Wolność wśród jabłoni
Teren dawnej Stoczni Gdańskiej zamieni się w nową dzielnicę miasta. Jednym z jej ważnych, symbolicznych elementów będzie promenada spacerowa - Droga do Wolności. Właśnie rozstrzygnięto konkurs na jej projekt.
Wizualizacja projektu "Droga do wolności", fot. Grupa 5
Konkurs architektoniczny na projekt Drogi do Wolności Urząd Miejski w Gdańsku ogłosił w maju 2005 roku. Oczekiwaniem inwestora była atrakcyjna przestrzeń, użytkowana jako „miejsce spacerów, wypoczynku, wydarzeń artystycznych i czasowych ekspozycji”.
Ale na tym nie koniec: w przypadku tego projektu kluczową kwestią jest kontekst, w jakim promenada będzie budowana. Droga rozpoczynać się będzie bowiem na Placu Poległych Stoczniowców, obok gmachu Europejskiego Centrum Solidarności, którego budowa właśnie dobiega końca, i stoczniowej Bramy nr 2, obiektu symbolicznego w polskiej historii. Dalej promenada pobiegnie w stronę Motławy, mijając budynek Sali BHP, w której 31 sierpnia 1980 podpisano Porozumienia Sierpniowe.
„Promenada ma być ściśle powiązana z Pomnikiem Poległych Stoczniowców, historyczną bramą, salą BHP, czy dawną dyrekcją Stoczni. Obecność tych obiektów, poprzemysłowa przestrzeń pozwolą na zachowanie charakteru tego miejsca, z odwołaniem do etapów współczesnej historii aż do dziś” - mówiła portalowi Gdansk.pl przy okazji ogłoszenia konkursu Barbara Szczerbowska z gdańskiego magistratu.
Wyniki międzynarodowego konkursu na projekt Drogi do Wolności ogłoszono 8 listopada 2013. W skład jury poza przedstawicielami Urzędu Miasta czy gdańskich uczelni weszli m.in. historyk sztuki, znawca architektury Gdańska, dr Jacek Friedrich oraz architektki dr Magdalena Staniszkis i prof. Ewa Kuryłowicz. Konkurs odbywał się w dwóch etapach. Chęć udziału w nim zgłosiło 71 biur (po jednym z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i USA); 64 z nich spełniało wymogi formalne. Z nadesłanych projektów do I etapu zakwalifikowano 19 prac, w drugim etapie jury oceniało pięć najciekawszych propozycji. Jury najwyżej oceniło tę zgłoszoną przez warszawską pracownię Grupa 5 Architekci. Projektanci otrzymali zaproszenie z wolnej ręki na sporządzenie dokumentacji projektowej, wykonawczej, kosztorysu i harmonogramu realizacji swojego projektu.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
Najważniejszym elementem zaproponowanego przez Grupę 5 projektu są... jabłonie. Architekci chcą wzdłuż promenady zasadzić drzewa owocowe, które mają być, jak to ujęli w autorskim opisie projektu: „symbolem odradzającego się, owocującego życia, wynikającego z bliskich człowiekowi ideałów Solidarności”. Kilka drzew obok „surowych i wyrazistych symboli cierpienia, walki i wyrzeczeń – Pomnika Poległych Stoczniowców i Bramy nr 2” wraz z przebiegiem promenady miałoby się zamienić w sad w okolicy Sali BHP. Tam – co dostrzegło i doceniło jury – wśród symbolizujących radość i optymizm drzew powstałaby „swobodna przestrzeń dla spontanicznej integracji ludzi”.
Zakończenie promenady przy stoczniowym nabrzeżu, obok mostu pontonowego na Martwej Wiśle, architekci widzą jako rozchodzącą się w wielu kierunkach otwartą przestrzeń. W takim układzie terenu widzą bowiem symbol pluralizmu, szacunku do innych ludzi i tolerancji, a więc wartości, jakie powinny cechować obywateli wolnego kraju. „Wolność jako jedno z podstawowych praw człowieka wymaga tworzenia przestrzeni przyjaznej i podległej człowiekowi, generującej jego dalszy rozwój” – piszą architekci, komponując za pomocą jabłoni i elementów małej architektury przestrzeń kameralną i przyjazną, „w ludzkiej skali”.
Ten właśnie pomysł doceniło konkursowe jury: „Sad ze swoim poetyckim nastrojem jest silnym podkreśleniem duchowego aspektu solidarnościowej rewolucji, neutralnym tłem dla autentycznych zabytków posiadających ogromny ładunek emocjonalny” – napisano w uzasadnieniu werdyktu. Droga do Wolności ma z jednej strony mieć walor edukacyjny, pokazujący młodym pokoleniom ważne zdarzenia z XX-wiecznej historii, ale jednocześnie ma się stać przestrzenią publiczną, w której będzie się miło spędzało czas.
Architekci opisali to tak w swoim projekcie:
„Unikalną cechą wydarzeń sierpniowych było połączenie twardych realiów życia robotników Wybrzeża z ich wolą sięgania po najbardziej wzniosłe ideały ludzkości. Okres Solidarności był przede wszystkim rewolucją duchową. Dlatego w planowanej przestrzeni Drogi do Wolności powinny ze sobą harmonijnie współistnieć i kontrastować surowe przemysłowe pozostałości dawnej stoczni (dźwigi) czy nawierzchnie nawiązujące do postindustrialnego charakteru tego miejsca (corten) oraz elementy poetyckie (sad jabłoni) o łagodnym, dyskretnym i nastrojowym wymiarze symbolicznym. Należy unikać kolejnych bezpośrednich form pomnikowych, aby nie dewaluować wymowy wielu wyrazistych obiektów znajdujących się w tym miejscu”.
Prace przy budowie Drogi do Wolności mają się rozpocząć w 2015 roku.
Autorka: Anna Cymer, listopad 2013
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]