Pawilon Gruzji, "Kamikaze Loggia", fot. materiały organizatorów
Polska na najważniejszej wystawie sztuki współczesnej to nie tylko Konrad Smoleński w Pawilonie Polskim w Giardini czy Karolina Breguła reprezentująca Rumunię. To także polscy kuratorzy, których wybrano do opieki nad wystawami narodowymi innych krajów.
Joanna Warsza - Pawilon Gruziński
Pawilon Gruzji pojawi się w formie tymczasowej przybudówki na dachu budynku weneckiego Arsenału, w dawnych magazynach i mieszkaniach strażników. Ta charakterystyczna dla Tbilisi struktura została zaprojektowana przez artystę Gio Sumbadze, założyciela Urban Research Lab. W latach 90., po upadku Związku Radzieckiego, w Gruzji rozpowszechniła się praktyka dobudowywania na budynku kolejnego piętra. Ta tzw. kamikaze loggia była wykorzystywana jako taras, zewnętrzna lodówka czy pracownia artysty. Często budowana ze złomu lub innych materiałów z odzysku, zawłaszczała i przekształcała dziedzictwo sowieckiego modernizmu. Nazwy "kamikaze" użył po raz pierwszy pewien rosyjski dziennikarz, budując paralelę pomiędzy romantycznym i samobójczym charakterem tego rodzaju przedsięwzięć, ale także odnosząc się do popularnego zakończenia większości gruzińskich nazwisk: "-adze". Architektura pawilonu nawiązuje także do lokalnej, "palimpsestycznej" techniki budowlanej, dzięki której już od czasów średniowiecza na stromych zboczach gór Kaukazu na istniejących domach powstają nowe struktury.
Kamikaze Loggia, Tbilisi 2007, fot. © Levan Asabashvili
W rozmowie z culture.pl kuratorka Pawilonu Gruzińskiego Joanna Warsza mówi:
"Pawilon-Loggia to równocześnie komentarz do spetryfikowanej Wenecji. Jako zabytek i miasto, które za 15-20 lat nie będzie już miało stałych mieszkańców, jest być może jednym z niewielu miejsc na ziemi, gdzie właściwie nieformalna architektura nie istnieje, a jeśli już, to tylko na bardzo krótko jako rusztowanie czy taras letni. Nie wolno tu niczego nowego budować, nadbudowywać i poszerzać, mimo że tradycja loggii lub dachowych altan powstała właśnie tu. Pierwsze rozbudowane, zadaszone balkony powstały we Włoszech. Służyły do odpoczynku w cieniu, w powiewach wiatru. Takie też warunki atmosferyczne będą panować w Pawilonie Gruzji."
We wnętrzu odbędzie się wystawa, w której udział biorą: Grupa Bouillon, Thea Djordjadze, Nikoloz Lutidze, Gela Patashuri i Ei Arakawa, Siergiej Tcherepnin oraz Gio Sumbadze. Zostaną na niej zaprezentowane oddolne rozwiązania oraz koncepcje samoorganizacji w gruzińskiej sztuce i architekturze na przykładach lokalnych inicjatyw modyfikacji sowieckiego dziedzictwa – jak kamikadze loggia, "euroremonty" czy "beautifications ("upiększenia")". Projekt jest także spojrzeniem na społeczny, polityczny, ideologiczny i przede wszystkim artystyczny klimat ostatnich 20 lat niegdyś najbogatszej sowieckiej republiki.
W czasie trzech dni otwierających 55. Międzynarodową Wystawę Sztuki – la Biennale di Venezia (29-31.05) w Pawilonie Gruzińskim i w jego okolicach będą miały miejsce różne działania artystyczne, performance, spotkania oraz kolacje. Akcentem polskim będzie debata (31 maja o godzinie 17:00), do której zaproszono, obok Daniela Baumanna, Nany Kipiani i Charlesa Esche – duet Slavs and Tatars założony przez Polkę mieszkająca w Tel Awiwie oraz mieszkającego w Paryżu Amerykanina irańskiego pochodzenia.
Joanna Warsza, urodzona w 1976, kuratorka sztuk wizualnych, performatywnych oraz architektury. Była współkuratorką (z Arturem Żmijewskim) 7. Biennale Sztuki Współczesnej w Berlinie. Zrealizowała dwa projekty w przestrzeni miejskiej Tbilisi: "Betlemi-Mikro-Raioni" (2009) oraz "Frozen Moments. Architecture Speaks Back" (2010), których rezultatem jest projekt "Kamikaze Loggia". Jest redaktorką książki "Ministry of Highways: A Guide to the Performative Architecture of Tbilisi" wydanej przez Sternberg Press w maju 2013 oraz jedną z kuratorek Göteborg International Biennial for Contemporary Art, którego otwarcie planowane jest we wrześniu br.
Więcej informacji na stronach: www.georgian-pavilion.org oraz www.facebook.com/GeorgianPavillon.
Pawilon Gruzji
"Kamikaze Loggia"
1.06 –24.11.2013
Preview: 29 – 31.05.2013
Wernisaż: 30.05, g 17:15
Miejsce: Arsenale (naprzeciw Canale di Porta Nova, obok Giardino delle Vergini)
Artyści: Bouillon Group, Thea Djordjadze, Nikoloz Lutidze, Gela Patashuri, Ei Arakawa i Sergei Tcherepnin, Gio Sumbadze
Komisarz: Marine Mizandari, Vice-Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Republiki Gruzji
Kuratorka: Joanna Warsza
Adam Budak - Pawilon Estoński
Dénes Farkas „Evident in Advance“, 2013, fot. materiały organizatorów
Na Biennale Estonię reprezentuje artysta Dénes Farkas (ur. 1974) z projektem "Evident in Advance", którego kuratorem jest Adam Budak. Post-konceptualna praktyka Farkasa opiera się na fotografii. Jest autorem "déjâ vu interiors", przestrzeni, które odwiedzając, wiemy, że raz już je widzieliśmy.
Koncepcja wystawy powstała z inspiracji amerykańską powieścią "The World As I Found It" Bruce‘a Duffy’ego, dowcipną opowieścią o życiu trzech filozofów: Ludwiga Wittgensteina, Bertranda Russella i G. E. Moore’a, w której prawda miesza się z fałszem, a fikcja z rzeczywistością. W ścisłej współpracy z architektem Markusem Miessenem budynek Pawilonu zamienia się w milczące pokoje: hol, bibliotekę, muzeum, klasę, archiwum czy salę kinową. Widz otrzymuje przestrzeń fizyczną i mentalną, którą doskonale zna z życia prywatnego.
W czasie zwiedzania można skorzystać z instrukcji, jak poruszać się po wystawie, pomiędzy obrazami, przedmiotami, słowami i zastanymi sytuacjami. W tym celu należy przestudiować specjalnie stworzone książki, które wskażą drogę po prawdziwym i wyobrażonym miejscu.
Adam Budak jest Kuratorem Sztuki Współczesnej w Hirshhorn Museum and Sculpture Garden w Waszyngtonie oraz w Kunsthaus Graz. Był kuratorem wielu wystaw międzynarodowych, w tym wystaw indywidualnych: Johna Baldessariego, Tatiany Trouvé oraz Moniki Sosnowskiej, a także wystaw tematycznych, takich jak "Human Condition", "Anabasis. Rytuały powrotu do domu". Współtworzył dwie edycje Biennale w Pradze (2003, 2005) oraz Biennale Architektury w Wenecji (2004). Był współkuratorem Manifesta7 (2008). Z Farkasem Budak współpracował przy wystawie "Beyond" w ramach Miesiąca Fotografii w Kumu Art Museum w Tallinie (2010). Jego koncepcja wystawy na Biennale została wybrana spośród 13 nadesłanych projektów przez jury składające się z dyrektorów najważniejszych estońskich instytucji kultury.
Więcej informacji o projekcie na stronie: www.evident-in-advance.com.
Pawilon Estoński
Dénes Farkas
"Evident in Advance"
Preview: 29 – 31.05.2013
1.06 –24.11.2013
Wernisaż: 31.05, g. 17:00
Palazzo Malipiero, Campo San Samuele
San Marco 3199 (drugie piętro)
Komisarz: Johannes Saar, dyrektor Center for Contemporary Arts, Estonia
Kurator: Adam Budak
Pavilion 0 Grzegorza Musiała i Tomasza Wendlanda
Angelika Markul i Wojciech Puś "Tristan Da Cuhna", instalacja, 2013, fot. materiały organizatorów
Palazzo Donà, wenecka siedziba Fundacji Signum, zamieni się w Pavilion 0 – pawilon kraju, który w rzeczywistości nie istnieje. We współpracy z Mediations Biennale zostanie tam zaprezentowana wystawa o wspólnej przyszłości – pokaz prac międzynarodowej grupy artystów, posługujących się różnymi mediami. Obok mistrzowskiej mistyfikacji Roberta Kuśmirowskiego, luster zakrzywiających rzeczywistość Nicolasa Grospierre’a, na wystawie w pawilonie znajdą się instalacje "Tristan Da Cuhna" Angeliki Markul i Wojciecha Pusia oraz "How far can you see?" Michała Martychowca.
"Sztuka, wraz ze swymi niekonwencjonalnymi sposobami działania i narzędziami poznawania rzeczywistości w naturalny sposób predestynowana jest również do odnajdywania odrębnych obszarów doświadczeń. (..) misja sztuki nie ogranicza się do wyjaśniania prostych mechanizmów działania świata, ale sięga dużo głębiej, ku relacjom odnoszącym się do indywidualnej egzystencji i ludzkiej kondycji. (…)
Pavilion 0 to wystawa, której założeniem nie jest szerzenie jakiejkolwiek ideologii czy futurystycznej wizji zdarzeń, lecz propozycja wkroczenia do labiryntu intuicji i podszeptów mówiących o wciąż zmieniającej się przyszłości." – piszą w materiałach prasowych organizatorzy.
W pierwszym dniu otwarcia wystawy, 1 czerwca 2013, odbędzie się konferencja "A Vision of the Future – Postglobal Art",w której udział weźmie międzynarodowa grupa teoretyków sztuki i artystów. Z Polski będą Izabela Kowalczyk, Jarosław Lubiak, Sławomir Sobczak, Tomasz Wendland oraz Małgorzata Wosińska. Podczas konferencji zostanie wręczona "nagroda dla artysty o szczególnie zauważalnym międzynarodowym znaczeniu" – statuetka szklanego lwa, kopia z Palazzo Donà specjalnie wykonana w Berengo Studio na Murano.
Pavilion 0
1.06 – 30.09.2013
Preview: 29 – 31.05.2013
Wernisaż: 31.05, g. 20:00
Signum Foundation
Palazzo Donà, Campo San Polo 2177, Wenecja
Artyści: Andrzej Bednarczyk, Dorota Chilińska, Stephen Cornford, Clemens Fürtler, Guy Goldstein/Ariel Efron, Małgorzata Goliszewska, Nicolas Grospierre, Dieter Jung, Dariusz Kowalski, Takashi Kunitani, Robert Kuśmirowski, Ryota Kuwakubo, Sang Nam Lee, Daniel Lergon, Angelika Markul/Wojciech Puś, Michał Martychowiec, Renato Nicolodi, Yoko Ono, Maciej Rudzin, Saburo Teshigawara, José Ángel Toirac, Koen Vanmechelen, Andrzej Wasilewski, Li Xiaofei
Kuratorzy: Grzegorz Musiał, Tomasz Wendland
Źródła: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, www.georgian-pavilion.org, Center for Contemporary Arts, Estonia, www.evident-in-advance.com, Fundacja Signum, Mediations Biennale, materiały własne
Autorka: Agnieszka Sural, 28.05.2013