Sopocki przegląd organizowany jest przez Dyskusyjny Klub Filmowy Marcello we współpracy z Krytyką Polityczną. Poza Sopotem filmy Żuławskiego zostaną pokazane również w Poznaniu (6-8 listopada 2008), Krakowie (14-16 listopada 2008), Toruniu (27-29 listopada 2008) oraz Warszawie (8-10 grudnia 2008). Podczas wszystkich lokalnych edycji odbędą się spotkania z reżyserem.
Andrzej Żuławski (ur. 1940) powszechnie uważany jest za jednego z najbardziej kontrowersyjnych polskich reżyserów i wybitną postać współczesnego kina. Dorobek artystyczny reżysera obejmuje w sumie dwanaście filmów fabularnych. Andrzej Żuławski ukończył reżyserię na paryskim IDHEC, w Warszawie studiował filozofię. Był asystentem Andrzeja Wajdy. Debiutował wizjonerską i szokującą Trzecią częścią nocy (1971), zwracając na siebie uwagę gwałtownym w swej estetyce obrazem okupacji. Równie ekspresyjne, wzbudzające wiele kontrowersji były jego kolejne filmy. Po nakręceniu zatrzymanego przez cenzurę obrazu Diabeł (1972), wyjechał do Francji i od tego czasu związał swoje losy z kinematografią zachodnią. Międzynarodową sławę zyskał dzięki oryginalnym i pełnym ekspresji filmom wywołującym w widzach skrajne emocje. Opętanie (1981), Kobieta publiczna (1984) oraz Moje noce są piękniejsze od waszych dni (1989) to obrazy ukazujące skomplikowane międzyludzkie relacje i krańcowe stany psychiczne. Źródeł podejmowanej przez reżysera tematyki można szukać w udzielonym niedawno wywiadzie-rzece, w którym przyznał, że tortury, jakich doznaje, są główną siłą sprawczą jego filmów. Żuławski powszechnie jest znany z charakterystycznego, kontrowersyjnego stylu opartego na niemal histerycznej grze aktorów, w swych filmach wykorzystuje rozmaite środki artystycznego wyrazu, łamie normy i konwencje.
W listopadzie 2008, podczas festiwalu Plus Camerimage w Łodzi, Andrzej Żuławski odbierze "Nagrodę za Całokształt Twórczości dla Reżysera ze Szczególną Wrażliwością Wizualną".
Podczas trwania przeglądu, we wszystkich miastach promowana będzie książka Piotra Mareckiego i Piotra Kletowskiego Żuławski. Przewodnik Krytyki Politycznej, wywiad-rzeka, na który składa się ponad 30 godzin rozmów o kinie, literaturze i polityce.
PROGRAM PRZEGLĄDU
22 października 2008 - Trzecia część nocy
"Trzecia część nocy"
Polska, 1971, 101 min. Scenariusz: Mirosław Żuławski, Andrzej Żuławski, występują: Małgorzata Braunek (Helena), Leszek Teleszyński (Michał), Jan Nowicki (mąż Heleny), zdjęcia: Witold Sobociński, montaż: Halina Prugar, muzyka: Andrzej Korzyński.
Długometrażowy debiut Andrzeja Żuławskiego stał się jednym z najgoręcej dyskutowanych filmów 1971 roku. Na tle ówczesnej polskiej kinematografii szokował oryginalną strukturą narracji, barokowym przepychem inscenizacji, odważnym łączeniem brutalnego naturalizmu z wizjonerstwem. Wniósł też nową interpretację okresu okupacji, dość odległą od tego, co proponowała "szkoła polska". W filmie zainspirowanym losami ojca reżysera, śmierć została odarta z heroizmu. Poświęcenie dla ojczyzny objawia się w akcie karmienia wszy krwią w instytucie preparującym antidotum na tyfus. Karmicielem jest główny bohater filmu, młody mężczyzna, którego żona i dziecko zostali zamordowani przez Niemców. Żuławski składa swój film z obrazów pełnych rozedrgania, gwałtu, tańca śmierci. Życie filmowych bohaterów to spazmatyczne szarpanie, okrucieństwo, płacz, brzydota, w której jedynie na ułamek sekundy objawia się piękno.
29 października 2008 - Na srebrnym globie
"Na srebrnym globie"
Polska, 1987, 157 min. Scenariusz: Andrzej Żuławski, występują: Andrzej Seweryn (Marek), Jerzy Trela (Jerzy), Krystyna Janda (Aza), Henryk Bista (arcykapłan Malahuda), zdjęcia: Andrzej J. Jaroszewicz, montaż: Krzysztof Osiecki, muzyka: Andrzej Korzyński.
Jedyny epicki film fantastyczno-naukowy w całej historii polskiej kinematografii. Wielka, porywająca filmowa wizja równie potężnej wizji literackiej (film jest adaptacją Trylogii Księżycowej Jerzego Żuławskiego). Dzieło, realizowane z licznymi kłopotami przez 12 lat (ostatecznie produkcję przerwały komunistyczne władze), stanowi formę raportu z niezwykłej filmowej podróży. Epicka opowieść rozgrywa się wśród kolonizatorów Srebrnego Globu, przybyłych ze Starej Ziemi. Żuławski opisuje wydarzenia w Innym Świecie, w świecie Nowym, jednak powtarzającym błędy świata Starego. Film jest trawestacją najważniejszych wątków ze starego i nowego Testamentu.
5 listopada 2008 - Wierność
"Wierność"
Francja, 2000, 165 min. Scenariusz: Andrzej Żuławski, występują: Sophie Marceau (Clelia), Pascal Greggory (Cleve), Guillaume Canet (Nemo), zdjęcia: Patrick Blossier, montaż: Marie-Sophie Dubus, muzyka: Andrzej Korzyński.
Uwspółcześniona, filmowa wersja XVIII-wiecznej powieści, której tematem jest wartość małżeńskiej wierności w hedonistycznym świecie wyzbytym wszelkiej moralności. Bohaterką filmu jest młoda i piękna fotografka o imieniu Clélia (Sophie Marceau), zatrudniona w wysokonakładowym brukowcu. Dziewczyna wychodzi za mąż za statecznego wydawcę. Oczywiście pojawia się "ten trzeci", który wystawia na próbę wierność bohaterki. Film udowadnia tezę, że pomimo upływu lat niepokorny Żuławski wciąż uprawia to samo kontrowersyjne i drapieżne kino, w odważny sposób operujące przerysowaniem, okrucieństwem i naturalizmem w poszukiwaniu prawdy o roli uczuć w ludzkim życiu. Film staje się swoistą antytezą Szamanki, od wymiaru cielesnego miłości przechodzi do jej wymiaru transcendentnego. To, co najważniejsze w miłosnym związku dwojga ludzi, rozgrywa się w spojrzeniu, w delikatnym dotyku, w niewypowiedzianym słowie.
12 listopada 2008 - Opętanie
Spotkanie z Andrzejem Żuławskim (prowadzenie: prof. Mirosław Przylipiak).
"Opętanie"
RFN, Francja, 1981, 127 min. Scenariusz: Frederic Tuten, Andrzej Żuławski, występują: Isabelle Adjani (Anna/Helen), Sam Neill (Mark), zdjęcia: Bruno Nuytten, montaż: Marie-Sophie Dubus, muzyka: Andrzej Korzyński.
Realizując Opętanie Andrzej Żuławski dołączył do grona najbardziej kontrowersyjnych twórców kina. Seksualno-fantastyczny thriller rozgrywa się w podzielonym murem Berlinie. Dwa światy. Dwoje ludzi. Kobieta i mężczyzna. On (Sam Neill) jest agentem służb specjalnych, wykonujących "brudne" zadania dla zachodnich mocarstw. Ona (Isabelle Adjani) jest nauczycielką w szkole baletowej. Kobieta zdradza męża z "tym trzecim", którym jest monstrum z innego wymiaru - penisopodobny potwór przetrzymywany przez bohaterkę w opuszczonej kawalerce, karmiony mięsem zabijanych przez kobietę mężczyzn. Czy mamy do czynienia jedynie z projekcją szaleństwa cierpiącej na schizofrenię bohaterki? Czy może poruszamy się w świecie rodem z fantastyki naukowej? Mistrzostwo filmu Żuławskiego polega na pełnoprawnym współistnieniu obu interpretacji. Adjani odgrywa najczystszy obraz ludzkiego szaleństwa w całym kinie Żuławskiego, a może w całym kinie w ogóle. To histeria w stanie czystym. Szaleństwo jednostki, będące podstawowym tematem Opętania, staje się dla Żuławskiego pryzmatem, przez który wyraźnie widać skrzywienie całego, represyjnego społeczeństwa.
Wszystkie projekcje odbywają się w sopockim kinie "Polonia" w środy o godzinie 20.30.
Dodatkowe informacje: www.dkfmarcello.com;www.krytykapolityczna.pl.
Informacja nadesłana