Bruno Schulz, "Autoportret", fot. Muzeum Narodowe w Krakowie
1 stycznia to na całym świecie Dzień Domeny Publicznej. Co roku w tym dniu do wolnej domeny przechodzą dzieła autorów, w przypadku których wygasły prawa autorskie. W tym roku będzie to m.in. twórczość Bronisława Malinowskiego, Roberta Musila, Lucy Maud Montgomery i Brunona Schulza.
Przejście twórczości danego autora do domeny publicznej oznacza, że od tej chwili twórczość tę przestaje chronić prawo autorskie - staje się ona "własnością publiczną" i jest dostępna dla każdego, do wykorzystania w dowolnym celu. Oznacza to m.in., że utwory tych autorów można udostępniać w internecie (jak czyni to np. platforma Wolne Lektury), swobodnie wydawać (bez licencji i tantiem) i wykorzystywać we własnych produkcjach.
Zgodnie ze współczesnym polskim prawem autorskim oryginalne prace literackie, dzieła sztuki, utwory muzyczne, itp. są chronione prawem od momentu ich stworzenia aż do 70 lat od śmierci autora/współtwórców. Po tym czasie wygasa prawo autorskie, a utwór wchodzi do domeny publicznej.
W tym roku do publicznej domeny na świecie przejdzie twórczość autorów, którzy zmarli badź zginęli w 1942 roku, są to m.in. Franz Boas, Léon Daudet, Mordechaj Gebirtig, Daniił Charms, Wojciech Kossak, Bronisław Malinowski, Lucy Maud Montgomery, Robert Musil, Ostap Ortwin, Bruno Schulz, Vladislav Vančura, Debora Vogel, Alexander von Zemlinsky, Stefan Zweig.
Nie wszyscy jednak autorzy zmarli w 1942 roku przejdą automatycznie do publicznej domeny. Na skutek trudności z ustaleniem dokładnej dziennej daty śmierci Janusza Korczaka, twórczość tego pisarza objęta jest obecnie ochroną prawną do 1 stycznia 2017 roku. Równocześnie toczy się spór prawny między Fundacją Nowoczesna Polska prowadzącą portal Wolne Lektury a Instytutem Książki bedącym dysponentem praw do twórczości Korczaka. Toczący się w Lublinie proces sądowy ma ustalić najbardziej prawdopodobną datę śmierci - pozwoliłoby to uwolnić twórczość Korczaka wcześniej. Na początku grudnia 2012 Instytut Ksiązki razem z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosił częściowo uwolnienie twórczości Korczaka na zasadach specjalnie stworzonej Otwartej Licencji Edukacyjnej. Obecnie wiele dzieł tego pisarza zostało udostępnionych na zasadach OLE na stronie Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona. Więcej o Otwartej Licencji edukacyjnej i Korczaku...
Od stycznia zeszłego roku w publicznej domenie znajduje się m.in. obfita twórczość translatorska i autorska Tadeusza Boya-Żeleńskiego (zobacz Biblioteczkę Boya w serwisie Wolne Lektury), wiersze Władysława Sebyły i Kazimierza Przerwy-Tetmajera, kompozycje Ignacego Jana Paderewskiego, a także twórczość Virginii Woolf, Jamesa Joyce'a, Mariny Cwietajewej. Więcej - Dzień Domeny Publicznej 2012...
W związku z Dniem Domeny Publicznej na wspólne obchody zaprasza Koalicja Otwartej Edukacji. Odbędą się one 4 stycznia 2013 o godz. 18 w lokalu państwomiasto w Warszawie, przy ulicy Andersa 29. W programie: prezentacja twórców, których dzieła przechodzą do Domeny oraz dyskusja o korzystaniu z domeny publicznej w wirtualnych projektach z udziałem: Łukasza Kozaka (blog Discarding Images), Doroty Kawęckiej (innemuzeum.pl) Tomasz Ganicza (Wikimedia Polska), Łukasza Kowalskiego (Teatr NN). Od godziny 20:00 zapraszamy do wspólnej zabawy i oglądania filmów z Domeny Publicznej. Zaplanowano też happening oparty o wymianę darów Kula, opisaną przez Bronisława Malinowskiego.
Pełna lista twórców przechodzących do Domeny Publicznej z dniem 1 stycznia 2013 roku dostępna jest na stronie Nowoczesnej Polski link.
Źródło: http://koed.org.pl, wolnelektury.pl, mg 24.12.2012