Pracę nad skomponowaniem operetki w trzech aktach "Loteria na mężów czyli narzeczony nr 69" (bez opusu) do libretta Juliana Krzewińskiego-Maszyńskiego podjął Karol Szymanowski w 1908 roku z pobudek czysto finansowych. Utwór, ukończony rok później, zaliczany jest dziś do marginaliów w dorobku kompozytora i już w chwili powstawania nie cieszył się aprobatą jego twórcy. W liście do Grzegorza Fitelberga Szymanowski skarżył się:
"mam taki nawał roboty, że mi ręce opadają: najgorsze to kopiowanie i korekta, przy tym operetka jak jakie czarne fatum wisi nade mną; ale postanowiłem, zacisnąwszy zęby, skończyć ją przed Warszawą i mało mi bardzo brakuje".1
W 1912 roku kompozytor zamówił u Jerzego Guranowskiego niemiecki przekład libretta w związku z zamiarem wystawienia operetki w Wiedniu. "Loteria", początkowo zatytułowana "Główna wygrana", miała się ukazać na scenie pod pseudonimem "Whitney". Utwór nie został jednak wykonany scenicznie ani w Polsce, ani poza granicami kraju. Nie był także wydany drukiem. Dopiero 30 grudnia 1952 roku w Polskim Radiu w Katowicach przedstawione zostały fragmenty dzieła w wykonaniu Natalii Stokowackiej i Bogdana Paprockiego oraz Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia pod dyrekcją Grzegorza Fitelberga.
Przypisy:
1 "Karol Szymanowski. Korespondencja", Tom I: lata 1903-1919, s. 191, list z 15/28 X 1909 do Grzegorza Fitelberga, oprac. Teresa Chylińska, PWM, Kraków 1982.
Autor: Anna Iwanicka-Nijakowska, wrzesień 2007.
Światowa prapremiera operetki Karola Szymanowskiego "Loteria na mężów czyli Narzeczony nr 69" - w inscenizacji Józefa Opalskiego - miała miejsce w Operze Krakowskiej 5 i 12 listopada 2007 roku, podczas kolejnej, trzeciej odsłony Festiwalu Muzyki Polskiej.
