Ernest Malinowski: XIX-wieczny inżynier, który pomógł obronić Peru
Na wysokości ponad 4800 metrów nad poziomem morza w peruwiańskich Andach stoi pomnik z inskrypcją po polsku i hiszpańsku: "Ernest Malinowski 1818-1899. Inżynier polski, patriota peruwiański, bohater obrony Callao 1866, budowniczy Centralnej Kolei Transandyjskiej".
Malinowski urodził się w Polsce w 1818 roku. Do Ameryki Południowej przybył w czasie, kiedy Hiszpania starała się za wszelką cenę utrzymać swoje ostatnie kolonie. Uznany za bohatera dzięki udziałowi w bitwie pod Callao w trakcie wojny o wyspy Chincha, Malinowski pomógł Peruwiańczykom w tym trudnym czasie obronić suwerenność ich kraju. Zaangażował się także w dalszy rozwój Peru, budując "linię kolejową w chmurach”, czyli Centralną Kolej Transandyjską.
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Ernest Malinowski, fot. Wikipedia.org
Wczesne lata
W 1812 roku ojciec Malinowskiego, Jakub, jak wielu Polaków walczył po stronie napoleońskiej w trakcie kampanii rosyjskiej. Ernest, jedno z czworga dzieci Jakuba i Anny, urodził się w sześć lat później na Wołyniu na terenie zaboru rosyjskiego. W 1830 roku Jakub Malinowski po raz kolejny zdecydował się walczyć przeciwko carowi – przyłączył się do powstania listopadowego. Po jego upadku musiał opuścić tereny swojej ojczyzny. Wyjechał do Drezna z synem Rudolfem; Ernest niedługo dołączył do brata i ojca. W końcu cała rodzina dotarła do Francji, gdzie osiedli na stałe. Ernest już nigdy nie powrócił do ojczyzny. Powstanie listopadowe odegrało ogromną rolę w życiu Malinowskiego. Prawdopodobnie gdyby nie decyzja jego ojca o przyłączeniu się do walk, Ernest nigdy nie wyjechałby do Peru.
We Francji Ernest Malinowski studiował na prestiżowej École nationale des ponts et chaussées (wyższej uczelni technicznej specjalizująca się w kształceniu inżynierów-budowniczych mostów i dróg). Po ukończeniu studiów w 1838 roku rozpoczął pracę we francuskim Korpusie Inżynierów Dróg i Mostów, zajmował się budową kolei w okolicach Paryża. Później wyjechał służbowo do Algierii, gdzie pracował przy budowie dróg i portów. Po powrocie do Francji uczestniczył w wielu projektach inżynieryjnych aż do 1852 roku. W tym samym roku podpisał sześcioletni kontrakt na pracę w Peru na stanowisku inżyniera rządowego i przeprowadził się. Do jego obowiązków miało należeć opracowywanie projektów i nadzór nad wykonywaniem prac budowlano-melioracyjnych, wytyczanie dróg, konstruowanie mostów oraz kształcenie peruwiańskiej kadry technicznej.
Bohater narodowy
Jak się okazało, Malinowski zrobił zdecydowanie więcej i został dużo dłużej, niż planował. W Peru, poza otwarciem szkoły technicznej i budowaniem kolei, pomógł także przeprowadzić reformę monetarną, pracował nad odbudową zniszczonego przez wojnę miasta Arequipa i, co najważniejsze, brał udział w walkach z hiszpańskimi najeźdźcami, uczestnicząc w wygranej przez Peru bitwie o port Callao.
2 maja 1866 roku Ernest Malinowski stanął na wałach fortu Santa Rosa w porcie Callao, dowodząc jednostkami artylerii, które broniły fortu przed hiszpańską flotą, wysłaną do Ameryki Południowej w celu odbicia dawnych kolonii na tym kontynencie. Malinowski doskonale wiedział, co robi, bo wraz z Felipe Arancibą i José Cornelio Bordą przygotował projekt ufortyfikowania portu i jego obrony. Przed rozpoczęciem bitwy zarządził zamontowanie wielu zakamuflowanych armat na poruszających się platformach. Kiedy hiszpańskie statki dopłynęły w pobliże portu, niespodziewanie znalazły się pod ogniem artyleryjskim. Wszystkie hiszpańskie jednostki zostały uszkodzone, a Peru i jego południowoamerykańscy sprzymierzeńcy zwyciężyli w wielkim stylu.
Ernest Malinowski był ojcem tego triumfu. W uznaniu zasług otrzymał honorowe obywatelstwo Peru oraz tytuł bohatera narodowego. Po tym zwycięstwie Malinowski stał się sławny w Peru, ale nie było to ostatnie, co zrobił dla tego kraju.
Centralna Kolej Transandyjska
W 1868 roku peruwiański Kongres ogłosił przetarg na budowę kolei, która łączyłaby Andy z wybrzeżem Pacyfiku. Wygrał go Amerykanin Henry Meiggs, który powierzył zaplanowanie linii kolejowej Malinowskiemu. Kiedy Polak zaprezentował swój pomysł, niektórzy uznali go za niemożliwy do wykonania. Budowa linii kolejowej ze skomplikowanym systemem mostów i tuneli na wysokościach przekraczających cztery tysiące metrów była wyzwaniem. Mimo to, projekt został zaakceptowany przez prezydenta Peru, Manuela Pardo, który prywatnie był przyjacielem Malinowskiego.
Prace nad przyszłą Centralną Koleją Transandyjską rozpoczęto 1 stycznia 1870 roku. Pierwsza część trasy, łącząca port Callao i miasto Chinola (umiejscowione na wysokości 4100 metrów), została ukończona 8 lat później. Druga część, ukończona w 1893, prowadziła aż do miasta La Oroya. W tamtym momencie linia kolejowa mierzyła 218 kilometrów i niemożliwe zostało zrealizowane – Malinowski zbudował najwyżej ulokowaną kolej na świecie. Centralna Kolej Transandyjska nosiła ten tytuł przez ponad sto lat. Po śmierci Malinowskiego w 1899 roku budowa linii kolejowej była kontynuowana. Kiedy w 1908 roku trasę główną doprowadzono do Huancayo, budowa została ostatecznie ukończona, a linia składała się z kilkudziesięciu mostów i tuneli i miała długość 346 kilometrów.
W setną rocznicę śmierci Ernesta Malinowskiego w 1999 roku powstał pomnik upamiętniający polskiego inżyniera. Stoi on na przełęczy Ticlio w najwyższym punkcie Kolei Transandyjskiej.
Autor: Marek Kępa, tłumaczenie oprac. Marta Kolbuszewska, sierpień 2017
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]