Barykady i pejzaże wyobraźni, czyli Warszawska Jesień
Doświadczanie wspólnoty, festiwal jako debata publiczna? Tematem przewodnim tegorocznej Warszawskiej Jesieni jest "Res Publica". Usłyszymy utwory kompozytorów odnoszących się do polityki i komentujących rzeczywistość, zastanawiających się nie tylko nad estetyką, ale też podziałem pracy czy zależnościami społecznymi.
Najbardziej ciekawi to, czego jeszcze nigdy nie mogliśmy usłyszeć. Na przykład "Barykada" Andrzeja Bieżana, niezrealizowany happening muzyczno-teatralny zaplanowany na początku lat 80. XX wieku. Artyści będą skupieni wokół barykady, mają za zadanie prowokować przechodniów do wspólnego działania. Przygotowaniem barykady zajmie się teatr Komuna Warszawa.
1. Działania dźwiękowe i parateatralne dzieją się Teraz i są maksymalnie spontaniczne.
2. Partyturą jest zastana przestrzeń i zmienny kontekst rozwoju "wypadków" zachodzących podczas wykonania.
3. Zaangażowani artyści – muzycy, aktorzy, budowniczowie instalacji – działają według wcześniej określonego programu/ scenariusza, ale mają obowiązek "otwarcia" się i prowadzenia rozwoju formy w relacji do nieprzewidywalnych zachowań publiczności oraz przypadkowych przechodniów.
4. Artysta ma być maksymalnie skoncentrowany na bodźcach zewnętrznych, które rozszerzają indywidualne możliwości ekspresji i granice wyobraźni dźwiękowo-sytuacyjnej w ściśle określonej sytuacji Teraz.
Skomponowana w 1977 roku przez Andrzeja Krzanowskiego "Audycja V" również nigdy nie doczekała się pełnego wykonania. Kompozytor nazywał swój utwór metaoperą, bowiem, jak mówił, "jest to zupełne przekształcenie wszystkich dotychczasowych walorów i wartości tradycyjnej opery". W utworze dokonuje się synteza sztuk plastycznych, poezji, dramatu i filmu. Przyczyną tego, że dzieło czekało ponad 40 lat na swą premierę, są być może środki przewidziane w partyturze. Całościowa koncepcja wykonania obejmuje grę świateł, projekcje filmowe, działania happeningowe zapraszające do udziału w spektaklu publiczność częstowaną cukierkami i otulaną chmurami zapachów. Aparat wykonawczy obejmuje aktorów, sopran solo, chór kameralny, orkiestrę podzieloną na kilka grup, tancerzy, mima oraz wielokanałową warstwę elektroakustyczną.
Uczestnicy Warszawskiej Jesieni będą mieli okazję zobaczyć polską premierę "Bildbeschreibung", opery Agaty Zubel, która została prawykonana 6 września 2018 roku w Bolzano. To adaptacja tekstu Heinera Müllera, przez niemieckiego dramaturga nazywanego "pejzażem wyobraźni". Autor inspirował się rysunkiem studentki scenografii, która próbowała przedstawić swój sen. Müller napisał dramat, który składa się z jednego zdania, zajmującego aż 8 stron i podzielonego jedynie przecinkami, dwukropkami i średnikami. Opowiadając o swoim odczytaniu tekstu Agata Zubel mówi:
Ta zamrożona w czasie sytuacja dramatyczna, ta zatrzymana chwila aż się prosi o dopełnienie jej nierealnego bytu muzyką. On i ona – dwoje śpiewaków-aktorów – tkwi w obrazie, nieustannie komentując swą zastaną pozycję bądź domniemaną do niej drogę. Muzycy są również częścią obrazu. Słuchacz stopniowo poznaje kolejne elementy. Zaplanowana droga przez zakomponowaną muzycznie przestrzeń to przejście przez obraz.
W chwili odpoczynku pomiędzy koncertami warto spróbować sił w zawodzie kompozytora-realizatora Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia i odwiedzić instalację "APPARATUM" stworzoną przez kolektyw panGenerator. To instalacja inspirowana atmosferą i twórczością Studia, projektem ''czarnego pokoju'' Oskara i Zofii Hansenów oraz partyturą do utworu ''Symfonia. Muzyka elektroniczna'' Bogusława Schaeffera. Użytkownik korzystający z cyfrowego interface'u może skomponować swoją własną miniaturę dźwiękową, korzystając z symboli zainspirowanych językiem Schaeffera. Interface jest cyfrowy, ale całe wnętrze maszyny panGeneratora jest całkowicie analogowe!