Centrum Sztuki WRO (WRO Art Center) i Biennale WRO
Jedna z ważniejszych w Polsce instytucji zajmujących się opracowywaniem, prezentowaniem i promowaniem różnych form współczesnej sztuki medialnej, elektronicznej, performatywnej, interaktywnej, dzieł z zakresu sztuki nowych mediów i innych eksperymentalnych form.
WRO powstała jeszcze pod koniec lat 80. XX wieku jako niezależna inicjatywa. Od początku swojego istnienia kierowana jest przez Violettę Kutlubasis-Krajewską (obecnie dyrektor), Piotra Krajewskiego (obecnie główny kurator) i Zbigniewa Kupisza (obecnie główny producent). W formie instytucjonalnej WRO Art Center z siedzibą we Wrocławiu powołane zostało w 2008 roku.
Sztuka mediów i procesy demokratyzacyjne w Polsce
Pierwszy przegląd sztuki mediów i działań interdyscyplinarnych pod nazwą Festiwal Wizualnych Realizacji Okołomuzycznych WRO zorganizowany został z inicjatywy Violetty Kutlubasis-Krajewskiej, Piotra Krajewskiego, Zbigniewa Kupisza oraz Lecha Janerki w 1989 roku, poza oficjalnymi instytucjami kultury i poza działającą jeszcze wtedy cenzurą. Promował sztukę łączącą dźwięk, obraz, działania performatywne z wykorzystaniem elektroniki. Było to pierwsze wydarzenie festiwalowe w Polsce, które na dużą skalę prezentowało sztukę elektroniczną w różnych jej interdyscyplinarnych formach eksperymentalnych. Festiwal był nie tylko fenomenem w perspektywie kraju, ale i wpisał się od razu w międzynarodowy obieg podobnych inicjatyw na całym świecie. Jak wspomina Piotr Krajewski:
"Radykalne środowiska artystyczne eksperymentujące z elektroniką w dziedzinie obrazu powołały obieg wymiany dzieł i idei w ogromnej mierze niezależny od instytucji ustabilizowanego świata sztuki, który zaczął efektywnie i witalnie funkcjonować́".
Nawet w krajach wysokorozwiniętych jeszcze w drugiej połowie lat 80. sztuka elektroniczna rozwijała się̨ poza kulturowym i artystycznym mainstreamem. Jednocześnie już̇ od wczesnych lat 80. rozpoczął się̨ proces jej stopniowego wychodzenia poza kręgi ściśle alternatywne. Wywodzące się̨ z tego obiegu idee i inicjatywy uzyskiwały coraz większy wpływ na kształtowanie poglądów epoki.”[1]
Pierwsze festiwale WRO z lat 1989, 1990 i 1991 prezentowały mało znaną w Polsce sztukę wykorzystującą media technologiczne. Zbiegło się to w czasie z procesami demokratyzacyjnymi, które w tym przypadku dotyczyły nie tylko przemian ustrojowych, ale i kulturowych, wyrażających się w samym podejściu twórców i odbiorców sztuki do mediów technologicznych. Dzięki WRO w Polsce pojawiła się platforma, która umożliwiła skonsolidowanie środowiska artystycznego zainteresowanego już nie tylko sztuką wideo, ale i nowymi formami sztuki komputerowej, interaktywnej, generatywnej, jak też ogólnie eksperymentami technologicznymi w praktyce artystycznej.
"Na WRO ‘89 pokazano wszystkie prace wideo, jakie zostały zgłoszone, było ich ponad 200, z tego około 1/3 pochodziła od twórców polskich. Tak duży udział artystów polskich był wtedy pewnym zaskoczeniem, potwierdził jednak, iż̇ pomimo braku środków oraz normalnych kontaktów ze światem pod koniec lat 80. powstały w Polsce nowe środowiska zainteresowane twórczością̨ wideo i sztuką komputerową, które jednak nie miały wcześniej możliwości szerszego zaistnienia."[2]
Pionierska perspektywa
W latach 90. XX wieku festiwal rozwijał się niezwykle dynamicznie, prezentując dokonania najważniejszych polskich i światowych artystów sztuki mediów. W 1993 roku jako pierwsze wydarzenie kulturalne w Polsce został objęty unijnym patronatem w ramach programu Eureka Audiovisuel. Już w 1995 roku po raz pierwszy WRO wydało swój katalog w formie interaktywnego CD-ROMu, uruchomiona została także testowa wersja strony internetowej festiwalu. W 1997 roku WRO jako pierwsze wydarzenie artystyczne w Polsce posiadało w pełni multimedialną stronę internetową. W tym samym roku po wrocławskim festiwalu, program dotyczący polskiego wideo artu po raz pierwszy został pokazany w Museum of Modern Art w Nowym Jorku. W nowym tysiącleciu Biennale WRO stało się prestiżową imprezą o zasięgu międzynarodowym, nie tylko prezentując najważniejsze prace z obszaru sztuki technologicznej, ale wciąż stwarzając przestrzeń dla nowych transdyscyplinarnych poszukiwań i eksperymentów.
Michał Krawczak
[1] Piotr Krajewski, Festiwal WRO i początku zwrotu cyfrowego w Polsce, [w:] Sztuka i technologia w Polsce. Od cyberkomunizmu do kultury makerów, red. A. Jelewska, Poznań 2014, s. 43. http://hatcenter.amu.edu.pl/publikacje/art-and-technology-in-poland/
[2] Piotr Krajewski, Festiwal WRO i początku zwrotu cyfrowego w Polsce, [w:] Sztuka i technologia w Polsce. Od cyberkomunizmu do kultury makerów, red. A. Jelewska, Poznań 2014, s. 45. http://hatcenter.amu.edu.pl/publikacje/art-and-technology-in-poland/
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]