Kuba Bąkowski "Projekt Żerań", 2010/11, fot. dzięki uprzejmości artysty
"Kino wchodzi dzisiaj mocno w przestrzenie innych artystycznych dziedzin, samo stając się częścią sztuki współczesnej. A my jesteśmy otwarci na różne sztuki, co mocno określa nasz festiwal i jest jednym z jego wyróżników." – pisze Roman Gutek, twórca Warszawskiego Festiwalu Filmowego oraz Międzynarodowego Festiwalu Filmowego T-Mobile Nowe Horyzonty. Wielka impreza filmowa we Wrocławiu odbywa się w tym roku po raz trzynasty.
Seans sztuki
W ramach tegorocznej edycji Nowych Horyzontów sztuki wizualne pojawią się nie tylko w filmach dokumentalnych i autorskich, ale także na trzech towarzyszących wystawach. Główną przestrzenią wystawową będzie Galeria BWA Design, w której odbędzie się "Midnight Show" i do której zostali zaproszeni artyści wizualni, a także twórcy z pogranicza kina i sztuki. Są to m.in. Kuba Bąkowski, Olaf Brzeski, Bartek Buczek, Aneta Grzeszykowska, Robert Maciejuk, Julia Paluszkiewicz, Paweł Susid oraz Aleksandra Waliszewska. Jak zapowiadają kuratorzy Katarzyna Roj i Stach Szabłowski, ta nietypowa wystawa będzie otwarta tylko przez jedną godzinę każdej nocy w czasie festiwalu.
Jej niezwykłość polega na tym, że co noc będzie to zupełnie inna prezentacja, niektóre prace artystów będą znikać, a inne się pojawiać. "Ci, którzy zdecydują się być na wystawie każdego dnia, obejrzą 11 różnych wystaw." – zachęca Joanna Łapińska, dyrektorka artystyczna Nowych Horyzontów.
Drzwi galerii będą się otwierać punktualnie o północy, kiedy w festiwalowym kinie kończy się ostatnia projekcja. "Wystawa "Midnight Show" ma być dodatkowym seansem, jednak bez wyświetlania filmów. To raczej propozycja innego spojrzenia na dzieła sztuki – obrazy, fotografie, rzeźby i obiekty – zobaczenia ich w sposób, w jaki zazwyczaj oglądamy kino: przez ściśle określony czas, podczas pokazu mającego swój początek i koniec, po którym w galerii gaśnie światło.
Aneta Grzeszykowska "Negative Book № 25", 2012-13, fot. dzięki uprzejmości Galerii Raster
"Midnight Show" to również wystawa prac, które najlepiej poznawać w nocy, a także takich, które nie powinny być wystawiane na światło dzienne. Aneta Grzeszykowska zaprezentuje na niej "Negative Book" (2012/2013) – serię fotografii pokazywaną ostatnio w zaczernionych przestrzeniach Zachęty. Inna praca, "Projekt Żerań" (2010/2011) Kuby Bąkowskiego to lightbox ze zdjęciem "sztucznej gwiazdy", którą artysta włożył w ręce człowiekowi na linie rozpiętej w postindustrialnym krajobrazie warszawskiego Kanału Żerańskiego.
W otwartej na początku tego roku Wrocławskiej Galerii Plakatu Polskiego zostanie zorganizowana wystawa plakatów z lat 50. autorstwa Waleriana Borowczyka oraz polskie, czeskie i francuskie plakaty do jego filmów z lat późniejszych. Ten jeden z najważniejszych eksperymentatorów w polskim kinie, pisarz i malarz, jest bohaterem tegorocznej retrospektywy na Nowych Horyzontach. Prezentacji plakatów będzie towarzyszyć książka Jakuba Mikurdy i Jakuba Woynarowskiego "Corpus Delicti", nawiązująca do kunsztownych, XIX-wiecznych modlitewników i XVIII-wiecznych ilustrowanych powieści libertyńskich.
Ponad 150 fotografii Eustachego Kossakowskiego zawiśnie we wnętrzach Kina Nowe Horyzonty. Seria "6 metrów przed Paryżem" powstała w 1971 roku jako wynik przechadzek po przedmieściach miasta pary młodych polskich emigrantów.
Podczas jednej z nich Eustachy Kossakowski zauważył tablicę sygnalizacyjną z napisem "PARIS". Tablice znajdują się wzdłuż administracyjnej granicy miasta, na ulicach wiodących z przedmieść w kierunku centrum. Jest ich 159 i wszystkie zostały sfotografowane z odległości sześciu metrów. Fotografie pokazują przypadkową, często smutną i nieuporządkowaną, lecz zarazem pasjonującą rzeczywistość paryskich przedmieść, która nie ma nic wspólnego z okrzyczanym pięknem wieży Eiffela czy Grand Palais." - piszą organizatorzy 13. MFF T-Mobile Nowe Horyzonty.
Eustachy Kossakowski, fotografia z cyklu "6 metrów przed Paryżem", rep. Anka Ptaszkowska / Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Filmy o sztuce
Bardzo ciekawie zapowiada się także część filmowa festiwalu poświęcona artystom i ich twórczości. W ramach Międzynarodowego Konkursu Filmów o Sztuce zostaną pokazane pełnometrażowe autorskie filmy dokumentalne. M.in. "Hélio Oiticica" (reż. César Oiticica Filho) o brazylijskim odpowiedniku Andy'ego Warhola oraz "Chimery" (reż. Mika Mattila) – film o światowej pozycji chińskiej sztuki współczesnej na przykładzie dwóch artystów: wschodzącej gwiazdy Liu Ganga oraz starzejącego się multimilionera i artysty-celebryty, Wanga Guangyi. "Jestem fikcją" to film o najgłośniejszym procesie w duńskiej sztuce. Artysta Thomas Altheimer (urodzony jako Thomas Skade-Rasmussen Strøbech) oskarża Dasa Beckwerka o kradzież tożsamości. Pozwany Das Beckwerk jest artystą konceptualnym, uprzednio znanym jako Claus Beck-Nielsen. Po ogłoszeniu swojej śmierci i wystawnym pogrzebie (2001) funkcjonuje pod nowym nazwiskiem. W 2009 wydał powieść "The Sovereign", w której opisał prywatne życie byłego wspólnika – Strøbecha. Para artystów w kuriozalnym procesie walczy o prawdę... fikcji.
W Panoramie, w części, w której prezentowane są największe odkrycia i dzieła mistrzów współczesnego kina autorskiego, znalazły się m.in. "Camille Claudel 1915" (reż. Bruno Dumont) inspirowany życiem legendarnej rzeźbiarki, w której postać wcieliła się Juliette Binoche, oraz "Goltzius and the Pelican Company" (reż. Peter Greenaway) o legendarnym rytowniku, drukarzu i malarzu Hendriku Goltziusie.
Wizje rzeczywistości
W Konkursie Europejskich Filmów Krótkich zostanie pokazanych blisko 40 filmów z całej Europy. Publiczność będzie miała okazję zobaczyć najnowsze krótkie metraże, wykraczające poza granice konwencjonalnego kina, często tworzone przez artystów i awangardowych filmowców. Po raz pierwszy w konkursie pojawi się polski tytuł – wideo "Suchy pion" autorstwa poety i peformera Wojciecha Bąkowskiego. Film z 2012 roku, który można nazwać miniaturą otaczającej nas rzeczywistości, łączy sztuki wizualne z literaturą i muzyką, co jest cechą charakterystyczną dla twórczości poznańskiego artysty. W utworze tym widok abstrakcyjnych kształtów uzupełnia komentarz złożony z własnych wierszy, które zainspirowały autora do realizacji filmu.
W programie Trzecie Oko, w tym roku zatytułowanym "Niekończąca się historia", ponownie znalazły się najciekawsze filmy zrealizowane przez artystów wizualnych. Sa to m.in. mockument Karoliny Breguły "Fire-Followers", prezentowany obecnie w Pawilonie Rumuńskim na 55. Biennale Sztuki w Wenecji oraz dramat mieszczański "Ciągłość" Omera Fasta, który był jedną z najbardziej komentowanych prac na najważniejszej imprezie sztuki współczesnej documenta 2012 w Kassel.
Wydarzeniem specjalnym tegorocznych Nowych Horyzontów będą pokazy filmu "Shirley – wizje rzeczywistości" Gustava Deutscha, który ożywia na ekranie trzynaście obrazów amerykańskiego artysty Edwarda Hoppera. Od lat 30. do 60. XX w. malarz portretował życie w wielkim, amerykańskim mieście.
Stworzył bohaterkę zbiorową, amerykańską "everygirl" – aktorkę offowego teatru, kobietę walczącą o równouprawnienie, nieakceptującą sztywnych norm obyczajowych ery maccartyzmu. "Shirley – wizje rzeczywistości" to subiektywna panorama amerykańskiego modernizmu, ale przede wszystkim portret wewnętrzny kobiety, która chce być nowoczesna."
W programie festiwalu znalazł się także przegląd podziemnego i radykalnego kina Rosji, pokazujący nieznane polskim widzom oblicze jednej z najciekawszych kinematografii. Zaprezentowane zostaną filmy na pograniczu muzyki niezależnej, artystycznych kolektywów, wideo artu i performensu, filmy powstające poza państwowym systemem i ostro rozliczające się ze współczesnością oraz historią. Wśród nich między innymi: "Pasieka" grupy NOM, "Pył" Siergieja Łobana oraz "Taniec Delhi" Iwana Wyrypajewa – rosyjskiego reżysera mieszkającego w Polsce.
13. Międzynarodowy Festiwal Filmowy T-Mobile Nowe Horyzonty
Wrocław, 18–28 lipca 2013
Źródła: Międzynarodowy Festiwal Filmowy T-Mobile Nowe Horyzonty, radioram.pl, gazeta.pl, materiały własne, oprac. Agnieszka Sural, 11.07.2013