Fotografia Zofii Chomętowskiej, fot. dzięki uprzejmości Fundacji Archeologia Fotografii i Gabrielli Chomętowskiej
Wystawa "Zofia Chomętowska. Między kadrami. Fotografie z lat 1925-1945" to pierwsza od ponad 30 lat obszerna prezentacja dorobku jednej z najbardziej znanych polskich fotografek 20-lecia międzywojennego.
Wystawa obejmuje niemal 80 prac Zofii Chomętowskiej (1902-1991), wśród których są zarówno fotografie nieznane dotąd szerszej publiczności, jak i najsłynniejsze zdjęcia artystki, wielokrotnie nagradzane w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
Główny wątek ekspozycji stanowią fotografie z Polesia, gdzie Chomętowska urodziła się i mieszkała przez wiele lat. Wystawa prezentuje również znany, dokumentalny cykl ukazujący przedwojenną oraz zrujnowaną, powojenną Warszawę.
Zofia Chomętowska należała do czołówki polskich twórców dostrzegających możliwości aparatu małoobrazkowego. Urodziła się i wychowała w okolicach Pińska, na terenach leżących dziś na Białorusi. Malownicze i niedostępne terytoria oraz mieszkający tam ludzie stali się pierwszą inspiracją dla jej zdjęć. Fotografowała myśliwych, rybaków, kobiety robiące pranie w jeziorze - nie tworząc jednak wystylizowanych wizerunków, a bliskie życia portrety. Prezentacja tego materiału na wystawie jest okazją do przypomnienia historii niezwykłego, wielokulturowego terenu, zamieszkałego przez Poleszuków, Polaków, Białorusinów, Ukraińców i Żydów, nieistniejącego już w tym kształcie.
W połowie lat 30. Chomętowska zamieszkała na stałe w Warszawie. Wówczas w jej twórczości zaczęła dominować architektura stolicy, przede wszystkim wnętrza pałaców (m.in. pałacu Blanka, Kronenberga, Koniecpolskich). Doskonałym przykładem zainteresowania fotografią dokumentalną jest cykl stworzony na zlecenie prezydenta Warszawy, Stefana Starzyńskiego jako część projektu "Warszawa wczoraj, dziś i jutro", eksponowanego u progu II wojny światowej w warszawskim Muzeum Narodowym. Chomętowska zarejestrowała aparatem fotograficznym to, co powinno w stolicy zostać zmienione: drewniane domy na Woli, wysypiska śmieci etc.
Bieg historii sprawił, że wzięła udział w jeszcze jednej, niezwykle ważnej, wystawie dotyczącej Warszawy. "Warszawa oskarża" z 1945 roku pokazywała zdjęcia zrujnowanej stolicy i powracających do niej ludzi. W 1947 roku Chomętowska wraz z ekspozycją wyjechała do Londynu, a stamtąd wyemigrowała do Argentyny, gdzie nie powróciła już nigdy do zawodu fotografki.
Fotograficzne archiwum Zofii Chomętowskiej przez niemal siedemdziesiąt lat pozostawało niedostępne dla publiczności. Prace Fundacji Archeologia Fotografii nad archiwum fotografki prowadzone od 2008 roku pozwalają po raz pierwszy zaprezentować tak duży materiał szerokiemu gronu odbiorców.
Wystawie w Mińsku towarzyszy obszerna publikacja zatytułowana "Zofia Chomętowska. Polesie. Fotografie z lat 1925-39". Składa się na nią ponad dwieście zdjęć oraz teksty badaczy (Wojciecha Śleszyńskegoi, Ewy Klekot, Karoliny Puchały-Rojek), które przybliżają nie tylko twórczość fotografki, ale też historię dokumentowanych przez nią terenów. Publikacja, wydana w dwóch wersjach językowych: polsko-białoruskiej i polsko-angielskiej, podejmuje popularny temat pogranicza Rzeczpospolitej Polski. Poprzez prezentację nieznanych zdjęć artystki nie tylko przyczynia się do redefinicji twórczości Chomętowskiej kojarzonej dotąd z nurtem tradycyjnej fotografii, ale również próbuje nieco podważyć jednostronny, romantyczny obraz Kresów obowiązujący dotąd w wielu wydawnictwach albumowych.
Kuratorka wystawy i redaktorka albumu: Karolina Puchała-Rojek.
Wystawa czynna od 5 października do 13 listopada 2011.
Organizator: Fundacja Archeologia Fotografii.
Partnerzy: Instytut Polski w Mińsku, Historyczne Muzeum Narodowe w Mińsku.
Wystawa jest częścią Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji w UE 2011.
Narodowe Muzeum Historyczne Republiki Białoruś
ul. Karola Marksa 12
Mińsk
Źródło: informacja prasowa