Maria Skłodowska-Curie – Noblowska pionierka
Pierwsza kobieta, która otrzymała Nobla w dziedzinie fizyki, i jak dotąd jedyna, która otrzymała Nobla z dwóch różnych dziedzin (chemia). Jest pierwszą kobietą z tytułem profesorskim na paryskiej Sorbonie i pierwszą damą wśród członków Akademii Medycznej w Paryżu. Jest również pierwszą kobietą, której szczątki spoczęły w paryskim Panteonie.
Urodziła się w Warszawie jako najmłodsze, piąte dziecko Władysława, nauczyciela fizyki i matematyki, oraz Bronisławy z Boguskich, przełożonej pensji dla dziewcząt. Jest dziewczynką zdolną, pracowitą, obdarzoną znakomitą pamięcią. Gimnazjum kończy ze złotym medalem i kontynuuje naukę w tajnym Uniwersytecie Latającym.
Ma 10 lat, gdy umiera jej matka. Sześć lat później w swoim pamiętniku zamieszcza krytykę oszukańczych praktyk Kościoła oraz fragmenty obrazoburczej książki "Żywot Jezusa" Renana. Miejsce wiary i Boga w jej życiu zastępuje odtąd nauka.
W 1886 obejmuje posadę guwernantki w majątku Szczuki w okolicach Ciechanowa u zamożnych ziemian Żorawskich. Przeżywa pierwszą miłość do syna swoich pracodawców Kazimierza, studenta Uniwersytetu Warszawskiego (później świetnego matematyka). Ślubne plany obojga torpedują rodzice Kazimierza.
Po trzech latach wraca do Warszawy, chłonie wiedzę z chemii i fizyki w pracowni naukowej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Pomaga jej w tym szef pracowni fizycznej, cioteczny brat Józef Boguski, były asystent Dymitra Mendelejewa. W arkana analizy chemicznej wprowadza ją znakomity uczony, Napoleon Milicer.
Uniwersytet warszawski pod nadzorem Rosjan nie przyjmuje kobiet, toteż Skłodowska, wzorem siostry Bronisławy, jedzie w 1891 do Paryża...
Na Sorbonie odbiera dyplomy licencjackie: z fizyki z pierwszą lokatą, a z matematyki z drugą lokatą. W 1895 zawiera cywilny związek małżeński z osiem lat starszym naukowcem Pierre'em Curie i przyjmuje francuskie obywatelstwo. Podróż poślubną do Bretanii państwo Curie odbywają na rowerach.
Rodzina powiększa się o córkę Irenę i Ewę. W 1897 Maria Skłodowska-Curie ogłasza pierwszą pracę naukową o właściwościach magnetycznych hartowanej stali. Dalsze poszukiwania koncentruje na odkryciu przez Antoine'a Henriego Becquerela promieniotwórczości uranu.
W spartańskich warunkach prowadzi wraz z mężem intensywne prace, które zakończą się odkryciem metalu o dużej radioaktywności i właściwościach chemicznych zbliżonych do bizmutu. Na cześć swojej ojczyzny Maria nazywa go polonem. Dalsze prace pozwolą im wyodrębnić jeszcze ważniejszy pierwiastek – rad, metal o cechach chemicznych zbliżonych do baru (1898).
Małżonkowie Curie wychodzą z założenia, że ich odkrycia mają służyć innym ludziom i nauce, dlatego nie składają wniosku patentowego i nie czerpią z nich żadnych korzyści materialnych.
Badania nad promieniotwórczością przynoszą małżonkom Curie (i Becquerelowi) Nagrodę Nobla z fizyki w 1903 roku i Medal Davy'ego. Uczona uzyskuje doktorat za pracę "Badanie ciał radioaktywnych". W utworzonej dla jej męża katedrze fizyki na Sorbonie kieruje laboratorium.
Po tragicznej śmierci Pierre'a Curie w 1906 roku Maria obejmuje jego katedrę. Zgłasza swoją kandydaturę do Francuskiej Akademii Nauk. Ma już Nobla, trzykrotne laury Akademii Nauk w Paryżu, doktoraty uniwersytetów w Edynburgu, Genewie, Manchesterze etc., jest członkiem Akademii Nauk w Petersburgu, Bolonii, Pradze i Akademii Umiejętności w Krakowie. Przepada jednak w głosowaniu.
Prasa bulwarowa wyciąga jej roczny romans z fizykiem Paulem Langevinem. Cztery lata młodszy, żonaty, porzuca dla niej swoją rodzinę. Napastliwe artykuły zajmują pierwsze kolumny gazet, a odpowiedź uczonej, że jej życie prywatne nie powinno nikogo interesować, pojawia się na stronie ostatniej.
Ataki milkną po drugiej Nagrodzie Nobla w 1911 roku, tym razem z chemii. W swoim wystąpieniu laureatka podkreśla, że odkryć dokonała wraz z mężem, więc nagrodę odbiera jako wyraz hołdu dla pamięci Pierre'a. Rok później Maria Skłodowska-Curie inicjuje budowę Instytutu Radowego w Paryżu.
Podczas I wojny światowej organizuje służbę radiologiczną na potrzeby szpitali wojskowych. Bierze w niej aktywny udział wraz z córką Ireną (późniejszą chemiczką, drugą po matce kobietą laureatką naukowego Nobla).
Maria Skłodowska-Curie utrzymuje ścisłe związki z Polską – stypendyści znad Wisły pracują w Laboratoire Curie w Paryżu. Towarzystwo Naukowe Warszawskie powierza jej zdalne kierownictwo Pracowni Radiologicznej im. Mirosława Kernbauma. W 1932 roku otwiera Instytut Radowy w Warszawie, ofiarowując zakupiony ze składek 1 gram radu.
Wskutek złośliwej anemii, spowodowanej nazbyt wysokimi dawkami promieniowania, Maria Skłodowska-Curie umiera 4 lipca 1934 roku w sanatorium Sancellemoz w Alpach Francuskich. Zostaje pochowana w grobie rodziny Curie w Sceaux pod Paryżem. Trumny obojga małżonków po latach spoczną w paryskim Panteonie (1995).
Albert Einstein napisał po jej śmierci, że była jedynym niezepsutym przez sławę człowiekiem, jakiego przyszło mu poznać.
Tytuł (nagłówek do zdjęcia)
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]