzić by można, że w tym utworze po raz pierwszy kompozytor używa tak później charakterystycznej techniki "łańcuchowej", polegającej na zazębianiu się różnych elementów i na ich stopniowej wymianie.
Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, styczeń 2005.