Wojciech Fangor "Nogi", 1955, f ot. Muzeum Narodowe w Krakowie
190 prac - od socrealistycznych "Postaci" po projekty wejść do warszawskiego metra - zobaczyć można na wystawie retrospektywnej Wojciecha Fangora w Muzeum Narodowym w Krakowie. Wystawa "Przestrzeń jako gra" zbiega się z 90. urodzinami artysty.
Wojciech Fangor (ur. 1922) jest jednym z najwybitniejszych żyjących polskich malarzy. Należy do grona ostatnich "wielkich mistrzów", debiutujących tuż po II wojnie światowej. To równocześnie artysta mający wiele twarzy, często zmieniający styl i tworzący w różnych mediach - od malarstwa, przez grafikę, architekturę, rzeźbę, po scenografię i instalacje przestrzenne. Tworzył malarstwo zarówno figuratywne, jak i abstrakcyjne, jest współtwórcą tzw. polskiej szkoły plakatu, prekursorem sztuki w przestrzeni publicznej, a także jedynym Polakiem, któremu Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku zorganizowało indywidualną wystawę.
W powojennej rzeczywistości absurdu artysta szukał oparcia w zapamiętanym jeszcze z lat 30. malarstwie mistrzów młodzieńczej wyobraźni plastycznej: Picassa, Matisse'a, Légera. Gdy w 1949 roku ubiegłego wieku ogłoszono, że realizm jest jedyną formą sztuki, odpowiadającą aktualnym potrzebom robotników i chłopów, Fangor namalował "Postaci"- najbardziej znany współczesny obraz polski. Wykształcony przez Tadeusza Pruszkowskiego i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego na twórczości Chardina i Fragonarda, był gotów podjąć wyzwanie czasu, ale po swojemu - zgodnie z francuską manierą, a nie w duchu realizmu radzieckiego czy niemieckiego z czasów faszyzmu. Ten niespełna trzyletni epizod zaowocował pracami takimi jak "Matka Koreanka", które przyniosły artyście popularność i pozycję w świecie sztuki.
Nowym etapem w twórczości Fangora były doświadczenia w zakresie architektury i grafiki plakatowej (1950-1961). Plakat do filmu René Clémenta "Mury Malapagi" (1952) przeszedł do historii jako inicjujący cieszącą się do dziś światową renomą polską szkołę plakatu.
Z tego okresu pochodzi też gigantyczna dekoracja Warszawy (zrealizowana przez Fangora razem z Henrykiem Tomaszewskim) zlecona przez władzę z okazji Światowego Zjazdu Młodzieży w 1955 roku. Ten ciekawy eksperyment nawiązywał do stylistyki modernistycznej - w 2010 roku przypominał go Instytut Awangardy w ramach cyklu "Ideozy".
W 1958 roku artysta stworzył pierwszą w sztuce światowej instalację przestrzenną - "Studium przestrzeni" w Salonie "Nowej Kultury" w Warszawie. To było coś więcej niż interwencja w przestrzeń danego miejsca - wszystko, co było w galerii, stało się elementem wystawy. Artysta chciał wykazać, że wchodząc w przestrzeń współtworzymy ją. Do tej idei nawiązywał w "Wystawie wystawy" w 2005 roku w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.
Fangor współpracował także z architektami: m.in. przy renowacji wnętrza restauracji na Wyścigach Konnych w Warszawie Służewcu oraz przy projektowaniu Centralnego Domu Towarowego w Warszawie, Pawilonu Polskiego na Wystawę Światową w Brukseli, Pawilonów Polskich w Nowym Jorku i w Paryżu czy projekcie wnętrz Dworca Warszawa - Śródmieście.
W latach 60. i na początku lat 70. XX wieku artysta malował obrazy, które stanowią jego oryginalny wkład do minimal artu i op-artu. W latach 1966 - 1998 żył i pracował w Stanach Zjednoczonych. W 1970 roku miał indywidualną wystawę w Guggenheim Museum w Nowym Jorku. Tworzył scenografię do spektakularnych produkcji, m.in. do baletu Marthy Graham w Theatre Playbill Marka Hellingera w Nowym Jorku w 1974 roku, czy w 1980 roku "Homage to the Whale" ("Wieloryb", 128 x 187 m) – na stoku góry, widoczna z daleka, zrobiona z ręczników sylweta wieloryba.
Kolejnym etapem twórczości Fangora były cykle obrazów "międzytwarzowych" i "telewizyjnych", malowane do połowy lat 80. Z dzisiejszej perspektywy te obrazy były zapowiedzią sztuki krytycznej.
Od 1989 roku Fangor mieszkał w Santa Fe w stanie Nowy Meksyk. Powstały tam cykle "Poczet królów polskich"(1990), "Wodzowie Indian" (1990), "Krzesła". W 1999 roku, po ponad 30 latach w USA, Fangor zdecydował się na powrót do Polski. Początek XXI wieku to dla artysty okres radykalnie nowej twórczości realizującej się w malarstwie, rzeźbie i w wystawach. W malarstwie pojawił się nowy cykl obrazów "palimpsestowych", reinterpretacje dawnych szkiców i rysunków, gdzie materiałem jest pamięć o przeszłości, rzeźby plenerowe, wystawy ze szczególnym artystycznym zaangażowaniem samego twórcy.
Od roku 2007 do dziś artysta pracuje nad kolejnym projektem w przestrzeni publicznej - opracowaniem plastycznym II linii warszawskiego metra. Najpierw zaprojektował wejście do metra, a następnie opracował założenia dekoracyjne ścian siedmiu stacji – sztukę na 6000 metrów kwadratowych. Projekty zostaną pokazane na wystawie w Muzeum Narodowym w Krakowie. Znajdzie się tam blisko 190 prac. Będzie to okazja do prześledzenia twórczości Fangora z ostatnich dziesięcioleci – zobaczenia, jak jest nowatorska, ciekawa, różnorodna.
Wojciech Fangor to artysta wciąż mocno obecny w świecie sztuki. W 2011 roku w BWA Warszawa pokazywana była wystawa "Tribute to Fangor", na której młodzi twórcy, Mikołaj Długosz, Kuba Dąbrowski i Iza Tarasiewicz, poprzez medium fotografii odnosili się do twórczości mistrza. W 2009 roku dużą wystawę Fangora zorganizował Atlas Sztuki w Łodzi.Na przełomie 2009-10 roku prace Fangora pokazywane były na wystawie "Gender Check" w wiedeńskim MUMOK.
Miesiąc po otwarciu krakowskiej retrospektywy w Galerii Plenerowej w Łazienkach Królewskich w Warszawie zostanie otwarta wystawa zdjęć Wojciecha Fangora autorstwa Czesława Czaplińskiego. Wernisaż wystawy zaplanowano na 15 listopada, dzień 90. urodzin artysty. Podczas otwarcia zaprezentowany zostanie film dokumentalny w reż. Czesława Czaplińskiego pt. "Wojciech Fangor - pierwsze 90 lat". Więcej na stronie Muzeum Narodowego w Krakowie...
Koordynator: Grażyna Kulawik
Kurator: Stefan Szydłowski
Wystawa "Przestrzeń jako gra. Wojciech Fangor otwarta jest w Muzeum Narodowym w Krakowie od 20 października 2012 do 6 stycznia 2013.
Muzeum Narodowe w Krakowie
Gmach Główny, Sala Wystaw Zmiennych,
al. 3 Maja 1, 30-062 Kraków
Źródło: www.muzeum.krakow.pl