Ludwik Rajchman – lekarz bez granic
Świetny lekarz, nieposkromiony rewolucjonista i antyfaszysta. Ojciec polskiej mikrobiologii i pomysłodawca UNICEF, organizacji, która do dziś niesie pomoc dzieciom na całym świecie.
Ludwik Rajchman przychodzi na świat w Warszawie w bardzo znanej rodzinie. Ojciec – Aleksander Rajchman –jest dyrektorem Filharmonii Warszawskiej, a matka – Melania Hirszfeld – działaczką ruchu socjalistycznego i praw człowieka. Brat – Aleksander Rajchman został słynnym matematykiem, siostra Helena Radlińska socjolożką, a kuzyn Ludwik Hirszfeld – wybitnym bakteriologiem. Ludwik również wybiera medycynę – studiuje na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie otrzymuje tytuł doktora w zakresie bakteriologii. W latach 1907-1909 odbywa staż w Instytucie Pasteura w Paryżu.
Młodość Ludwika przypada na początek ruchów rewolucyjnych. Nastolatek świadomy tego, co dzieje się w jego „kraju” (Polska była wtedy częścią Imperium Rosyjskiego), nie może pozostać wobec nich obojętny. Rajchman wstępuje do Polskiej Partii Socjalistycznej, a po masakrze robotników rolnych w Łaniętach (województwo łódzkie) w 1905 zaczyna wydawać odezwy wzywające do strajków, za co zostaje aresztowany. Spędza w więzieniu cztery miesiące. Na wolność wychodzi dzięki znajomościom wśród polskich finansistów.
Od 1909 Rajchman wykłada na Uniwersytecie Jagiellońskim. Następnie zaczyna pracę w Królewskim Instytucie Zdrowia Publicznego w Londynie. Kilka lat później zostaje kierownikiem Centralnego Londyńskiego Laboratorium Badań nad Dyzenterią. Prowadzi też badania nad epidemią hiszpańskiej grypy i choroby Heine-Medina. Lata I wojny światowej spędza w Londynie i dzięki kontaktom w tamtejszych kręgach rządowych aktywnie promuje sprawę niepodległości Polski.
W 1918 wraca do Warszawy. Dzięki rodzinnym koneksjom udaje mu się przekonać władze odrodzonej Polski do stworzenia państwowego zakładu epidemiologicznego, który później przemianują na "Państwowy Zakład Higieny" (pod tą nazwą istnieje do dziś). W 1923 zostaje pierwszym dyrektorem nowopowstałej instytucji. Pracuje bez wytchnienia. Podczas walki z epidemią tyfusu w Europie Wschodniej jego zaangażowanie zostaje docenione przez przedstawicieli Ligi Narodów. Dostaje propozycję utworzenia Komisji Epidemicznej przy Lidze Narodów.
Od tego czasu Rajchman jest w ciągłych rozjazdach, obserwuje zagraniczne rozwiązania, ciągle się uczy. Od 1921 do 1938 piastuje stanowisko szefa Organizacji Ligi Narodów do spraw ludności. Zajmują go kwestie walki z infekcjami, profilaktyki, ochrony dzieci i osób niepełnosprawnych. Przebywając z ramienia Ligi w Chinach, w krótkim czasie organizuje tam stację kwarantanny i przyczynia się do podniesienia poziomu publicznej służby zdrowia.
W latach 30. Rajchman pełni funkcję medycznego doradcy rządu chińskiego. Oprócz tego zasiada jako ekspert w Narodowej Radzie Ekonomicznej do spraw Odbudowy Chin. Zaprzyjaźnia się wtedy z przedstawicielami tamtejszych elit: Czang Kaj-Szekiem i Song Ziwenem (chiński minister finansów). W latach 40. Rajchman zostaje doradcą Song Ziwena oraz specjalnym przedstawicielem Chin w USA.
W czasie II wojny światowej generał Sikorski – premier polskiego rządu na uchodźctwie powierza Rajchmanowi misję przekonania Roosvelta do udzielenia pomocy uchodźcom z Polski. Sikorski wydaje swojemu posłańcowi paszport dyplomatyczny, który umożliwia mu przedostanie się z Francji przez Hiszpanię i Portugalię do Waszyngtonu. Po zakończeniu wojny Administracja Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy zleca Rajchmanowi przygotowanie raportu o stanie zdrowia europejskiej ludności i strategii przeciwdziałania ostremu kryzysowi w tej kwestii.
Równocześnie powojenne polskie władze mianują go swoim przedstawicielem w Administracji Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy. Rajchman długo się waha, czy powinien współpracować z komunistyczną władzą, jednak myśląc o dobru Polski decyduje się na ten krok. Dzięki jego staraniom polska służba zdrowia otrzymuje odpowiednie wyposażenie i sprzęt medyczny, który umożliwia prowadzenie badań.
Ojciec-założyciel UNICEF-u
Kiedy Administracja Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy została zlikwidowana, w Genewie na szczycie podsumowującym jej działalność Ludwik Rajchman występuje z apelem o założenie fundacji pomocy dzieciom na całym świecie (śmiertelność wśród dzieci była wówczas przerażająco wysoka). Propozycja spotyka się z aplauzem – 11 grudnia 1946 decyzją Zgromadzenia Generalnego ONZ utworzono organizację pomocy dzieciom, które ucierpiały na skutek II wojny światowej: Międzynarodowy Fundusz Doraźnej Pomocy Dzieciom (UNICEF).
Rajchman kieruje nim od 1946 do 1950. Fundusz niesie pomoc dzieciom we wszystkich krajach (zarówno zwycięskich, jak i pokonanych), których dotknęły działania wojenne. Powstał jako organizacja tymczasowa, lecz po dziś dzień ratuje dzieci na całym świecie. Ma te same cele, co u zarania: obniżanie śmiertelności wśród dzieci i zapewnienie podstawowej edukacji. Najważniejsze programy w ramach UNICEF-u Rajchman realizuje w krajach Europy Wschodniej – w Polsce, Rumunii i Jugosławii, a także w Niemczech.
W 1961 w Warszawie odbywa się ceremonia na cześć Rajchmana. Minister Zdrowia PRL przyznaje uczonemu odznaczenie "Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia". Rajchman otrzymuje też inne odznaczenia, między innymi Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyż Komandorski Legii Honorowej.
Ostatni raz przyjeżdża do Polski w 1963 – odwiedza siostrę i Instytut, którym kierował przez wiele lat. Umiera w 1965 w swoim francuskim majątku na skutek powikłań choroby Parkinsona. Niewiele wiemy o jego życiu prywatnym. Był żonaty, miał dwie córki (Irenę i Martę) oraz syna Jana Aleksandra, który został wybitnym uczonym – wynalazcą pamięci komputerowej.
Tytuł (nagłówek do zdjęcia)
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]