Pod koniec lat osiemdziesiątych, Krzysztof M. Bednarski znalazł nad brzegiem Wisły porzucony kadłub łodzi, odwrócony do góry dnem, przykryty płachtą śniegu. Było to zaraz po powrocie artysty z Togo w Afryce. Olbrzymia skorupa łodzi została pocięta na kawałki i przeniesiona do przestrzeni galeryjnej. Przedmiot znaleziony został zamieniony w "16 wycinków na nieskończoność". Forma zamknięta i skończona otworzyła się na przestrzeń, wnętrze przemieszało się z zewnętrzem. Bednarski przeprowadził pierwszą sekcję na łodzi-wielorybie, rozpoczynając trwającą ponad dwadzieścia lat serię "Moby Dicków". Warszawska Galeria Atak po raz pierwszy pokazuje zebrane razem różne realizacje "Moby Dicka" – rozprutego ciała lewiatana – najważniejszej „afrykańskiej rzeźby“ Krzysztofa M. Bednarskiego.
Moment powstania instalacji przestrzennej "Moby Dick" określa się jako kluczową cezurę w twórczości artysty. Praca, która przyniosła Bednarskiemu uznanie w Polsce i zagranicą, znajduje się w stałej kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi. Ważnym odniesiem dla jej powstania była afrykańska podróż, kontakt z animalistyczną i woduistyczną kulturą, dzięki której Bednarski uświadomił sobie istotę kreacji artystycznej, zarazem zdając sobie sprawę z nieprzydatności europejskich koncepcji sztuki i artysty.
Skojarzenie z XIX-wieczną powieścią amerykańskiego pisarza Hermana Melville’a "Moby Dick albo Wieloryb" wpisuje pracę Bednarskiego w metaforykę pogoni za nieosiągalnym. Bohater książki, ogarnięty szaleństwem kapitan Ahab, po stracie nogi w walce z wielorybem, chcąc się zemścić, rusza w pościg za białym kaszalotem, legendarnym Moby Dickiem.
Dwa lata po powstaniu instalacji "Moby Dick" Bednarski stworzył pierwszą wersję zminiaturyzowanego kadłuba nazwaną "Moby Dick – Maska". Przestrzenna, architektoniczna instalacja przekształcona została w obiekt półmetrowy – w archaiczną maskę zawieszaną na ścianie. Artysta zredukował skalę i zmienił znaczenie formy. W kolejnych wersjach z połowy lat dziewięćdziesiątych zatytułowanych "Sekcje" i "Powierzchnie całkowite" rzeźby budowane były według tej samej zasady, cięte i składane na nowo w inną formę.W każdej z nich jednak istnieje możliwość odwrócenia procesu i powrotu do formy wyjściowej.
"Moby Dicki" powstawały w marmurze, polerowanym lub patynowanym brązie. Jedna wersja dedykowana Josephowi Beuysowi została wykonana z filcu – materiale często obecnym w twórczości niemieckiego artysty. Bednarski traktuje swoje dzieła jako materiał do przetwarzania i dalszej kreacji. Jest to jedna z cech charakterystycznych jego sztuki, tak jak w przypadku innych realizacji, np. "Portretów dłoni" – grupy rzeźb rąk ułożonych w znaczące gesty lub serii "Portretów totalnych Karola Marksa".
Fragment tekstu kuratorskiego Waldemara Baraniewskiego do wystawy Krzysztofa M. Bednarskiego w Galerii aTak:
"W 1987 roku stworzył niezwykłą rzeźbę - "Moby Dick" czyli "16 wycinków na nieskończoność", która stała się swego rodzaju manifestem artystycznym drugiej połowy lat osiemdziesiątych. Poetyckim obrazem pogoni za nieosiągalnym, kosmicznym symbolem uniwersalnego porządku, rzeźbiarską i intelektualną prowokacją. (…) "Moby Dick" jest szczególnym modelem przestrzeni, na którym artysta wielokrotnie dokonywał daleko idących przekształceń, każdorazowo kreując go od nowa. Rzeźba stała się początkiem całego, rozłożonego na lata cyklu, w którym Bednarski dokonywał transformacji motywu łodzi – lewiatana, badał wynikające z nich relacje przestrzenne i znaczeniowe. (…) Ostatnie prace Bednarskiego z cyklu "MD&" to powrót do skali rzeźby – architektury i zarazem maestrii rzeźbiarskiego rzemiosła. Wystawa ukazuje tę drogę, przejście – pasaż od modeli przestrzeni do pełnej przestrzennej kreacji rzeźbiarskiej."
Krzysztof Bednarski był jednym ze studentów architekta i twórcy Formy Otwartej Oskara Hansena. W połowie lat 70. w czasie studiów na Wydziale Rzeźby warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych współpracował z Teatrem Laboratorium Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Jest autorem plakatów anonsujących tzw. poteatralny okres działalności Grotowskiego, w którym Bednarski zwykle sam brał udział. Od połowy lat osiemdziesiątych mieszka i pracuje w Rzymie. Jest autorem m. in. pomnika nagrobnego reżysera Krzysztofa Kieślowskiego na warszawskich Powązkach, pomników "Incontro con Federico Fellini" w Rimini oraz Fryderyka Chopina w Wiedniu. Jego prace znajdują się w zbiorach najważniejszych muzeów polskich oraz w licznych kolekcjach prywatnych za granicą.
Wystawie towarzyszy specjalny program:
Koncert:
26.02.2013, g. 17:00 "Koncert na Moby Dicka" oraz spotkanie z Krzysztofem M. Bednarskim, prof. Waldemarem Baraniewskim i Krzysztofem Lipką
Projekcje filmów (w czasie trwania wystawy):
Krzysztof M. Bednarski "Moby Dick — Anima Mundi", 2008
Realizacja i zdjęcia: Anna Konik
"Dziewięć przestrzeni – Sztuka z Polski 1945-1996", 1997
Realizacja: Józef Robakowski
Zdjęcia: Tadeusz Kośmider
Krzysztof M. Bednarski "Moby Dick – rzeźba"
Galeria aTAK, 30.11.2012 – 2.03.2013
Kurator: Waldemar Baraniewski
Oprac.: Agnieszka Sural