Leszek Władysław Horodecki — polski Gaudi
Kamienice, świątynie, dworce i fabryki, które zbudował, dziś uznawane są za najciekawsze zabytki architektury na Ukrainie i… w Iranie. W Kijowie na jego cześć nazwano jedną z głównych ulic. Ekscentryczny bon vivant sam rozsiewał fałszywe plotki o swoich dziwactwach, aby "ożywić" życie.
W dobrym miejscu, w dobrym czasie
Maj 1863. W polskiej rodzinie szlacheckiej przychodzi na świat Leszek Dezydery Władysław. Dzieciństwo spędza we wsi Szołudki (dzisiejsza Ukraina). Chłopiec zaczyna edukację w Odessie, lecz rodzice, zauważywszy jego talent plastyczny, wysyłają go do Imperatorskiej Akademii Sztuk w Petersburgu. W 1891 Władysław otrzymuje dyplom i jedzie na podbój Kijowa.
Dobiega końca XIX wiek. Kijów dynamicznie się rozbudowuje. W mieście jest już sieć wodociągowa i elektrownia, architekci zaczynają wznosić pierwsze kilkupiętrowe kamienice. Horodecki okazuje się właściwym człowiekiem na właściwym miejscu. Jest odważny, pełen pomysłów i zapału. Chce realizować swoje marzenie – projektować budynki. Niestety, nikt go nie zna.
Młody architekt szybko wpada na pomysł, jak zaistnieć w środowisku – pierwsze zamówienia (projekt strzelnicy, grobowca i pawilonu) wykonuje za darmo. Nawet kiedy zlecenia zaczynają spływać jedno za drugim, nie gardzi żadną pracą. Buduje na przykład miejskie szalety. Klienci cenią Horodeckiego za rzetelność, kreatywność i szybkość. A on – niedawny projektant szaletów – staje się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i odważnych architektów Kijowa. Według jego projektów powstają wille, szpitale, fabryki, gimnazja i kościoły. Żeby uniezależnić się od producentów materiałów budowlanych (i więcej zarabiać), zakłada pod Kijowem własną betoniarnię.
Horodecki wyróżnia się z tłumu, lubi być zauważany. Nosi najdroższe i najmodniejsze garnitury, po mieście spaceruje z malutką małpką. Jako jeden z pierwszych w Kijowie kupuje samochód. Oprócz architektury ma wiele innych pasji: jubilerstwo, malowanie akwareli, tworzenie grawiur i kostiumów dla jednego z pierwszych stacjonarnych teatrów w Kijowie – teatru Sołowcowa. Projektuje też suknie dla żony Kornelii. Uwielbia polowania na dzikie zwierzęta.
W1895 rozpoczyna wyprawy myśliwskie na tereny Lenkoranu (dziś Azerbejdżan), Kraju Zakaspijskiego (dziś Turkmenia), Turkiestanu, Afganistanu i Syberii Zachodniej. Podróż ta trwa z przerwami 15 lat. To mu jednak nie wystarcza – wyjeżdża na rok do Afryki. Polowanie u stóp Kilimandżaro robi na nim takie wrażenie, że po powrocie do Kijowa pisze książkę "W dżunglach Afryki. Dziennik myśliwego", ozdabiając ją własnymi rysunkami i zdjęciami.
Najdziwniejszy dom w Kijowie
Pewnego razu Horodecki zakłada się z przyjacielem architektem Aleksandrem Kobielewem o to, że bardzo szybko zbuduje niezwykły budynek w jednym z najmniej dogodnych miejsc w Kijowie – na urwisku w centrum miasta. Powiedzielibyśmy dziś: "Polak potrafi". I mielibyśmy rację. Dwa i pół roku później architekt wydaje wspaniały bankiet z okazji zakończenia budowy "domu z chimerami".
Od strony ulicy Bankowej gmach ma trzy piętra, a od drugiej strony (widocznej z Placu Iwana Franki) – sześć. Fasadę zdobią rzeźby dzikich zwierząt: słoni, nosorożców, lwów, antylop, żyraf i orłów. Na dachu siedzą ogromne żaby oraz bóstwa morskie z łańcuchami zamiast włosów. Mnóstwo gapiów przychodzi, żeby obejrzeć cudo-pałac. Jedni mówią, że Horodecki zbudował go, żeby uczcić pamięć córki, która popełniła samobójstwo, rzucając się do Dniepru. Inni twierdzą, że to prezent dla kochanki.
Po rewolucji Horodecki przeprowadza się do Warszawy. Zostaje kierownikiem biura projektowego, buduje wieżę ciśnień w Piotrkowie Trybunalskim. W Polsce nie udaje mu się jednak stworzyć nic tak sensacyjnego, jak jego kijowskie dzieła – "dom z chimerami", neogotycki kościół św. Mikołaja czy kienesa karaimska.
Spragniony ciekawych zamówień, z radością przyjmuje propozycję objęcia stanowiska głównego architekta Syndykatu Kolei Perskich. W 1928 jedzie do Teheranu i w ciągu półtora roku buduje tam hotel oraz pierwszy w Persji dworzec kolejowy. Tamtejsze władze wpadają w zachwyt – powierzają Horodeckiemu opracowanie projektów nowych miast. Nie zdążył jednak przystąpić do realizacji tych zamówień. 3 stycznia 1930 umiera nagle na zawał. Pałac córki szacha – księżniczki Szams Pahlavi – Persowie wznoszą według szkiców Władysława Horodeckiego już po jego śmierci.
Tytuł (nagłówek do zdjęcia)
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]