Plakat do przedstawienia "Pan Tadeusz", fot. Teatr Wybrzeże
Znamy dobrze Pana Tadeusza jako polską epopeję narodową, w której Adam Mickiewicz wspaniałym trzynastozgłoskowcem opisuje piękno ojczyzny. To prawda. Ale można ten poemat przeczytać inaczej - odrzucić okrągłe zdania z lekcji polskiego i przyjrzeć się jego treści, jak czyni to reżyser Jarosław Tumidajski. W ślad za wieszczem przedstawia nasz kraj jako miejsce permanentnego konfliktu i nieustających sporów.
Z takiej perspektywy zapisany w poemacie obraz Polski będzie zupełnie inny. Bo Mickiewicz obnaża także patologie polskości. Otwiera pole do debaty, do krytycznej dyskusji o narodzie. Za romansowo-sensacyjną fabułą i pięknymi opisami przyrody kryje się ostry i bardzo celnie naszkicowany portret naszych rodaków, którzy nie tylko toczą wojnę o Polskę, ale i ze sobą.
"Mówi się, że Mickiewicz stworzył naszą zbiorową mitologię - pisze Jakub Roszkowski ('Wybrzeża' nr 1). - Nawet jeśli tak, to nie jest ona jednoznacznie pomnikowa, wyidealizowana. To my wszyscy często chcielibyśmy ją taką widzieć. Tymczasem wytworzył on przestrzeń, nad którą wisi jakieś fatum. Jakąś konieczność permanentnego udowadniania sobie, kto ma rację. Walki o wszystko, ze wszystkimi. Nieważne, czy kłótnia jest o rzecz fundamentalną czy zupełnie błahą. Od istoty sporu ważniejszy robi się sam spór."
Jak zauważa ów publicysta, polski dwór szlachecki to miejsce piękne i wzruszające tylko z zewnątrz. W środku jest bowiem aż gęsto od zawiści, egoizmu i zaściankowości. Nie ma tam miejsca dla Żyda Jankiela czy Rosjanina Rykowa. To miejsce, w którym my, Polacy, czując się osaczeni przez wszystkich ,dodatkowo za zamkniętymi drzwiami atakujemy samych siebie.
" 'Pan Tadeusz' jest świetnym tekstem, by opisywać współczesną Polskę - dodaje Roszkowski. - Bez publicystyki, bez przywoływania dzisiejszych wydarzeń. Wystarczy to, co zapisał Mickiewicz. Niestety. Bo oznacza to, że od dwustu niemal lat nic się praktycznie nie zmieniło."
Jarosław Tumidajski (urodzony w 1980 roku) - reżyser. Studiował teatrologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, jest absolwentem Wydziału Reżyserii Dramatu krakowskiej PWST. Debiutował Nocnym autobusem Michała Walczaka (Stary Teatr w Krakowie, 2005). Wystawił między innymi Grupę Laokoona według Tadeusza Różewicza (Teatr Wybrzeże w Gdańsku, 2007), Czerwone komety Andreasa Sautera i Bernharda Studlara (Teatr im. Solskiego w Tarnowie, 2007), Świętą Joannę szlachtuzów Bertolta Brechta (Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza w Gdyni, 2008). W ostatnim czasie pracował nad adaptacjami polskiej prozy. Wyreżyserował przedstawienia na podstawie Barbary Radziwiłłówny z Jaworzna-Szczakowej Michała Witkowskiego (Teatr Śląski w Katowicach, 2008), Disneylandu Stanisława Dygata (Teatr Ludowy w Krakowie, 2009) oraz Trans-Atlantyku Witolda Gombrowicza (Wrocławski Teatr Współczesny, 2010). Jego najnowsze dokonanie to Fantazy/Niepoprawni Juliusza Słowackiego (Teatr im. Modrzejewskiej w Legnicy, 2011).
- Pan Tadeusz według poematu Adama Mickiewicza; adaptacja, reżyseria, opracowanie muzyczne: Jarosław Tumidajski; scenografia, wideo: Mirek Kaczmarek; występują: Piotr Chys, Jerzy Gorzko, Emilia Komarnicka, Łukasz Konopka, Michał Kowalski, Jacek Labijak, Krzysztof Matuszewski, Robert Ninkiewicz, Cezary Rybiński, Maciej Szemiel, Marek Tynda, Jarosław Tyrański; premiera: 16 kwietnia 2011.
Źródło: informacje prasowe, www.teatrwybrzeze.pl