Scena ze spektaklu "Anhelli. Wołanie", zdjęcie: Irena Lipińska
Począwszy od 1962 roku, z inicjatywy Międzynarodowego Instytutu Teatru 27 marca na całym świecie świętowany jest Dzień Teatru. Obchody 50. Edycji Międzynarodowego Dnia Teatru mają miejsce w siedzibie UNESCO w Paryżu. Podczas gali we francuskiej stolicy, 22 marca wystąpi wrocławski Teatr ZAR, a przemówienie wygłosi amerykański aktor i reżyser, John Malkovich, honorowy gość Dnia w 2012 roku.
Najważniejszym wydarzeniem podczas obchodów jest wygłoszenie orędzia przez wybitnego twórcę teatru, które jest tłumaczone na ponad 20 języków. Przemówienie zawiera jego przemyślenia i refleksje na temat teatru oraz jego roli w świecie. Orędzie drukowane jest w setkach gazet i czasopism z całego świata, transmitują je także rozgłośnie radiowe i telewizyjne. Pierwsze orędzie wygłosił w 1962 roku Jean Cocteau. W trakcie obchodów Międzynarodowego Dnia Teatru odbywają się także liczne sympozja, spotkania, przedstawienia teatralne, których tematyka dotyka znaczenia oraz problemów teatru.
Ubiegłoroczne obchody Międzynarodowego Dnia Teatru odbyły się pod hasłem "Teatr źródłem rozrywki i natchnienia". W tym roku skupią się one na kulturowej różnorodności teatru i jego korzeni.
John Malkovich wygłosi swoje przesłanie, a do obchodów w dniu 22 marca dołączy wielu innych artystów. "A Celebration of Harlod Pinter" w reżyserii Malkovicha zostanie zaprezentowane przez brytyjską aktorkę Julian Sands. W paryskiej siedzibie UNESCO wystąpi także Francuzka Guila Clara Kessous, niedawna lauratka nagrody Arysta dla Pokoju, zaś Stephanie Lupo (Francja / Włochy) zaprezentuje spektakl, do którego scenografię sworzył Chilijczyk Cristián Soto. Koncert pieśni Teatru ZAR z wrocławskiego Instytutu Grotowskiego dopełnia eklektyczny, międzynarodowy program wieczoru, podczas którego celebrowane są wszelkie postaci teatru i jego różnorodne źródła.
W orędziu na 50-lecie Międzynarodowego Dnia Teatru, John Malkovich zwraca się do twórców teatru z następującym przesłaniem
Oby wasza praca była fascynująca i oryginalna. Oby była głęboka, poruszająca, kontemplacyjna i wyjątkowa. Oby pomagała nam zadumać się nad tym co to znaczy być człowiekiem, i oby ta refleksja była obdarowana szczerością, sercem, prostotą i wdziękiem. Obyście mogli stawiać czoła przeciwnościom, cenzurze, biedzie i nihilizmowi - wielu z was zapewne będzie do tego zobowiązanych. Obyście byli obdarzeni talentem i dyscypliną jakiej trzeba, żeby opowiadać o biciu ludzkiego serca, w całej jego złożoności - i obyście posiadali ciekawość jak i pokorę, potrzebne, aby stało się to dziełem waszego życia. I oby najlepsi z was - ponieważ będą to tylko najlepsi z was, a i ci tylko w rzadkich i ulotnych chwilach - odniesli sukces oddając sens tego najbardziej podstawowego pytania "jak żyjemy?"
Teatr ZAR swoim wyjątkowym i wytrwałym podejściem do uprawiania teatru z pewnością jest zespołem, który odpowiada na takie wezwanie. Przedstawienia tej grupy stanowią część o wiele dłuższego procesu poszukiwań, wypraw, osobistych badań i transformacji. Praca ZAR dotyka numinosum, tej sfery ludzkiego doświadczenia, w której od jednostki nie zostaje odłączone to, co transcendetne. Twórcy podejmuja próbę przywrócenia teatru formom charakterystycznym dla okresu sprzed podziału sztuki na wiele dyscyplin i stylów. Ich praca odnosi się do tematów, które we współczesnym świecie wydają się zarezerwowane dla świata religii. Wywodzi się to z przekonania arystów, płynącego z polskiej myśli romantycznej, iż zadania sztuki są nie tylko komplementarne wobec religii, lecz potrafią zapełnić dynamiczną lukę między codziennością a transcendencją.
W Paryżu ZAR wykona pieśni z chrześcijańskiego Wschodu, zawarte w ich najnowszym spektalu "Ewangelie dzieciństwa. Tryptyk". Spektaktl ten po raz pierwszy został zaprezentowany w Londynie, w ramach koordynowanego przez Instytut Adama Mickiewicza programu 'POLSKA! YEAR', inaugurując w Barbican Centre sezon artystyczny 'bite09 sep-dec'. W sąsiadującym z Barbican Centre kościele Saint Giles odbyła się wówczas premiera trzeciej części tryptyku "Anhelli. Wołanie". Dwie pierwsze części przedsięwzięcia: "Ewangelie dzieciństwa" oraz "Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie" były wcześniej prezentowane jako niezależne spektakle lub łącznie, jako dyptyk, między innymi w Polsce, we Włoszech, na Węgrzech, w Czechach, Wielkiej Brytanii, Egipcie, Korei, Indiach oraz USA. W dniach 1 - 3 grudnia 2009 odbyła się amerykańska premiera tryptyku w ramach ósmej edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego UCLA Live w Los Angeles.
Śpiew żałobnych lamentów zebranych podczas wypraw zespołu w góry Kaukaskie, a także pochodzących z Grecji i Sardynii został opisany przez publiczność jako bardzo silny rodzaj doświadczenia. Starożytna forma śpiewu jest zestawiona z eksperymentalnym cielesnym teatrem, grą na instrumentach oraz scenografią złożoną z podwieszanych drewnianych kół i świec.
Praca Teatru ZAR jest próbą przekonania, że teatr nie odnosi się tylko do greckiego thea - widzenia - ale, że nade wszystko powinien być słuchany. Z takiego słuchania rodzą się głębokie obrazy, które nie mogłyby zostać stworzone nawet najnowszymi środkami teatralnej technologii, gdzie nawet ciało śpiewającego aktora lśni i emanuje energią dźwięku, pieśni, która w tym się znajduje.
Spiritus movens Teatru ZAR, Jarosław Fret w swoim credo na stronie teatru stwierdza
Postrzegam życie jako muzyczną wibrację, gdzie nasłuchuje się pomruki pierwszego wybuchu tak, jak w łonie matki zaczynamy rozpoznawać świat poprzez głosy, które do nas docierają, gdzie człowieka można postrzegać jako dźwięk, gdzie nawet bóg wchodzi w ciało kobiety przez ucho, a aktor staje się akordem, wielokierunkową figurą na wzór antycznych protagonistów. Wierzę, że śpiew może warunkować widzenie, że pieśń może zmienić kolor płomienia świecy, odsłonić to, co niewyrażalne.
Aktorzy/muzycy Teatru ZAR to:
Nini Julia Bang, Emma Bonnici, Alessandro Curti, Jean Francois Favreau, Jaroslaw Fret, Aleksandra Kotecka, Tomasz Wierzbowski
Obchody 50. Rocznicy Międzynarodowego Dnia Teatru są organizowane przez International Theatre Institute (ITI) w dniu 22 marca, 2012. Wieczór rozpoczyna się o 19.30 w siedziebie UNESCO: Hall I UNESCO Fontenoy, 125, av. de Suffren, 75007 Paryż
Źródło: www.iti-worldwide.org, www.institutpolonais.fr www.world-theatre-day.org, www.teatrzar.art.pl