Warto jednak pamiętać, iż zajmuje on również czołowe miejsce w polskiej kulturze muzycznej jako twórca około trzystu pieśni solowych na głos z towarzyszeniem fortepianu. Komponował je przez całe życie, a większość z nich została zebrana i wydana w postaci znanych i popularnych do dziś "Śpiewników domowych". Moniuszko pragnął, by utwory te mogły być wykonywane w zaciszu domowym przez każdego, nie tylko zawodowego muzyka, podczas najróżniejszych okoliczności życia codziennego. Pieśni ze "Śpiewników domowych" mają zatem zazwyczaj prostą formę, a tym, co jest dla nich najbardziej charakterystyczne i co wpłynęło na ich popularność, pozostaje piękna, natchniona i pełna uczucia melodyka.
Kompozytor wykorzystywał teksty polskich poetów, jak Adam Mickiewicz (Do Niemna, Wilija, Niepewność), Józef Ignacy Kraszewski (Czy powróci?, Pieśń Nioły), czy Ludwik Kondratowicz (Pieśń wieczorna, Lirnik wioskowy). W rezultacie jego pieśni stały się w trudnych dla rodzimej kultury czasach synonimem polskości.
"To, co jest narodowe, krajowe, miejscowe, co jest echem dziecinnych naszych przypomnień, nigdy mieszkańcom ziemi, na której się urodzili i wzrośli, podobać się nie przestanie" - napisał Moniuszko w przedmowie do "Śpiewników".
Zebrane na niniejszej płycie pieśni pochodzą zarówno z najwcześniejszego okresu twórczości Moniuszki, kiedy kompozytor studiował w Berlinie (opublikowane w 1838 roku - Sen, Niepewność), jak i z ostatniego wydanego przez Moniuszkę VI zeszytu "Śpiewnika" (Złota rybka, Do Niemna, Sen).
Urszula Kryger, jedna z czołowych polskich wokalistek śpiewających mezzosopranem (w 1995 roku jako pierwsza polska śpiewaczka wystąpiła z recitalem w mediolańskiej La Scali), z wielką wrażliwością oddaje bezpośredni urok prostych, zwrotkowych pieśni, a także różnorodne nastroje bardziej rozbudowanych ballad (wzruszający Lirnik wioskowy, czy frywolna Pieśń Nai). Prawdziwie mistrzowskie kreacje stworzyła zwłaszcza w otwierającym płytę utworze Do Niemna, popularnej Pieśni wieczornej i uroczym Kotku.
- Stanisław Moniuszko. Pieśni. Stanisław Moniuszko: "Do Niemna", "Dumka", "Złota rybka", "Czy powróci", "Pieśń wieczorna", "Wilija", "Triolet", "Kotek", "Przyczyna", "Kwiatek", "Grajek", "O Zosi sierocie", "Lirnik wioskowy", "Pieśń Nioły", "Łza", "Niepewność", "Dalibógże", "Sen", "Pieśń Nai". Urszula Kryger mezzosopran, Katarzyna Jankowska-Borzykowska fortepian. DUX 2002 - DUX 0362, DDD 66'05''.
Opracowanie: Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, maj 2002.