Autorka Agnieszka Drotkiewicz na tle obrazu Johanna Glegglera, "Alegoria zmysłu dotyku", 1621 r., fot. Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Co Elfriede Jelinek zobaczyła w "Infantce" Velazqueza, a co Agnieszka Drotkiewicz w "Alegorii zmysłu dotyku" Johanna Gleggera? We wrocławskim Muzeum Narodowym w ramach projektu "Ganymed Goes Europe" pisarze przepisują wielkie malarstwo dawnych mistrzów, a reżyserzy zamieniają je w teatralny performans.
24 maja 2013 roku sale dawnego malarstwa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu zamienią się w dziwny teatr, w którym odegrane zostaną minispektakle do tekstów napisanych przez siedmiu współczesnych pisarzy.
Każdy z tekstów napisanych w ramach "Ganymed Goes Europe" zainspirowany został jednym z obrazów z bogatej wrocławskiej kolekcji dawnych mistrzów. Dodatkowo specjalnie na potrzeby projektu z Kunsthistorisches Museum w Wiedniu do Wrocławia przyjedzie obraz Diego Velazqueza "Infantka", który był punktem wyjścia wyjścia literackiej impreski Elfriede Jelinek.
Poniżej pokazujemy historyczne obrazy i teksty współczesnych pisarzy nimi zainspirowane, powstałe w ramach projektu. Warto przyjrzeć im się bliżej i dostrzec często zupełnie nieoczywiste związki między literaturą a malarstwem.
Żeby zobaczyć, jak te teksty - a z nimi obrazy - ożywają w teatralnym performansie, trzeba już wybrać się do Wrocławia. Spektakl w reż. Jacqueline Kornmüller i Petera Wolfa będzie prezentowany w Muzeum Narodowym we Wrocławiu siedem razy: między 24 maja a 5 lipca 2013 r. Więcej w artykule Ganymed Goes Europe...
1. Friedrich Philipp Reinhold / Martin Pollack
Friedrich Philipp Reinhold "Studium chmur", ok. 1815 r., 24 x 33 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, wystawa "Sztuka europejska XV-XX w."
Martin Pollack, "Marsz pod chmurami" [fragment]:
"Którejś nocy do wsi przyszli żołnierze. Obce głosy. Krzyki. Ciężkie kroki. Psy szczekały niczym oszalałe, szarpały łańcuchy, tak jak w zimowe noce, kiedy wilki podchodziły aż do wsi. Ale tym razem nie były to wilki, ale ludzkie głosy, głośne rozkazy, łomotanie, walenie do drzwi.
Otwierać! Natychmiast!"
2. Pracownia Mistrza Zaśnięcia Marii z Košatek / Mariusz Wilk
"Obraz Tronu Łaski" z Pracowni Mistrza Zaśnięcia Marii z Košatek, przed. 1350 r., 56,4 x 38,6 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, wystawa "Sztuka śląska XIV-XVI w."
Mariusz Wilk, "Droga Mati" [fragment]:
"Przytuliłem Cię po raz pierwszy na Nadbrzeżu Onieżskim w drodze z rod-domu... Jakbym unosił gęsine piórko na różowej kołderce. Najlepsze z piór! Już wtenczas wiedziałem, że będę do Ciebie pisał – papa do swojej doczki – która tymczasem stała się Maszą od Miedwiedia, Królewną Mati i zajączykiem, a wkrótce się stanie ślicznym podrostkiem (ciut-ciut chuligannym), później dziewczynką, Lolitą i damą, mamą (wczoraj obiecałaś, że mnie urodzisz), babcią, staruszką... Na zawsze ostając moją ukochaną doczką Martą Matyldą Mariuszewną!
3. Tryptyk Świętych Dziewic / Małgorzata Sikorska-Miszczuk
"Tryptyk Świętych Dziewic" z Pracowni Wrocławskiej, pocz. lat 90. XV w., wym. szafy 150 x 116 x 18 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, wystawa "Sztuka śląska XIV-XVI w."
Małgorzata Sikorska-Miszczuk, "Po lodowym oceanie dryfuje szafa, a ja co na to?" [fragment]:
"Myślałam że jestem twarda, a jestem miękka
Załatwił mnie taki jeden facet
Żyłam sobie jak wąż w formalinie
Żyłam cudownie
Unosiłam się w słoiku
Ludzie mnie podziwiali
Słoik przecierali z kurzu
Mówili 'ale wąż'"
4. Rajmund Kanelba / Marek Bieńczyk
Rajmund Kanelba "Śpiąca rodzina", 1925 r., 150 x 180 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, wystawa "Polska sztuka współczesna."
Marek Bieńczyk, "Śpiąca rodzina"
"Przez długi czas kładłam się spać wcześnie. Ojciec pochylał się nade mną, mówił: - Będziesz dzisiaj dobrze spała. - Ostatnie słowo wymawiał miękko, dobrotliwie, z nagłą zachłannością, jakby dotykał ciastka."
5. Lucas Cranach / Thomas Glavinic
Lucas Cranach St., "Ewa", ok. 1531 r., 52 x 44,4 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, wystawa "Sztuka europejska XV-XX w."
Thomas Glavinic, "Nago" [fragment]:
"Kocham to, kiedy ktoś przenika mnie wzrokiem. Takie spojrzenie pieści moją skórę. Kocham precyzję oka artysty. Artysta nie wodzi wzrokiem, on mnie wzrokiem przeszywa, wwierca się we mnie, z czułością – szczerą i bez fałszywego onieśmielenia.
Kto nie nauczył się patrzeć otwarcie, ten nie potrafi rozumieć świata. A zatem: proszę patrzeć!"
6. Johann Gleggler / Agnieszka Drotkiewicz
Johann Gleggler, "Alegoria zmysłu smaku", 1621 r. i "Alegoria zmysłu dotyku", 1621 r., Muzeum Narodowe we Wrocławiu, wystawa "Sztuka europejska XV-XX w."
Agnieszka Drotkiewicz, "Podwieczorek" [fragment]:
"Złoto to jednak złoto. Nigdy nie mogę powstrzymać łez na widok złota. Złote, ostro zakończone pręty ogrodzenia wokół Ogrodu Luksemburskiego! Mogłabym na nie patrzeć i patrzeć, zawsze przez łzy."
7. Diego Velazquez / Elfriede Jelinek
Diego Rodríguez de Silva y Velázquez, "Infantka Małgorzata Teresa" (1664), 120,5 x 94,5 cm, obraz wypożyczony z Kunsthistorisches Museum w Wiedniu, wystawa "Sztuka europejska XV-XX w."
Elfriede Jelinek, "Księżniczki! Płonące podszycie!" [fragment]:
"Kobiety zostały uniesione do światła, gasną lub promienieją, są całe kolorem – zaszyte w swoje krynoliny, w których ustawiono je lub zawieszono (a może te stojaki są całkiem puste?). Możliwe, że na początku były tylko te przypominające rozkołysane fury z sianem maszyny do lalek, z których potem dopiero wyciśnięto małe dziewczynki, jak pastę do zębów."
Źródło: fotografie dzięki uprzejmości Muzeum Narodowego we Wrocławiu; teksty dzięki www.ganymedgoeseurope.com, opr. mg