Filharmonia Warszawska powstała w 1901 roku z inicjatywy grona polskich arystokratów, finansistów i przedstawicieli świata muzycznego, m.in.: Natalii, Stefana i Stanisława Lubomirskich, Maurycego i Tomasza Zamoyskich, Władysława Tyszkiewicza, Leopolda Juliana Kronenberga, Ludwika Grossmana, Emila Młynarskiego, Aleksandra Rajchmana i Mariana Sokołowskiego.
Gmach instytucji - w stylu eklektycznym, wzorowany na Operze Paryskiej - zaprojektował architekt Karol Kozłowski.
Koncert inauguracyjny Filharmonii odbył się 5 listopada 1901 roku. Orkiestrę poprowadził Emil Młynarski, a jako soliści wystąpili: Wiktor Grąbczewski (bas) oraz Ignacy Jan Paderewski, światowej sławy pianista, kompozytor i przyszły mąż stanu.
Orkiestra koncertowała z wieloma najsłynniejszymi artystami tamtej doby.
W Filharmonii Narodowej dbyły się I, II i III Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (1927, 1932, 1937), I Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego (1935), I Powszechny Festiwal Sztuki Polskiej (1937) oraz (częściowo) XVII Festiwal Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej.
II wojna światowa przerwała działalność Filharmonii Warszawskiej - jej budynek uległ zniszczeniu. Zespół odtworzono po wojnie w sezonie 1947/48. Odbudowę gmachu, w zupełnie odmiennym stylu, ukończono w roku 1955. W dniu 21 lutego, z okazji inauguracji sezonu w nowej siedzibie, Filharmonia Warszawska została uhonorowana mianem Filharmonii Narodowej. W następnych latach skład orkiestry poszerzono, a salę koncertową wyposażono w organy. Zorganizowano też profesjonalny chór mieszany, którego kierownictwo objął Zbigniew Soja. Po wojnie dyrektorami artystycznymi Filharmonii byli: Olgierd Straszyński (1945-1946), Andrzej Panufnik (1946-1947), Jan Maklakiewicz (1947-1948), Witold Rudziński (1948-1949), Władysław Raczkowski (1949-1950), Witold Rowicki, który zreorganizował zespół i nadał mu dzisiejszy, współczesny kształt (1950-1955 i 1958-1977), Bohdan Wodiczko (1955-1958), Kazimierz Kord (1977-2001). Obecnie funkcję tę sprawuje Antoni Wit.
Zespół Filharmonii Narodowej odbył ponad 120 tournées na pięciu kontynentach. Zapraszany jest systematycznie do najsłynniejszych ośrodków muzycznych świata, takich jak: Carnegie Hall, Chicago Symphony Hall, Berliner Philharmonie, Royal Festival Hall, Suntory Hall, La Scala, La Fenice, Musikverein.
Filharmonia Narodowa ma na swoim koncie liczne nagrania dla polskich i zagranicznych firm płytowych: dla Polskich Nagrań, Deutsche Grammophon, Philips i CD Accord. Nagrania dla tej ostatniej firmy zdobyły szereg nagród i wyróżnień. Polską muzykę reprezentują na tych płytach dzieła Chopina, Szymanowskiego, Góreckiego, Lutosławskiego, Panufnika, Pendereckiego i Szymańskiego, a repertuar światowy - to m.in. komplet symfonii Beethovena.
Nagrania utworów Siedem Bram Jerozolimy Krzysztofa Pendereckiego oraz Reqiem - missa pro defunctis Romana Maciejewskiego były światowymi premierami fonograficznymi.
Filharmonia Narodowa organizuje wiele koncertów symfonicznych, recitali i wieczorów kameralnych w każdym sezonie, których wykonawcami są najwybitniejsi muzycy polscy, a także artyści z całego prawie świata. W ostatnich latach wystąpili tutaj dyrygenci tej miary, co: Gary Bertini, Herbert Blomstedt, Rafael Frühbeck de Burgos, Aram Chaczaturian, Charles Dutoit, Philippe Entremont, Neville Marriner, Yehudi Menuhin, Kurt Masur, Helmuth Rilling, Genadij Rożdiestwienski i Leopold Stokowski oraz słynni soliści, m.in.: Martha Argerich, Kathleen Battle, Arturo Benedetti Michelangeli, Teresa Berganza, Nigel Kennedy, Evgeny Kissin, Jessye Norman, Midori, Shlomo Mintz, Anne-Sophie Mutter, Garrick Ohlsson, Dawid Ojstrach, Murray Perahia, Jean-Pierre Rampal, Światosław Richter, Mścisław Rostropowicz, Henryk Szeryng, Krystian Zimerman, Pinchas Zukerman. Filharmonia gościła także światowej rangi orkiestry: Academy of St Martin in the Fields (Marriner), Academy of Ancient Music (Hogwood), BBC Symphony Orchestra (Boulez), Berliner Philharmoniker (Barenboim), City of Birmingham Symphony Orchestra (Rattle), Cleveland Orchestra (Szell), Münchener Philharmoniker (Celibidache), Sankt-Petersburskaja Fiłarmonia (Mrawiński), Gewandhaus Orchester (Masur), Los Angeles Philharmonic (Mehta), Montreal Symphony (Dutoit), New York Philharmonic (Bernstein, Maazel), Philadelphia Orchestra (Ormandy), San Francisco Symphony (Bloomstedt) i wiele innych.
Ważnym wydarzeniem w działalności Filharmonii Narodowej jest organizowana corocznie impreza Forum Lutosławskiego, prezentująca koncerty muzyki XX wieku wraz z towarzyszącymi im wystawami i dyskusjami.
Regularnie odbywają się też koncerty dla młodzieży, tzw. Czwartkowe Spotkania Muzyczne i niedzielne koncerty dla dzieci.
Filharmonia Narodowa pełni również rolę edukacyjną, organizując tysiące koncertów w szkołach i ośrodkach kultury na terenie całej polski.
Filharmonia Narodowa to reprezentacyjna instytucja życia muzycznego w Polsce, którą odwiedzają melomani z całego świata.
Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, styczeń 2002, aktualizacja: grudzień 2010.
Filharmonia Narodowa
ul. Jasna 5
00-950 Warszawa
Województwo mazowieckie
Tel: Centrala: (+48 22) 551 71 11
Sekretariat: (+48 22) 551 71 02
Sala Koncertowa (+48 22) 551 71 30,
Sala Kameralna (+48 22) 551 71 32
Fax: (+48 22) 551 72 00
WWW: www.filharmonia.pl
Email: filharmonia@filharmonia.pl
