Praskie Quadriennale (Prague Quadrennial of Performance Design and Space) odbywa się nieprzerwanie od 1967 roku, jak sama nazwa wskazuje, co cztery lata. Do niedawna ideą tej wystawy-festiwalu było budowanie "wizualnej mapy teatru i sztuk plastycznych" oraz pokazanie tego, co działo się w świecie teatru pomiędzy kolejnymi edycjami.
Cztery lata temu formułę PQ rozszerzono, a przy tworzeniu tegorocznego programu położono jeszcze większy nacisk na interdyscyplinarność oraz prezentację scenografii jako szerokiego spektrum praktyk – od scenografii scenicznej, projektowania kostiumów, światła i dźwięku, po nowe praktyki, takie jak site-specific performance, instalacje, działania w przestrzeni miejskiej czy kostium jako performance.
13. Praskie Quadriennale potrwa 11 dni (18-28 czerwca 2015). Swoje projekty zaprezentuje 78 państw (cztery lata temu były to 62 kraje), a w prace zaangażowano ok. sześciu tysięcy artystów. Tradycyjnie już podstawę programową PQ stanowić będą Sekcja Narodowa i Sekcja Studencka. Oprócz tego odbędą się liczne wydarzenia na żywo: dyskusje, warsztaty mistrzowskie, wykłady i występy. Dodatkowo PQ rozbudowano o projekty eksperymentalne, zachęcające publiczność do aktywnego uczestnictwa: Performing Space (Działanie w przestrzeni), Objects (Obiekty), Makers (Twórcy), Tribes (Plemiona). Program dopełnią wydarzenia adresowane do najmłodszej widowni.
Po raz pierwszy w swojej historii wystawy w ramach Praskiego Quadriennale zgromadzą publiczność w historycznym centrum miasta, co w zamierzeniu organizatorów ma stanowić zachętę do odkrywania niezwykłej, artystycznej przestrzeni czeskiej stolicy, miejsc o różnej architekturze i o różnym charakterze. Widzowie podążać będą drogą historycznych budynków praskiej starówki i odwiedzać tamtejsze galerie. Główne centrum Quadriennale usytuowano przy moście Karola, w Pałacu Colloredo Mansfeld.
Tematy tegorocznej edycji Praskiego Quadriennale to: Music, Weather, Politics (Muzyka, Pogoda, Polityka), które mają inspirować artystów z całego świata do odkrywania przestrzeni niewidzialnych scenografii jako posiadających głęboki wpływ na ludzkie zachowanie.
Finansowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ekspozycja polska koordynowana jest przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Kuratorką Sekcji Narodowej została dr hab. Agnieszka Jelewska. Prezentacja nosi tytuł "Post-Apocalypsis" i jak piszą organizatorzy w materiałach prasowych, jest to pierwszy w historii PQ i polskiej ekspozycji projekt opierający się w tak dużym stopniu na zespołowym procesie twórczym badaczy, programistów, kompozytorów, projektantów i architektów. Kuratorka zaprosiła do współpracy nad "Post-Apocalypsis" między innymi wybitnego polskiego architekta i scenografa, Jerzego Gurawskiego oraz grupę młodych twórców: Pawła Janickiego, Rafała Zapałę i Michała Krawczaka.
Praca stworzona przez artystów ma wymiar interaktywny, angażujący odbiorcę, który wkracza w świat instalacji, gdzie dźwięk, pogoda i polityka tworzą niezwykły ekosystem.
"Warunki pogodowe nowoczesnego świata to splot tych wszystkich czynników, które wpływają na stany niepokoju, zagrożenia i ciągłego kryzysu. Instalacja „Post-Apocalypsis” jest próbą wskazania na skomplikowane asamblaże, jakie tworzy współczesny człowiek z technonaturą, która nie tyle go otacza, ile wraz z nim kształtuje współczesną przestrzeń dla przetrwania życia na Ziemi. Z perspektywy tego projektu, pogoda jest audialno-somatyczną aurą, kształtowaną poprzez niekończący się performans, zachodzący pomiędzy ludzkimi i nieludzkimi aktorami" – tłumaczy kuratorka Agnieszka Jelewska, współżałożycielka i dyrektorka HAT Research Center na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Bezpośrednią inspiracją dla instalacji był ostatni spektakl Jerzego Grotowskiego "Apocalypsis cum figuris", jedno z ważniejszych przedstawień XX wieku.
"Grotowski myślał o przestrzeni jako wartości rozgrywającej się i rozciągającej pomiędzy samymi tylko ludźmi. Była to pusta, antropocentryczna przestrzeń, otwarta zarówno na nawiązywanie relacji, jak i na poszukiwanie indywidualnej duchowej głębi. Gest przywołania tamtego wydarzenia, wykonany przez nas dziś na początku XXI wieku, ma niezwykłe znaczenie – szczególnie jeśli jednym z prowokatorów tego działania jest Jerzy Gurawski, scenograf współpracujący z reżyserem w pierwszym okresie jego działań artystycznych" – dodaje Jelewska.
Poza tym powracające dzisiaj wyraźnie idee romantyzmu domagają się jej zdaniem ciągłego, nowego odczytywania.
"Już nie tylko narodowo-wyzwoleńczego, czy czysto ludzko-duchowego, ale takiego, które odsłania coraz wyraźniej myślenie o systemowym, globalnym, rozproszonym i relacyjnym życiu na Ziemi" – wskazuje Jelewska.
Oprócz Wystawy Narodowe polska obecność na Praskim Quadriennale to także Wystawa Studencka oraz wydarzenia i prezentacje w Sekcjach: Makers, Performing Space, Objects i Tribes.
"Nasza obecność na PQ 2015 jest bardzo wyraźna. Polska bierze udział we wszystkich projektach eksperymentalnych, które zapowiadają się niezwykle ekscytująco. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje projekt zatytułowany "Voice Over" w ramach Performing Space, przygotowany przez duet młodych artystów Michała Liberę i Wojtka Ziemilskiego. Będzie to dwuczęściowy teatralny performance oparty na głosie i dźwięku, który "zawirusuje" jedno z najbardziej tłocznych miejsc w Pradze, most Karola. Z kolei artystka Anna Królikiewicz oraz teatrolog i krytyk kulinarny Maciej Nowak w ramach sekcji Makers zrekonstruują gastronomiczne uniwersum inspirowane dramatem "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego" – podkreśla Anna Galas z Instytutu Teatralnego, producent PQ 2015.
W programie wydarzeń towarzyszących znalazły się z kolei dwa wykłady przygotowane przez polskich specjalistów: prof. Dariusz Kosiński poprowadzi wykład "Space – Shifter: Jerzy Gurawski and Architecture of Theatrical Space" (18 czerwca), natomiast Wojtek Ziemilski "The Man Without the Space" (21 czerwca).
Polska strona wydarzenia: www.praskiequadriennale.pl
13. Prague Quadriennale of Performance Design and Space
"Podzielmy się przestrzenią: Muzyka, Pogoda, Polityka"
18-28 czerwca 2015
Źródło: Instytut Teatralny, www.pq.cz, oprac. AS, 8.06.2015