"Król Lear" - 10. Festiwal Sacrum Profanum - 09.09.2012 - fot. Wojciech Wandzel, www.wandzelphoto.com / źródło: www.facebook.com/SacrumProfanum
Już po raz dziesiąty rusza Sacrum Profanum. Fani czekają na koncerty Sigur Ros i Kronos Quartet, ale prawdziwym bohaterem festiwalu będzie nowa muzyka polska
Pomysłodawca Sacrum Profanum Filip Berkowicz od 10 lat stawia na awangardę w jej najlepszej odsłonie. Już pierwszy krakowski festiwal był wydarzeniem, bo na równych zasadach prezentował klasyków obok nieznanych szerzej twórców muzyki. Łączył też muzykę poważną z innymi nurtami, co samo w sobie było rewolucją. Artystów łączyło jedno - wszyscy działali współcześnie. Dziś Sacrum Profanum to najpoważniejsze w naszej części Europy forum wymiany myśli między alternatywą a "współczechą".
W odróżnieniu od lat poprzednich, jubileuszowa edycja festiwalu stawia w centrum muzykę polską - klasyków awangardy i najmłodszych twórców. Berkowicz zbudował program na trzech filarach: pierwszym jest premiera opery "Król Lear" Pawła Mykietyna, drugim - koncert "Polish Icons", w którym twórczość polskich klasyków zaprezentują we własnych interpretacjach najlepsi specjaliści od muzyki elektronicznej i klubowej w Europie. Punkt trzeci to koncerty monograficzne młodych polskich kompozytorów w wykonaniu znakomitych zespołów z USA, Wiednia i Niemiec, stałych gości Sacrum Profanum.
Przez dziesięć lat trwania krakowski festiwal pokazał, że muzyka współczesna jest zaskakująco bliska ambitnej muzyce elektronicznej i improwizowanej, i że nie ma między nimi różnicy jakościowej. Także w tym roku dyrektor artystyczny zestawił twórców form klasycznych (najbardziej uznany polski kompozytor muzyki współczesnej średniego pokolenia Paweł Mykietyn) z performerami i eksperymentatorami (Cezary Duchnowski, w którego pełnych inwencji i zaskoczeń utworach dźwięk instrumentu kontroluje zapis komputera).
Tylko na Sacrum Profanum można posłuchać na jednym koncercie utworów polskiego kompozytora Aleksandra Nowaka i Aphex Twina. Usłyszymy trzy kompozycje Nowaka: Dark Haired Girl in a Black Sports Car, Hit 2 i Night Transit. Hit 2 to przekomponowana wersja utworu solowego Hit. Night Transit to utwór, w którym kompozytor inspirował się długimi, nocnymi podróżami samolotem, pociągiem czy autobusem. Te kompozycje Nowak napisał specjalnie na Sacrum Profanum, z myślą o formacji z Nowego Jorku Alarm Will Sound.
Utwory Nowaka będą przeplecione kawałkami Aphex Twina, którego twórczości nowojorski zespół poświęcił płytę "Acoustic" (2005). Elektroniczni erudyci wezmą też na warsztat premierowy utwór Cezarego Duchnowskiego "i". Usłyszymy go w wykonaniu Igora Pudło (aka Igor Boxx, znany m.in. ze świetnego duetu Skalpel) i kolońskiego zespołu musikFabrik. Na festiwalu znalazło się miejsce na koncert monograficzny zjawiskowej Agaty Zubel - kompozytorki i najważniejszej postaci młodej polskiej wokalistyki. W wykonaniu zespołu Klangforum Wien i samej artystki zabrzmią cztery utwory. Dwa z nich będą polskimi premierami: The Shades of Ice, napisane dla London Sinfonietty oraz Labirynt do tekstów Wisławy Szymborskiej. Zubel planuje też premierę Not I do poezji Samuela Becketta - jej ulubionego pisarza i poety.
Koncerty monograficzne dwóch innych kompozytorów młodego pokolenia - Sławomira Kupczaka i Marcina Stańczyka -odbędą się na podobnych zasadach. Pięć utworów Stańczyka usłyszymy w wykonaniu formacji Bang on a Can All-Stars, większość z nich nie była jeszcze prezentowana w Polsce. Sławomir Kupczak planuje dwie premierowe kompozycje - "Raport" do tekstu Pawła Kraczkowskiego i "Analogya 1", które zabrzmią w interpretacji Cikada Ensamble. Jaki będzie rezultat tych spotkań? Nieprzewidywalny, a więc warto czekać na te koncerty.
Najważniejszym wydarzeniem tegorocznego Sacrum Profanum może być finałowy występ zagranicznych gwiazd - słynnego kwartetu smyczkowego z USA Kronos Kwartet, specjalizującego się w prawykonaniach muzyki współczesnej, i Islandczyków z Sigur Ros. Ale z polskiej perspektywy najciekawsza będzie światowa premiera "Króla Leara" Pawła Mykietyna. Jego nowe dzieło wykona Ensamble Modern pod dyrekcją Marka Mosia, z solistami - Juanem Noyalem Moro, Katarzyną Moś, Beatriz Blanco, Julietą Gonzalez de Springer i Jonathanem Peterem Kennym.
Kolejnym ważnym punktem będzie koncert didżejów kultowej londyńskiej wytwórni Ninja Tune, którzy wykonają kompozycje ikon polskiej muzyki współczesnej w nowych aranżacjach. Przygotowali je specjalnie na ten wieczór tak wybitni artyści jak reaktywowany duet Skalpel, DJ Food (Kevin Foakes aka Strictly Kev), King Cannibal (Dylan Richards), duet Grasscut (Andrew Phillips i Marcus O'Dair) oraz słynny DJ Vadim (Vadim Peare). Koncert będzie się składał z czterech części, każda poświęcona zostanie innemu kompozytorowi: od Krzysztofa Pendereckiego, poprzez Henryka Mikołaja Góreckiego i Witolda Lutosławskiego, po Wojciecha Kilara. Każdy set otworzy Kronos Quartet, prezentujący oryginalną wersję wybranego utworu danego kompozytora. Po muzykach kwartetu na scenie pojawi się zespół Skalpel, który wraz z zaproszonymi do współpracy DJ-ami wykona remiksy tych samych kompozycji.
Czy artyści, na co dzień poruszający się w obrębie ambientu, elektronicznej alternatywy, brzmień klubowych mogą znaleźć wspólny język z twórcami muzyki klasycznej, posługującej się tradycyjnym materiałem i narzędziami? Odpowiedzi można szukać w festiwalowych występach Skalpela. Igor Pudło i Marcin Cichy przebojem wdarli się do światowej czołówki sceny klubowej. Ich płytami zachwycały się największe światowe media - od Q i DJ Magazine, poprzez The Wire, po BBC. Brytyjski New Musical Express, po wejściu Polski do Unii Europejskiej, uznał ich nawet za najbardziej oryginalny zespół ze wszystkich nowych państw członkowskich.
Dla Skalpela spotkanie z muzyką współczesną nie będzie niczym nowym. Lecz tym razem duet wchodzi w ten świat, by stworzyć coś zupełnie nowego. Może ingerować w oryginał, rozebrać go na czynniki pierwsze, rzeźbić w dźwięku. - Traktuję konkretny utwór jako pewien zamknięty kosmos, wszechświat dźwiękowy stworzony przez kompozytora - mówi Igor Pudło. - Zakładając, że ten wszechświat składa się z konkretnych elementów, staram się stworzyć jego alternatywną wersję, w której panują np. inne prawa fizyki, inne siły działające między tymi cząsteczkami, innego rodzaju grawitacja.
Czym Filip Berkowicz zaskoczy nas w przyszłym roku? Rąbka tajemnicy uchylą koncerty monograficzne - przede wszystkim Aleksandra Nowaka, który zaprezentuje utwory legendy sceny elektronicznej, Aphex Twin. Bo koncerty jedenastej edycji Sacrum Profanum będą poświęcone dokonaniom Aphexa.
Strona festiwalu: www.sacrumprofanum.com
Autor: Anna Gromnicka