"Kazania świętokrzyskie" - fragment; fot. Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona
Cztery zabytki piśmiennictwa polskiego można oglądać przez tydzień w Bibliotece Narodowej w Warszawie na wystawie "Najstarsze ojczyste - dodaj do ulubionych": Pałac Rzeczypospolitej, 19-25 lutego 2012.
Od niedzieli 19 lutego można oglądać w Bibliotece Narodowej - Pałacu Rzeczypospolitej wystawę "Najstarsze ojczyste - dodaj do ulubionych", prezentującą najważniejsze zabytki piśmiennictwa polskiego: pierwodruk Biblii Jakuba Wujka, rękopis Kazań świętokrzyskich, rękopisy Jana Kochanowskiego - jedyny zachowany rękopis "Dryas Zamchana" i pierwodruk tego utworu oraz rękopis "Balladyny" Juliusza Słowackiego. Z powodów konserwatorskich - papier i pergamin są bardzo wrażliwe na światło - wystawa potrwa tylko do 25 lutego.
- Język należy do tych cennych tradycji, które powinniśmy nie tylko kultywować sami, ale także przekazywać naszym potomnym - mówił dyrektor BN Tomasz Makowski w czasie uroczystego otwarcia wystawy - dlatego, że język pozwala nam zachować ciągłość kulturową, pozostać w tym samym kręgu znaczeń, symboli, bohaterów, a także rozumieć ten świat, który był, i ten, który po nas przyjdzie.
Wydarzenie, zorganizowane przez Narodowe Centrum Kultury i Bibliotekę Narodową jest częścią kampanii Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego "Ojczysty - dodaj do ulubionych" objętej honorowym patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego.
Pokaz uroczyście otworzyła Pierwsza Dama, małżonka Prezydenta RP Anna Komorowska.
Czas i miejsce wystawy:
- 19 lutego - 25 lutego 2012, w godz. 11:00-19:00 - Pałac Rzeczypospolitej, pl. Krasińskich 3/5, wejście od ul. Długiej. Wstęp wolny.
Kazania świętokrzyskie - najstarszy zachowany zabytek prozy polskiej, którego powstanie związane jest z opactwem benedyktynów na Świętym Krzyżu. Zabytek składa się z jednego całego kazania (Kazania na dzień św. Katarzyny) i fragmentów pięciu innych kazań. Pergamin, na którym w pierwszej połowie XIV w. spisano Kazania, jeszcze w średniowieczu został pocięty na paski i - jako makulatura - posłużył do wzmocnienia oprawy innej książki. Odnalezione przypadkowo w 1890 przez Aleksandra Brücknera w Petersburgu, pieczołowicie poskładane, Kazania świętokrzyskie natychmiast stały się sensacją naukową. Powróciły do Polski dopiero w roku 1925.
"Dryas Zamchana" - panegiryk Jana Kochanowskiego na cześć przebywającego w 1578 na łowach w miejscowości Zamch króla Stefana Batorego. Jest to jedyny zachowany rękopis Kochanowskiego, napisany po łacinie. Na wystawie prezentowany jest także pierwodruk polskiej wersji dzieła wydany w tym samym roku.
Biblia Jakuba Wujka - drugi polski katolicki przekład Pisma Świętego, którego druk ukończono w 1599, uznawany jest za pierwsze poprawne językowo polskie tłumaczenie całej Biblii. Tłumacz, jezuita ks. Jakub Wujek (1541-1597), opatrzył swe dzieło licznymi komentarzami i przypisami o charakterze językowym i doktrynalnym, często także polemicznym z interpretacjami protestanckimi. Z Biblii Wujka wywodzi się wiele zwrotów pochodzenia łacińskiego trwale zadomowionych w polszczyźnie tak biblijnej, jak i potocznej: "pokarm duchowy", "znaki czasu", "czynić posługę", "stanąć na nogi", "czas się wypełnił", "chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom dobrej woli".
"Balladyna", a raczej Balladina - bo tak zatytułowany został pierwotnie autograf najpopularniejszego dzieła Juliusza Słowackiego - jest wykonanym ręką samego autora czystopisem utworu. Do Biblioteki Narodowej trafił ze zbiorów hr. Tarnowskich z Dzikowa. Podczas II Wojny Światowej wywieziony przez Niemców, do kraju powrócił w 1946 roku.
Organizatorzy kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych", Narodowe Centrum Kultury i Rada Języka Polskiego, chcą, by przyczyniła się ona do podnoszenia świadomości językowej, do ugruntowania poczucia, że polszczyzna jest tworzona przez każdego użytkownika, że każdy jest za nią odpowiedzialny.
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego - obchodzony 21 lutego - ma pomóc w ochronie różnorodności językowej, jako dziedzictwa kulturowego. Został on ustanowiony w roku 1999 przez Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury UNESCO.
Źródło: www.bn.org.pl, PAP