Projekt poświęcony jest jednemu z najistotniejszych tematów kultury: Miastu Idealnemu i jego bratu - Miastu Niewidzialnemu. Czterdziestu artystów podejmuje i komentuje tę ideę w dwóch europejskich miastach: w Zamościu w Polsce oraz w Poczdamie w Niemczech, które do dziś zachowały układ miasta idealnego. Biorą w nim udział: Tarek Al-Ghoussein, Francis Alÿs, CarlAndre, Archigram, Colin Ardley, Tim Ayres,
Mirosław Bałka, Daniela Brahm, Pedro Cabrita Reis, Rui Calçada Bastos, Constant, Jonas Dahlberg, Tacita Dean,
Jarosław Fliciński, Carlos Garaicoa, Dan Graham, George Hadjimichalis, Rula Halawani, Franka Hoernschemeyer, Craigie Horsfield,
Katarzyna Józefowicz, Jakob Kolding, Ola Kolehmainen, Lucas Lenglet, Sol LeWitt, David Maljković, Gerold Miller, Matthias Mueller,
Teresa Murak, Brian O'Connell, Daniel Roth, Albrecht Schaefer, Kai Schiemenz, Les Schliesser, Melanie Smith,
Monika Sosnowska, David Tremlett, Anton Vidokle, Lawrence Weiner, Tilman Wendland,
Krzysztof Zieliński.
Od czasów renesansu artyści intensywnie interesowali się koncepcją miasta idealnego, chociaż wiele z nich pozostało niezrealizowanymi, niewidzialnymi miastami. Było tak aż po "New Babylon" Constanta i projekty grupy Archigram w latach 1960. Jednak w ciągu ostatnich 25 lat koncepcja ta nie odgrywała istotniejszej roli w artystycznym dyskursie, choć zestaw tematów przestrzeń-dom-miasto stanowił punkt wyjścia dla prac wielu artystów. Brak myślenia utopijnego, wyraźnie widoczny w przestrzeni politycznej i społecznej, przeniósł się również i na sztukę.
Koncepcja miasta idealnego związana była zawsze z pytaniem o to, jak możliwie najlepiej zorganizować społeczeństwo. Stąd też przemyślenia dotyczące formy idealnego miasta często rozwijały się równolegle do społeczno-politycznych utopii. Ów bardzo wyraźny dzisiaj brak zainteresowania tematem "miasta idealnego" bierze się niewątpliwie z dotykającego współcześnie wszystkie utopie zasadniczego podejrzenia o bliskie związki z totalitaryzmem. Tworzone wedle reguł geometrii, zazwyczaj na planie prostokątnej siatki, idealne miasta miały być widomym znakiem i wyrazem racjonalności człowieka. Wykorzystanie siatki strukturalnej jako podstawy planu miasta znajdowało często swoistą kontynuację w kształcie poszczególnych budynków, których formy i fasady stanowiły wariacje tych samych modułów podstawowych.
Dziś koncepcja miasta idealnego fascynuje przede wszystkim z estetycznego punktu widzenia. Jednak to nie konsekwentny układ geometryczny i klarowny podział stanowią o ich atrakcyjności, a wyczuwalny pod powierzchnią duch utopii - w całej swojej zdradliwej głębi. Szczególnie dziś, kiedy dyskusja na temat przestrzeni miejskiej wyznaczana jest przez tematy doraźnie, takie jak "Megalopolis" bądź zjawisko "kurczących się miast" ("shrinking cities"), nowe spojrzenie na koncepcje miasta idealnego, jak również poszukiwanie śladów wielu niewidzialnych miast, wydaje nam się szczególnie zasadne i potrzebne.
Projekt Miasto Idealne - Miasta Niewidzialne będzie realizowany przez wielu partnerów i obejmie 40 artystów z 12 europejskich i 6 pozaeuropejskich krajów. Towarzyszyć mu będą dwa sympozja oraz wyczerpujący katalog. W każdym z miast planowana jest prezentacja w przestrzeni publicznej około 20 prac, w większości stworzonych na miejscu specjalne na tę wystawę, odnoszących się do konkretnej przestrzeni miejskiej oraz do uwarunkowań architektonicznych i historycznych. Obok placów i ulic częścią wyznaczanego przez instalacje szlaku staną się publiczne i częściowo publiczne wnętrza, takie jak dziedzińce, pasaże, muzea historyczne, synagogi, kościoły, bądź opuszczone budynki. Drugą dużą część projektu stanowić będzie składająca się z kilku części wystawa, odnosząca się do centralnego zagadnienia. Podobnie jak interwencje artystów w przestrzeni publicznej, wystawa odbywać się będzie w kilku miejscach, położonych w niewielkiej odległości od siebie.
Ideal City - Invisible Cities jest finansowany przez Niemiecką Federalną Fundację Kultury. Ogromnego wsparcia finansowego udzieliły także Instytut im. Adama Mickiewicza w Warszawie oraz Miasto Zamość. Dodatkowe środki pochodzą od ifa-Institute of Foreign Relations w Stuttgarcie oraz Mondriaan Stichting w Amsterdamie.
Partnerzy projektu: Miasto Zamość; BWA Zamość; Muzeum Zamojskie w Zamościu; Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Warszawie; Liceum Plastyczne w Zamościu; Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu; Brandenburgischer Kunstverein w Poczdamie; Kulturland Brandenburg e.V.; Filmmuseum Potsdam, Haus der Brandenburgisch-Preussischen Geschichte w Poczdamie; Greige - Buero fuer Design w Berlinie.
Kuratorzy: Sabrina van der Ley i Markus Richter / European Art Projects (Berlin), komisarz: Anda Rottenberg.
Więcej informacji na stronie:
www.idealcity-invisiblecities.net.