Młodzi żołnierze Wehrmachtu na początku sierpnia 1944 roku zostali wysłani do Warszawy. Ich opowieściom o przeżytym koszmarze towarzyszą wyjątkowe materiały archiwalne, w tym niemieckie zdjęcia lotnicze okupowanej polskiej stolicy, odnalezione w National Archives w Waszyngtonie, a także propagandowe kroniki filmowe Generalnej Guberni.
Dokument zaczyna się od ukazania zdjęć lotniczych Okęcia i zbliżeń na fabrykę "Skoda", gdzie 28 września 1939 generał Johannes von Blaskowitz i zastępca dowódcy Armii "Warszawa", generał dywizji Tadeusz Kutrzeba, podpisali układ o kapitulacji Warszawy. Kolejne, nieznane dotychczas zdjęcia ukazują Niemców wkraczających do Warszawy. Odbywa się defilada oddziałów niemieckich i wielka wystawa zdobytych trofeów wojennych.
W National Archives w Waszyngtonie znajduje się największe na świecie archiwum dokumentacji fotograficznej i filmowej. Zygmunt Walkowski, polski fotograf, specjalista interpretacji zdjęć Warszawy z okresu okupacji niemieckiej i Powstania Warszawskiego, opowiada o odnalezieniu w archiwum po 60 latach tysięcy nieznanych zdjęć lotniczych i naziemnych okupowanej Warszawy. Materiały ukazują życie miasta do wybuchu Powstania, m.in. żydowskie dzieci w getcie i Niemców do nich strzelających, kobietę skaczącą z dzieckiem z balkonu płonącego domu.
Są także zdjęcia z 1 sierpnia 1944 - zrywanie flagi ze swastyką z gmachu PKO przy ulicy Jasnej 9 oraz walki przy Świętokrzyskiej i Marszałkowskiej - pierwsze fotografie dokumentujące walki powstańcze. Na kolejnych widać budowanie barykad, uliczne walki, płonące domy. Relację fotograficzną uzupełniają wypowiedzi m.in. Antoniego Tomiczka, pilota, który latał nad Warszawą ze zrzutami dla walczących powstańców, oraz historia jego pierwszego lotu nad Warszawę w sierpniu '44. W filmie wykorzystano także niemieckie kroniki filmowe pokazujące ostrzał miasta.
"Zejść na ziemię", film specjalizującego się w tematyce historycznej dokumentalisty i scenarzysty Michała Nekandy-Trepkibrał brał udział w konkursie polskim tegorocznego Krakowskiego Festiwalu Filmowego. Tuż przed przed obchodami 68. rocznicy Powstania zostanie pokazany podczas festiwalu Dwa Brzegi w Kazimierzu Dolnym (28 lipca, godz. 17). To kolejny dokument o Powstaniu, ale pierwszy zawierający materiały i relacje niemieckie. Jednym z ważniejszych filmów o tej tematyce z ostatnich lat jest polsko-brytyjska "Bitwa o Warszawę. Powstanie w 44" (2005, reż. Wanda Kościa). Powstańcy w żywy i emocjonalny sposób opowiadają o swoich losach, losach kolegów i miasta, ale też poznajemy historię Niemca, który uczestniczył w brutalnej pacyfikacji Woli, także historię brytyjskiego lotnika oraz członka Brytyjskiej Misji Wojskowej w Moskwie.
Współczesnej interpretacji Powstania w filmie fabularnym podjął się ostatnio Leszek Wosiewicz. "Taniec śmierci. Sceny z Powstania Warszawskiego" po raz pierwszy został pokazany publiczności festiwalu filmowego w Szanghaju (więcej informacji...). Historia "Tańca..." rozpoczyna się dwunastego dnia Powstania Warszawskiego. Dwoje głównych bohaterów - Irena i Marek - próbują przedostać się z obrzeży Warszawy do Śródmieścia. Irena (Magdalena Cielecka) jest folksdojczką, matką harcerza walczącego przeciw Niemcom w powstaniu. Kobieta próbuje odnaleźć syna w wojennej zawierusze. Marek (Rafał Fudalej) usiłuje dotrzeć do walczącego ojca, który, jak sądzi chłopak, przebywa w Ratuszu. Młodego chłopca i dojrzałą kobietę łączy wzajemna fascynacja, a zarazem poczucie zagrożenia. Marek nie wie, że Irena jest folksdojczką, jest przekonany, że jego towarzyszka współpracuje z powstańcami. Tymczasem Irena działa na rzecz Niemców, współpracuje z esesmanami, jest podejrzana o strzelanie do polskich dzieci. Ze strony Polaków grozi jej lincz.
Kolejną planowaną fabułą jest projekt "Miasto" Jana Komasy (reżyser "Sali samobójców"). Do realizacji reżyser przygotowywał się blisko sześć lat, konsultował się w tym czasie z wieloma ekspertami, w tym z powstańcami. Zdjęcia będą kręcone wiosną 2013 roku m.in. w Warszawie i na Dolnym Śląsku. Premiera planowana jest w 70. rocznicę Powstania.
Opracowanie: MR na podstawie materiałów prasowych, www.tvp.pl.