Józef Hofmann — pianista z patentami
Rachmaninow twierdził, że Hofmann jest największym pianistą na świecie. Ale muzyk miał jeszcze wiele innych talentów. To dzięki niemu możemy korzystać z wycieraczki do szyby samochodowej, spinacza do papieru, regulowanego fotelu dla pianisty i wielu innych udogodnień.
Wedle legendy Hoffman zaczyna dawać koncerty jako trzyletnie dziecko na koncertach promenadowych w Ciechocinku. Wszystko wskazuje na to, że jest to fake news stworzony przez autora przedmowy do radzieckiego wydania bestsellerowego podręcznika "Piano Playing", kilkunastokrotnie wydawanego m.in. w USA i ZSRR.
W rzeczywistości naukę gry na fortepianie rozpoczyna w wieku lat trzech – początkowo uczy go starsza siostra Wanda, następnie ciotka. Po roku jego edukację przejmuje ojciec, Kazimierz Hofmann, ceniony pianista i dyrygent. Dziecko ma talent. Efektem kolejnych dwóch lat ćwiczeń jest zachwyt jego grą Antoniego Grigoriewicza Rubinsteina, pianisty, który również zaczynał jako genialne dziecko.. Amerykańskie i europejskie sale koncertowe w XIX wieku często nawiedzane były przez cudowne dzieci, których sławy bladły po jednym sezonie. Po wysłuchaniu gry małego Józia, Rubinstein mówi, że to "genialny człowiek" ("Wundermann").
W wieku 10 lat debiutuje na warszawskich scenach, wzbudza absolutny zachwyt publiczności i krytyków. Pieniądze zarobione na koncertach idą na europejskie tournée. Hofmann staje się jednym z najpopularniejszych pianistów świata, występujew największych salach koncertowych Europy, oklaskuje go cesarz niemiecki, król duński i szwedzki. Nazywają go "małym Mozartem".
Rok później rusza do Stanów Zjednoczonych. W dziesięć tygodni daje 52 koncerty, zaczyna od nowojorskiej Carnegie Hall –wystąpi w tej prestiżowej sali 156 razy – do dzisiaj nikt nie zdołał pobić jego rekordu. Jego tournée jest zakontraktowane na 80 występów, niestety tryumfalny marsz młodocianego pianisty przerwa Nowojorskie Towarzystwo Przeciwdziałania Okrucieństwu wobec Dzieci (New York Society for the Prevention of Cruelty to Children). Sam zainteresowany nie czuje się ofiarą. We wspomnieniach podkreśli jak dużo dały mu występy z okresu dziecięcego.
Edukację polskiego pianisty wspiera producent nici i filantrop Alfred Corning Clark, oferuje mu stypendium o wysokości 50 tys. dolarów. Stawia jeden warunek, nie może występować publicznie przed ukończeniem 18. roku życia.
Józef studiuje u największych pianistów swojej epoki: Moritza Moszkowskiego i Antona Rubinsteina. Co znamienne - Rubinstein nie miał innych uczniów.
Równolegle z muzyką pasjonuje się przedmiotami ścisłymi: matematyką, fizyką, chemią. Od jedenastego roku życia koresponduje z Thomasem Alvą Edisonem na temat możliwości wykorzystania jego wynalazku – fonografu – urządzenia do zapisu dźwięku. W 1889 fonograf trafia do sprzedaży komercyjnej. Edison wysyła kilka egzemplarzy swojego produktu jako prezenty: po jednym dla Cara Rosji Aleksandra III i Józefa Hofmanna, dwa dla Cesarskiego Muzeum Pocztowego w Berlinie. Później musi się tłumaczyć się przed swoimi księgowymi czemu wysyła młodemu chłopcu tak kosztowne prezenty. Hofmann jednym z pierwszych muzyków, którzy utrwalają swoją grę na fizycznym nośniku.
Dla Hofmanna ważny jest też sport. W trakcie wakacji potrafi zaprzestać na kilka miesięcy ćwiczeń muzycznych, żeby poświęcić się swojej fizyczności. Jeździ na łyżwach (własnoręcznie skonstruowanych), jeździ na rowerze i gra w tenisa. Jest też zagorzałym automobilistą –i oczywiście - ulepsza auta według swoich pomysłów technicznych.
Lista jego wynalazków zawiera m.in.: wycieraczki do samochodu (z inspiracji ruchem metronomu), resory, spinacz biurowy, fotel dla pianistów pozwalający regulować wysokość siedzenia, zegarek elektroniczny. W swoim własnym fortepianie robi 160 innowacji konstrukcyjnych.
Genialny artysta czy zdolny odtwórca?
Na scenie jest gwiazdorem. Fani – a w szczególności fanki – piszczą na jego widok, ale Hofmann nie wypracowuje żadnej maniery. A jest to rzadkość, bo pianiści, traktowani kiedyś jak gwiazdy popkultury, lubili mieć swój znak rozpoznawczy. Artur Rubinstein wbiegał na scenę dziarskim krokiem, nawet na starość; z kolei Światosław Richter zawsze stawiał bardzo długie kroki.
Chociaż, może to, że się nie uśmiecha tworzy jego styl. Kiedy w trakcie wykonywania utworów ogarnia go poczucie znużenia, zajmuje myśli rozwikływaniem strategii szachowych. Posiada słuch absolutny i niesamowitą pamięć muzyczną, w jego księgozbiorze jest niewiele partytur - nie potrzebuje ich.
Zostawia po sobie wiele nagrań pianistycznych i pianolowych. Paradoksalnie, w 1923 – kiedy technika zaczyna iść do przodu – kończy komercyjną działalność nagraniową niezadowolony z jakości nagrań. Technikę zapisu dźwięku próbuje udoskonalić we własnym warsztacie.
Karierę pianistyczną zakończy w wieku siedemdziesięciu lat. Przez 11 lat jest dyrektorem prestiżowej Curtis Institute of Music. Ściąga tam polskich artystów, m.in. dyrygenta Artura Rudzińskiego, śpiewaczkę Marcelinę Sembrich-Kochańską, skrzypka Leopolda Auera.
W latach 40. jego kariera blednie, ma problemy rodzinne i popada w alkoholizm. Zagra jeszcze kilka ważnych koncertów, m.in. recitale w Carnegie Hall transmitowane amerykańskim żołnierzom na frontach II wojny światowej. Umiera w samotności, ciągle pracując nad nowymi wynalazkami.
Tytuł (nagłówek do zdjęcia)
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]