Mistrz Legendy Marii Magdaleny, "Portret Izabeli Duńskiej", ok. 1514-1515, własność Fundacji Książąt Czartoryskich, depozyt w Muzeum Narodowym w Krakowie, fot. materiały organizatorów
W związku z przeprowadzanym remontem Muzeum Czartoryskich po raz pierwszy od ponad 120 lat kolekcja Czartoryskich opuściła Kraków i jest prezentowana w kilku ośrodkach w Polsce. Największa grupa muzealiów trafiła do Szczecina.
Tytuł wystawy ze zbiorów Fundacji XX Czartoryskich nawiązuje do dewizy, jaka widniała nad wejściem do puławskiej Świątyni Sybilli. Było to pierwsze polskie muzeum, otwarte przez Izabelę z Flemingów Czartoryską w 1801 roku. Ideą księżnej Izabeli było utworzenie w Puławach narodowego mauzoleum, gromadzącego relikwie, pamiątki i dowody dawnej chwały Rzeczpospolitej.
W szczecińskim Muzeum Narodowym prezentowanych jest kilkaset niezwykle cennych obiektów. Wśród nich wyjątkową grupę tworzy zbiór pamiątek narodowych, przedmiotów najściślej związanych z ideą Świątyni Pamięci, jak pierwotnie nazywano Świątynie Sybilli. Są to miniatury z podobiznami polskich królów, królowych i ważnych osobistości, a także eksponaty związane bezpośrednio z postaciami historycznymi: misa królowej Anny Jagiellonki - wyrób wenecki z około 1500 roku, według legendy dar miasta Warszawy dla królowej; kamizelka Tadeusza Kościuszki; laska marszałkowska Stanisława Małachowskiego, marszałka Sejmu Wielkiego z 1788 roku; zbroja karacenowa Mikołaja Hieronima Sieniawskiego z około 1680 roku oraz zajmująca honorowe miejsce w Świątyni Sybilli tzw. tarcza wróżebna króla Jan III Sobieskiego ofiarowana mu przed wyprawą pod Wiedeń.
Niezwykle liczną grupę zabytków na wystawie stanowią militaria, wśród których podziwiać można bogato zdobione: karabelę po królu Stanisławie Leszczyńskim, ofiarowaną do Świątyni Sybilli przez marszałka Francji Charlesa Nicolasa Oudinota; osiemnastowieczną buławę hetmana Michała Wiśniowieckiego, pochodzącą ze skarbca Ogińskiego oraz zbroję karacenową po Mikołaju Sieniawskim, hetmanie polnym koronnym. Czasy odsieczy wiedeńskiej i sztukę Bliskiego Wschodu przybliżają również obiekty zdobyczne przechowywane w skarbcach rodów szlacheckich i przekazane do kolekcji puławskiej. Są to m.in.: turecki namiot ceremonialny, według tradycji zdobyty pod Wiedniem; bogato zdobione szable; siodło wschodnie obite aksamitem i kamieniami półszlachetnymi; tarcza - kałkan ze zdobyczy Sieniawskiego oraz dziryty - wschodnia broń do rzucania z wolnej ręki.
Ekspozycja szczecińska, którą tworzą przede wszystkim pamiątki ze Świątyni Sybilli, rozszerzona została tematycznie o obiekty z otwartego w Puławach 1809 roku Domku Gotyckiego, w którym prezentowano zabytki sztuki europejskiej, oraz o późniejsze nabytki księcia Władysława Czartoryskiego, wnuka Izabeli, kontynuującego jej dzieło kolekcjonerskie. Wśród licznych wyrobów złotniczych uwagę przykuwa piękny puchar z muszli nautilusa, autorstwa Michaela Madera z Norymbergii z lat 1620-1630. Ponadto zachwycają średniowieczne i renesansowe wyroby emaliowane ze słynnego ośrodka Limoges we Francji, wśród nich krzyże procesyjne i relikwiarze. Na wystawie prezentowane są także dzieła malarstwa europejskiego, m.in. Ukrzyżowanie włoskiego Mistrza Piety ze Sieny czynnego w latach 1350-1380 oraz Portret Izabeli Duńskiej z pierwszej ćwierci XVI wieku autorstwa Mistrza Legendy Marii Magdaleny z Brukseli.
Eksponaty pokazywane na wystawie "Przeszłość przyszłości" do tej pory można było podziwiać jedynie w murach Oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie - Muzeum XX Czartoryskich. W związku z przeprowadzanym remontem i modernizacją gmachu Muzeum po raz pierwszy od ponad 120 lat kolekcja Czartoryskich opuściła Kraków i zaprezentowana została w kilku ośrodkach w Polsce, m.in. w Warszawie (czytaj więcej...) i Szczecinie.
Kurator: Anna Król.
Otwarcie: 17 września 2010, godz. 18:00.
Wystawa czynna do 30 grudnia 2012.Źródło: informacja prasowa