Istnieje od 1945 roku. Kontynuuje miejscową tradycję Towarzystwa Teatru Polskiego, działającego w Bielsku-Białej od 1921 roku. Główną siedzibą teatru jest gmach teatralny wzniesiony dla zespołu niemieckiego w 1890 roku. Do 1960 roku teatr funkcjonował pod nazwą Teatr Polski w Bielsku i Cieszynie.
Inaugurował działalność 16 czerwca 1945 roku premierą KRAKOWIAKÓW I GÓRALI Jana Nepomucena Kamińskiego w reżyserii Rudolfa Luszczaka. Teatr bielsko-bialski działał poza głównym nurtem życia teatralnego w Polsce. Pozostawał przede wszystkim sceną lokalną, unikającą formalnych eksperymentów, wierną tradycji teatru realistycznego.
"(...) tworzył i działał w stałym rozdarciu pomiędzy w znacznym stopniu wzajemnie wykluczającymi się oczekiwaniami widowni z jednej strony i władzy z drugiej" - pisał Andrzej Linert. - "Stąd troska poszczególnych kierowników artystycznych o nadrzędny interes literatury i sztuki, a równocześnie niechęć do zbyt emocjonalnego angażowania się w sprawy polityczne." ("Teatr Polski w Bielsku-Białej 1945-2000", Bielsko-Biała 2001)
W Teatrze Polskim swoje przedstawienia realizował Iwo Gall – ŚWIERSZCZ ZA KOMINEM wg Charlesa Dickensa (1956) i WESELE Stanisława Wyspiańskiego (1957). W 1966 roku w Bielsku-Białej pracował Kazimierz Dejmek wystawiając razem z Jitką Stokalską ŻYWOT JÓZEFA Mikołaja Reja. W 1968 roku reżyserował tu Adam Hanuszkiewicz, przygotował PANA WOKULSKIEGO wg LALKI Bolesława Prusa. Marek Okopiński wystawił natomiast SUŁKOWSKIEGO Stefana Żeromskiego (1975) i KORDIANA Juliusza Słowackiego (1975).
W latach 1991-1997 teatrem kierował Marek Gaj. Na początku powstawały głównie kameralne przedstawienia; m.in. PŁASKORZEŹBA wg tekstów Tadeusza Różewicza w reżyserii Jana Różewicza – syna (1991), czy współczesna satyra PEEPSHOW U HOLZERÓW Markusa Köbeli w reżyserii Gaja (1993). W 1992 roku zagrano komedię DZIEŃ, W KTÓRYM PORWANO PAPIEŻA Joao Bethencourta w reżyserii Karla Guttmanna, twórcy z Holandii, który karierę teatralną zaczynał w przedwojennym teatrze niemieckim w Bielsku-Białej. Z czasem teatr mógł pozwolić sobie na bardziej rozbudowane realizacje: gościnnie reżyserował tu Siergiej Danczenko z Ukrainy - przygotował POSKROMIENIE ZŁOŚNICY Szekspira (1995) i WIŚNIOWY SAD Antoniego Czechowa (1996). Sam Gaj zrealizował m.in. WIELKANOC Augusta Strindberga (1994), BALLADYNĘ Słowackiego (1995) i ZAGRAJ TO JESZCZE RAZ, SAM Woody'ego Allena (1997). W latach 1997-1999 Teatr Polski prowadził znany warszawski aktor, Henryk Talar. Uruchomił nową scenę – Scenę Propozycji Teatru Polskiego "Stalarnia". Podjął współpracę z Andrzejem Marią Marczewskim, który w Bielsku-Białej wystawił m.in. jedną ze swoich wersji MISTRZA I MAŁGORZATY wg Michaiła Bułhakowa, z Talarem w roli Piłata (1998), oraz SŁUPNIKA własny tekst przenoszący do współczesności tradycję o św. Szymonie Słupniku (1998).
Od 1999 do 2005 roku dyrektorem teatru był aktor i reżyser Tomasz Dutkiewicz. W Teatrze Polskim powstawało wiele różnorodnych premier. W 1999 roku Dutkiewicz przygotował CZEKAJĄC NA GODOTA Samuela Becketta, CZYŻ NIE DOBIJA SIĘ KONI Horacego McCoya i CHODNIK Rafała Bryndala. Teatr starał się nadążać za bieżącym życiem teatralnym w Polsce, stąd PREZYDENTKI Wernera Schwaba w reżyserii Dutkiewicza (2000), czy SZTUKA Yasminy Rezy w reżyserii Magdaleny Kłaczyńskiej (2000). Pojawiały się sprawnie przygotowane farsy i komedie: m.in. Zdzisław Wardejn realizował WIECZÓR KAWALERSKI Roberta Hawdona (2000), a Krzysztof Zaleski pokazał TONACJĘ BLUE ALBO BLUE ROOM Davida Hare'a. W Teatrze Polskim grano też EMIGRANTÓW Sławomira Mrożka w reżyserii Krzysztof Bartłomiejczyka (2001), DZIADY Adama Mickiewicza (2001), czy DON JUANA Moliera (2003) w reżyserii Zdzisława Wardejna. Od 2005 roku dyrektorem naczelnym i artystycznym bielsko-bialskiej sceny jest aktor i reżyser Robert Talarczyk. Za jego kadencji pojawiło się w Teatrze Polskim wiele przedstawień muzycznych. Talarczyk przygotował m.in. KOROWÓD WEDŁUG MARKA GRECHUTY (2005), czy ZŁĄ OPINIĘ. PIOSENKI GEORGESA BRASSENSA (2006).
Monika Mokrzycka-Pokora
grudzień 2007
Teatr Polski w Bielsku-Białej
ul. 1 Maja 1
43-300 Bielsko-Biała
Tel: (+48 33) 822 84 51, 822 84 51
WWW: www.teatr.bielsko.biala.pl